بخش سی‌وچهارم/

مصاحبه‎های عمقی
مصاحبه‎هایِ عمقی به مصاحبه‎هایی گفته می‎شود که در آن موضوع‌های خــاص ریشه‎یابــی مــی‎گردند و در کـنار مسوولــین بــا صاحب‏نظران و کارشناسان مصاحبه صورت می‎گیرد. در این نوع مصاحبه‎ها، موضوع صحبت محدود می‎باشد و مصاحبه‎کننده باید دارای آماده‎گی فوق‎العاده باشد. مصاحبه‎کننده تنها پرسش‌گر نیست، بلکه خــود به مــوضــوع وارد اســت، امــا مصاحبه‎کننده نظریاتِ مصاحبه‎شونده را تحلیل می‎کند و خود وارد بحث نمی‎شود. در این نوع مصاحبه‎ها، مصاحبه‎کننده می‏تواند چالشی رفتار نماید و سوالاتِ طولانی‌تری را مطرح سازد.
معمولاً این نوع مصاحبه‎ها آغازی نرم می‎داشته باشد و با عمیق‌شدنِ مصاحبه، سوالات تخصصی‌تر می‎گردد. وقتِ این نوع مصاحبه‎ها طولانی‎تر است و در رسانه‎های مختلف کاربرد دارد. در این نوع مصاحبه، یک موضوع حلاجی شده و از زوایای مختلف به آن پرداخته می‎شود.
در زیر، بخشی از مصاحبۀ حامد کرزی رییس‎جمهور سابقِ افغانستان که به تاریخ ۱۴ سنبلۀ ۱۳۹۱ با یکی از شبکه‎های تلویزیونی ایالات متحدۀ امریکا در رابطه با روابط حکومت با آن کشور انجام داده، آورده شده است. این قسمت از مصاحبۀ رییس‎جمهور، یک مصاحبۀ عمقی بوده و مصاحبه‎کننده می‎خواهد بر زوایای تاریکِ روابط او با امریکا روشنی انداخته و از ایشان دربارۀ جزییاتِ این روابط بپرسد.
خبرنگار: موضوع افغانستان از سوی نامزدان در مبارزات انتخاباتیِ امریکا مورد بحث نیست، این چه پیامی می‏تواند برای شما بفرستد؟
رییس‎جمهور: نمی‎دانم، من هیچ‎گاهی در این مورد فکر نکرده‌ام، اما بلی، در این مورد خوانده‌ام. منتها من هیچ‌گاه به آن توجه نکرده‌ام. شاید برای نامزدان این مسأله یک موضوعِ حل‌شده باشد، شاید هم تصمیم گرفته‌اند که در این مورد صحبت نکنند، اما برای ما صحبت در مورد افغانستان در مبارزات انتخاباتی امریکا قابل بحث نیست.
خبرنگار: اما پیامی را که این مسأله می‏تواند به امریکایی‌ها برساند این است که افغانستان دیگر مهم نیست و بیش از این فراموش شده است؟
رییس‎جمهور: افغانستان برای حکومت و مردمِ امریکا مهم است. اگر هدفی که امریکا و ناتو به افغانستان آمده‌اند به دست آمده باشد، پس درست است که افغانستان دیگر مهم نیست و باید یک موضوع عادی باشد که آرزو دارم به‌زودی به آن روز برسیم، اما این هدف هنوز برآورده نشده است. بنابراین از چندین لحاظ باید مهم باشد. طرز تفکر و برداشت‌ها در افغانستان متفاوت است، آرزو دارم کشور ما دیگر موضوع بحث برای امریکایی‌ها یا دیگران نباشد و مانند سایر ملت‌ها بتوانیم زنده‎گی عادی داشته و در صلح زنده‌گی کنیم.
خبرنگار: اما می‏توانید به امریکایی‎ها بگویید که پس از این‌همه سال‎ چه چیزی هنوز در افغانستان در خطر است؟
رییس‎جمهور: دلیلی که ناتو و امریکا به افغانستان توجه کردند و آمدند، مشکل تروریسم بود. تروریسم نابود نشده است، برعکس افزایش یافته است. این‌که چرا گسترش یافته است، سوالی‌ست که همه می‌پرسیم. بنابراین اگر این موضوع برای امریکا هنوز یک نگرانی‌ست و برای امنیت مردم امریکا نگرانی محسوب می‌گردد، پس این هدف برآورده نشده است. آیا در این مدت باقی ممکن است به این هدف نایل گردیم و آیا حکومت امریکا نیاز دارد که برای زمانی طولانی بماند تا به افغانستان کمک کند و جنگ علیه بقایای تروریسم را در هرجایی‎که باشد و هرکسی که باشد ادامه دهد. این سوال یک موضوع مهم برای امریکا و سایر نقاط جهان به‎شمار می‎آید، اما برای این که بتوانیم به این هدف برسیم، نیاز است از تهدیدی که ما علیه آن مبارزه می‌کنیم یک تعریفِ درست وجود داشته باشد. به نظر من این تعریف در ده سال گذشته وجود نداشته است با وجود آن‌که ما خواستار آن شدیم و با وجود تلاش‎های ما در این جهت، ما هنوز باید دشمن را تعریف کنیم.
خبرنگار: با آغاز خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، آن‌ها چه چیزی را بعد از خود به جا خواهند گذاشت؟
رییس‎جمهور: خوب، برنامه این است که مسوولیت‎های امنیتی تا ختم سال ۲۰۱۳ به نیروهای افغان انتقال یابد و الی ختم سال ۲۰۱۴ نیروهای امریکایی و خارجی افغانستان را کاملاً ترک کنند، اما در چوکات همکاری‌یی ‎که با ایالات متحده و سایر کشورها داریم، یک تعداد اعضای این نیروها در افغانستان باقی خواهند ماند و هدف آن ادامۀ مبارزه علیه تروریسم و آموزش و تجهیز نیروهای افغان و نیز برای تأمین منافع امریکا در افغانستان و منطقه خواهد بود و در این مورد مشخصاً در سند جداگانۀ امنیتی که آن را به امضا خواهیم رسانید، موضوع تعداد و مدت خدمت این نیروها معین خواهد شد، اما متباقی نیروها از افغانستان کاملاً خارج خواهند شد.
خبرنگار: وضعیت امنیتی پس از خروج امریکا در افغانستان چگونه خواهـد بود، یعنی وضـعیت در میـدان نبرد را پس از خروج این نیروها چگونه ارزیابی می‎کنید؟
رییس‎جمهور: ببینید! وضعیت بیش از این مانند میدان نبرد نیست، ما از آن مرحله خوشبختانه گذشته‌ایم، اما آن‌گونه هم نیست که وضعیت آرام شده باشد. ما دیگر در میدان جنگ متعارف قرار نداریم که طالبان یا تروریستان یا هر نام دیگری که برای‌شان می‌دهید، بیش از این توان جنگ متعارف را داشته و نیروی جنگی را برای به راه‌اندازی حملات گسترده داشته باشند، اما توان انفجار بمب، جای‌گذاری ماین‎های کنار جاده، فرستادن انتحاری و تمامی شیوه‎های انفجارات و قتل و کشتار را خواهند داشت. این مشکلات متأسفانه تا حال مرفوع نشده است، و تا زمانی حل نخواهد شد که با دوستانِ ما در آن سوی سرحد در پاکستان در یک فضای صداقت و به شکل موثر آن روی مسأله صحبت نشود.
خبرنگار: در کمتر از دو سال، چنین احساس به من دست داده که خشم زیادی در برابر امریکا وجود دارد. در سال‎های اخیر، واضح گردیده که روابط میان دو دولت خراب‌ شده‌ و خصومت و بدخواهی وجود دارد. چه کارِ نادرستی صورت گرفته و چرا چنین احساسی وجود دارد؟
رئیس‎جمـهور: من قهر نیسـتم، افغانسـتان احساس ناامیدی می‎کند، اگر مسوولین امریکایی می‌گویند که ولایت کنر اکنون نزد القاعده است و این‌که شمار افراد القاعده و تجهیزاتِ آنان از نیروهای امنیتی افغان بیشتر هست، این امر خود بیان‎گر آن است.
خبرنگار: این گفته‎های مسوولین افغان است.
رییس‎جمهور: حکومت افغانستان این چنین می‌گوید؟ خوب، اگر حکومت افغانستان این چنین می‌گوید، حق با آن‎ها نیست و من خودم می‌خواهم از آن‎ها بشنوم، به من هرگز نگفته‎اند. دو روز قبل، والی و همچنان قوماندان امنیه و رییس امنیت ملی و سران قومی آن ولایت با من دیدار داشتند، ولی در رابطه به روابط ما با ایالات متحدۀ امریکا، کار‎های زیادی است که در افغانستان به وجه احسن صورت گرفته است. در خدمات صحی، معارف، اقتصاد، جاده‎سازی و زمینه‎های زیاد دیگری بهبود به عمل آمده است، ولی یک مسأله است که ما جداً از آن خشمگین و ناراض هستیم.
خبرنگار: این چه است که شما را خشمگین ساخته است؟
رییس‎جمهور: آن مسالۀ تلفات ملکی است، برخورد نادرست با حکومت افغانستان، مداخلات در انتخابات، گسترش فساد در افغانستان؛ این‎ها همه مسایلی دیگر اند، حالا ما با هم همکار هستیم، آن هم همکار استراتژیک. افغان‎ها بنا بر دو دلیل به این همکاری توافق کردند؛ یکی حصول اطمینان از آن‌که افغانستان پس از خروج نیروهای خارجی به سوی یک آیندۀ بهتر گام بردارد و دوم در نتیجۀ همکاری استراتژیک، ابعاد معین رفتار خارجیان با افغانستان و تلفات افغان‎ها بالاخره تغییر خواهد کرد. بنابراین ما دیده به راهِ روابط بهترِ مبتنی بر اصول احترام متقابل هستیم؛ روابطی که در آن حکومت امریکا به فرهنگ و عنعنات و حاکمیت مردم افغانستان ارج گذاشته و با ما منحیث یک دولت مستقل برخورد و رفتار کند.