کارزارهای انتخاباتی روز گذشته رسماً آغاز شد. کمیسیون‌های انتخابات به نامزدان انتخابات ریاست‌جمهوری ۶۰ روز مهلت داده تا برنامه‌های‌شان را به مردم معرفی و توضیح دهند و نیز چشم‌انداز و افق دیدشان برای پس از به دست آوردن کرسی ریاست‌جمهوری و ادارۀ مملکت، مشخص کنند.
شماری از نامزدان انتخابات صبح زود در بخش‌هایی از کابل همایش‌های مردمی برای کمپاین برگزار کردند و نیز عکس‌های آمیخته با شعارهای‌شان را بر در و دیوار شهر کابل نصب کردند. خیمۀ لویه جرگه و هوتل‌هایی که در سرک فرودگاه کابل موقعیت دارند، گواه محافل نامزدان بود. دو نامزد حاکم گوی سبقت را از دیگر نامزدان ربوده بودند. داکتر عبدالله در یکی از هوتل‌های سرک فرودگاه کابل و محمداشرف غنی در تالار لویه جرگه همایش مردمی برگزار کرده بودند.
لحظاتی پس از راه‌اندازی کارزارهای دو تکت دولتی در دو نقطۀ کابل، شهروندان افغانستان در صفحه‌های اجتماعی واکنش‌های منفی خود را نسبت به این تیم‌ها ابراز کردند.
با مررو به صفحات اجتماعی رییسان و معاونان تیم «دولت‌ساز» و «ثبات و همگرایی»، کاربران فیسبوک انتقادهای تندشان را از دو نامزد ابراز کرده و آنان عامل اوضاع نابه‌سمان کنونی دانستند. بخش زیادی از دیدگاه‌های گردآمده در گزارک‌های صفحات شخصی چهره‌های رهبری‌کنندۀ این دو تیم، انتقادهای شدیدی را مطرح کردند.
با این حساب، در نخستین روز کارزارهای انتخاباتی دو تیم با استقبال مردم مواجه نشدند و مردم نسبت به شعارهای آنان ابراز بی‌باوری کردند. مردم وعده‌های گذشتۀ این دو را به رخ‌شان کشیده و از ناکامی‌ها، ناتوانی‌های در دولت‌داری و ناتوانی‌شان در حفظ آرای مردم به شدت انتقاد کردند.
در شهر و بازار هم غیر از تصاویر دو تیم حاکم، عکس‌های سایر نامزدان کمتر به چشم می‌خورد. چنین به نظر می‌رسد که عطش دو نامزد حاکم به بقا در قدرت، بیشتر از نامزدان باشد. گذشته از این‌ها، اما چیزی که در روز نخست شروع کارزارهای انتخاباتی برای مردم نگران کننده و زجرآور بود، مزاحمت نامزدان حاکم بر رفت‌وآمد و زنده‌گی مردم بود.
من که صبح دیروز خیرخانه را به مقصد فرودگاه کابل و وزیر اکبرخان ترک گفت، در سرک فرودگاه کابل بیش از یک ساعت در راه بندان گیر ماند. یک مسیر سرک که با هوتل‌ها نزدیک بود، از سوی نیروهای امنیتی و محافظان اشتراک کننده‌گان محفل کمپاینی رییس اجرایی به کُلی بسته بود و موترها به مسیر دیگر راه‌نمایی شده بودند. سرک دیگری که موترها به آن مسیر رهنمون شده بودند را نیز موترهای اشتراک کننده‌گان و محافظان‌شان تنگ کرده بود.
همین امر راه ساده‌گذری را که موترها روزانه در سه ‌تا پنج دقیقه از آن سیر می‌کردند، در یک ساعت سیر کنند.
مسیرهایی که از خیمۀ لویه جرگه می‌گذشتند و تیم محمداشرف غنی کمپاین خود را در آن آغاز کرده بود، وضع بهتر از این نداشت.
داکتر عبدالله در سخنرانی خود هم نیش و کنایه‌هایی به رقیب خود محمداشرف غنی گفت و شعارهای آقای غنی را به سخره گرفت.
در کنار این، فضای مجازی به‌ویژه فیسبوک نیز خالی از تأثیرات کمپاین‌های انتخاباتی نبوده است. صف‌بندی‌های انتخاباتی آغاز شده و کاربران دسته‌دسته صف‌های‌شان در انتخابات را مشخص و اعلام می‌کنند. عده‌یی صف‌شان را مشخص کرده و برای حمایت‌شان از نامزد مشخص دلیل می‌تراشند، عده‌یی هم مصروف تخریب و توهین نامزد رقیب اند. برخی هم بی‌طرف مانده اند و برخی هم بدون در نظرداشت فضا و جو کمپاینی، از راه‌بندان و مشکلات زنده‌گی عادی‌شان می‌نویسند.
باشنده‌گان اطراف تالار لویه جرگه شکایت دارند که کمپاین تیم دولت‌ساز به رهبری محمداشرف غنی در تالار لویه جرگه سبب شده روند کار روزمرۀشان مختل شود. باشنده‌گان این منطقه شکایت داشتند که برای‌شان اجازۀ رفت و آمد به خانه‌های‌شان داده نمی‌شود. شماری از دانشجویان دانشگاه شهید استاد ربانی که نزدیک تالار است، گلایه داشتند که نیروهای امنیتی به آنان اجازۀ تردد از این مسیر را نمی‌دهند. حتا یکی از استادن دانشگاه که ظاهراً به دلیل بسته بودن این راه دچار مشکل شده بود، به طنز در صفحۀ فیسبوکش نوشته است: «هر تیمی که در خیمۀ لویه جرگه محفل بگیرد، برگه‌های رأیش دَر بگیرد».
حین سخنرانی محمداشرف هم یکی از اشتراک کننده‌گان تالار بلند شد و آقای غنی را «دروغ‌گو و فریبکار» خواند. بی‌درنگ محافظان آقای غنی و نیروهای امنیتی دهن این اتشراک کننده را بستند و به زور و خشونت از تالار بیرونش کردند. در عین حال، نهاد حمایت‌کنندۀ رسانه‌های آزاد افغانستان و شماری از خبرنگارانی که برای پوشش خبری این همایش رفته بودند، از سوی محافظان ویژۀ رییس حکومت توهین و لت‌وکوب می‌شوند. بربنیاد گزارش خبرنگاران و نهادهای حامی رسانه‌ها، خبرنگاران وقتی توهین و لت‌وکوب می‌شوند که می‌خواهند از صحنۀ بدرفتاری محافظان آقای غنی به یک اعتراض کننده در تالار تصویر بگیرند. محافظان رییس حکومت به خبرنگاران اجازۀ تصویربرداری از جریان بیرون کردن اعتراض کننده نمی‌دهند، زیرا با اعتراض کننده بدرفتاری شده و با زور و خشونت از تالار بیرون کشیده می‌شود.
از این عملکر می‌توان چنین نتیجه گرفت که حکومت وقعی به آزادی بیان نمی‌گذارد و به حقوق انسانی و بشری زیاد ارزش و اهمیت نمی‌گذارد. پیش از این شخصی به اسم رییس زازی در مراسمی به سخنان محمداشرف غنی اعتراض کرده بود. تا امروز که بیش از نُه ماه از آن روز می‌گذرد، گفته می‌شود که رییس زازی هنوز در بند امنیت ملی است. خانوادۀ این جوان چندبار به رسانه‌ها مراجعه کرد و گفت که از سرنوشت پسرشان خبری ندارند.
به هررو، در میان شهروندان بی‌طرف دو دستۀ دیگر حضور دارند که یکی می‌پندارد، انتخابات زیر سایۀ گفت‌وگوهای صلح قرار خواهد گرفت و یا لغو و یا به تعویق می‌افتد و دومی، می‌پندارند که شعارهای که نامزدان می‌دهند میان‌تهی، غیرعملی و برای فریفتن مردم است.
مسعود رسا، یکی از کاربران فیسبوک در صفحه‌اش نوشته است: «از امروز الی یک ماه دیگر شاهد، شعارهای تهی، عوام‌فریبانه، کاذب، لکچرهای بی‌سروته، شعارهای که متناسب با ظرفیت و توانمندی افغانستان نیست، خواهید بود. بناً در تصمیم‌گیری و انتخاب زعیم ملی کشور باید دقیق باشیم».
سیدمصطفی حسینی، کاربر دیگر فیسبوک به این باور است که صلح بر انتخابات ارجح است. او در صفحه‌اش نوشته است: «من فکر می‌کنم که این انتخابات، خود بحران جدیدی است و افغانستان را وارد وضعیتی پیچیده، خطرناک و غیرقابل کنترول می‌کند. به تعبیری دیگر، به دلیل عملکرد رادیکال حکومت در سیاست‌های داخلی و عدم توانمندی کمیسیون‌های دوگانۀ انتخابات و سمع شکایات، ممکن است در صورت برگزاری انتخابات این دوره، افغانستان به سوی جنگ داخلی و تجزیه سوق پیدا کند».
آقای حسینی می‌گوید که صلح اما برخی از «کورگره‌ها» را می‌گشاید. به تعبیر او: بازیگران جدیدی به جمع بازیگران کنونی اضافه می‌شود و فضا تغییر می‌کند. من به عنوان یک شهروند، به صلح رای می‌دهم و خواهان به تعویق افتادن انتخابات و شتاب یافتن مذاکرات صلح هستم.
نامزدان انتخابات ریاست‌جمهوری باید مشکلات و خواست‌های مردم را جداً در کمپین‌های‌شان در نظر بگیرند. همایش‌های مردمی باید در مکان‌هایی برگزار شود که زنده‌گی عادی مردم مختل نشود. مردم به نامزدانی که کاروبار روزمرۀشان را مختل کند و سبب بندش راه‌ها و جاده‌ها شود، رأی نخواهند داد. مردم افغانستان به لحاظ اقتصادی وضعیت خوبی ندارند و در فقر به سر می‌برند. یک روز سکته‌گی در کار روزمرۀ مردم، نارضایتی جدی‌شان را در پی خواهد داشت.
کمیسیون‌های انتخابات نیز دیروز به نامزدان هشدار دادند که حین کمپین‌ها به مردم اذیت و آزار نرسانند. مسوولان این کمیسیون به نامزدان هشدار دادند که قوانین، کارشیو و لوایح این نهاد را در کمپاین‌های‌شان در نظر بگیرند. مسوولان این کمیسیون‌ها وقتی می‌بینند نامزدان قوانین را نقض می‌کنند، باید وارد عمل شودند و اِعمال صلاحیت کنند، در غیر آن، اعتماد مردم به کمیشنران جدید کمیسیون‌ها انتخابات نیز از بین می‌رود. مردم به نامزدانی رأی خواهند داد که محاسبۀ دقیق و منطقی از وضعیت‌شان داشته باشد.