بخش چهلم/

تقسیم‎بندی مصاحبه از نظر ارتباط
تقسیم‎بندی مصاحبه از نگاه شکل و محتوا بحث گردید، حال این تقسیم‎بندی از نظرِ ارتباط ارزیابی می‎شود. تا امروز که تکنالوژی به این پیمانه رشد نموده، این تقسیم‎بندی را می‏توان به قرارِ مصاحبۀ چهره به چهره، مصاحبۀ تلیفونی، مصاحبۀ کتبی و مصاحبۀ آنلاین یا انترنتی خلاصه کرد که هر یک با استفاده از تکنالوژی در خورِ اهمیت است و کاربرد‎هایِ خاصِ خود را دارد.

مصاحبه‎های چهره به چهره یا رو در رو
معمول‎ترین نوعِ مصاحبه است که در بحث مصاحبۀ نوع دیالوگ از آن ذکر به عمل آمد. این نوع مصاحبه‎ها دارای مقدمه یا لید می‎باشند، طوری‎ که مقدمه در خدمتِ متن مصاحبه بوده و در آن مصاحبه‎شونده به صورت مفصل و نیکو معرفی می‎گردد. معمولاً مقدمه‎ها کوتاه می‎باشند و اگر مقدمه به پرسشِ اولی منتهی شود، بهتر و مسلکی‌تر می‎نماید. این نوع مصاحبه را که به صورتِ مستقیم می‎باشد، به مصاحبه‎های نوعِ پنگ‌پانگی نیز یاد می‎کنند و معمولاً مصاحبه‎کننده با مصاحبه‎شونده در مقابلِ یکدیگر قرار می‎داشته باشند.
مصاحبه‎های چهره به چهره در تمام رسانه‎ها کاربرد دارد، ولی امروزه در رادیو و تلویزیون به کثرت دیده می‎شود. در این نوع مصاحبه، نقش مصاحبه‎گر‎ یا مصاحبهکننده بسیار برجسته است و او در طولِ مصاحبه با مصاحبه‎شونده یا پاسخ‎گو، تمام هنرهای ژورنالیستی‌اش را به کار می‎برد و در آخر سعی می‎کند که رابطۀ دوستی بیشتری با مصاحبه‎شونده برقرار کند. این نوع مصاحبه‎ها وقت و هزینۀ بیشتر ضرورت دارند و در ترتیب نوشتاری آن هر دو شخص ذکر می‎شود و به شیوه‎های مختلف تحریر می‎گردد. عده‎یی از نویسنده‎گان یا مدیران مسوولِ رسانـه‎های چاپــی دوست دارند که بعد از مـقدمه در مقابل گفته‎های مصاحبه‎کننده: سوال، پرسش، نام خانواده‌گی، نام نشریه و یا هم مختصراً خبرنگار و در مــقابل گــفته‎های مصاحبه‎شونده جواب، پاسخ، نام خانواده‌گی و وظیفۀ مصاحبه‎شونده را بنویسند و یا هم به طور اختصار از حروف س یعنی سوال و ج یعنی جواب و یا علاماتی مانند * کار می‎گیرند.

مصاحبه‎های تلیفونی
یکی از معمول‎ترین شیوه‎های مصاحبۀ غیرحضوری، مصاحبه از راه خط تلیفون است‌ که کاربرد فراوان در تمامِ رسانه‎ها خصوصاً رسانه‎های صوتی و تصویری دارد. این نوع مصاحبه، ویژه‏گی‎های خاصِ خود را دارد که یکی از مهم‎ترین آن‌ها، صرفه‌جویی در وقت می‎باشد. این نوع مصاحبه که هزینۀ آن کمتر نیز می‎باشد، زودهنگام صورت می‎گیرد و مصاحبه‎کننده در وقتِ بسیار اندک با کارشناسانِ کشورهای مختلف تماس برقرار می‏تواند. علاوتاً مصاحبه‎شونده و مصاحبه‎کننده رنج سفر را متقبل نشده و مشکل مسافتِ راه مطرح نمی‎باشد؛ به همین ترتیب طرفینِ مصاحبه برای پوشیدن لباس و ترتیب محل، تکلیف را متقبل نمی‎شوند، چون مصاحبه شونده‌گان بیشتر در اختیار مصاحبه‎کننده قرار می‎داشته باشند. بنابراین اهمیت این نوع مصاحبه‎ها به نشرات صوتی بیشتر است؛ زیرا مسوولین رادیوها دوست دارند که اخبارشان با یک نقل قولِ صوتی تنوع یافته و اکچولتی‎های خوب که توام با اظهارنظر‎های کوتاه می‎باشد، ارزشِ یک خبر یا برنامه را بالا می‎برد.
مصاحبه‎های تلیفونی علاوه بر این‌که ویژه‌گی‌ها و سهولت‎های فراوان را در اختیار رسانه‎ها می‎گذارد، چالش‎هایی نیز به همراه دارد که یکی از این چالش‌ها، عبارت از عدم درک از واکنش مصاحبه‎شونده است و چون از پشت خط تلیفون رخ می‎دهد، مخاطبان و مصاحبه‎کننده‎گان به حالتِ روانی و حرکات بدنیِ مصاحبه‎شونده پی نمی‎برند.
در مصاحبه‎های تلیفونی، مصاحبه‎شونده حالت دفاعی نمی‎داشته و بعضاً ادای جملات و لغات مشکل‌آفرین می‎باشد. علاوتاً ارتباط چشم به چشم برقرار نمی‎شود. کشاندن کارشناسان و مقامات بلندرتبه پای تلیفون دشواریِ خود را دارد، زیرا آن‎ها مصروف‌اند و یا هم به‌راحتی می‏توانند دستیارانِ خود را بگویند که از پشت تلیفون جواب رد دهند. علاوتاً مسوولین رسانه‌یی مقامات عالی‌رتبه از مصاحبۀ تلیفونی مقامات با مصاحبه‎شونده‎گان گُمنام جلوگیری می‎کنند.
از نگاه تخنیکی، خط تِلیفون بسیار واضح و روشن نمی‎باشد. بعضاً شنیده می‎شود که باد صدای گوشی تِلیفون را مغشوش می‎سازد و صدای ماحول به‌شدت روی مصاحبه تأثیر دارد. بارها شنیده شده که زمانی مصاحبه‎شونده با پرسش‎های دشوار روبه‎رو می‎شود، مصاحبه را قطع نموده و خط تلیفون را بهانه می‎‏آورد.
نشر مستقیم مصاحبۀ تلیفونی مصاحبه‎کننده را به چالش می‎کشاند، زیرا وی قادر به تماس چشمی نیست و نمی‏تواند سخنان مصاحبه‎شونده را در جایی که ایجاب سوال بعدی را می‎نماید، قطع کند و برای دخالت در صحبت‎های وی مجبور است حتا چندبار صدایش را بلند کند تا طرف متوجه گردد و بعضاً مصاحبه‎شونده به سوال بعدی مصاحبه‎کننده اهمیت نمی‎دهد و حرف‎هایش را ادامه می‎دهد.
زمانی‎که تصمیـم گرفتـه می‎شود یک مصـاحبۀ تلـیفونی صورت گیرد، اولاً مصاحبه‎کننده باید به موضوع تسلط پیدا کند و بعد از برقرار نمودن تماس با مصاحبه‎شونده یا دستیارانِ وی وقت بگیرد و زمانِ مناسبی را انتخاب کند، خصوصاً اگر مصاحبه‎شونده در کشوری دورتر باشد، باید تفاوتِ ساعات را در نظر بگیرد.
بعد از این‌که ارتباط تِلیفونی با مصاحبه‎شونده برقرار شد، باید مصاحبه‎کننده خود را معرفی کند و قبل از مصاحبه با وی مهربان و همراز گردد، قلم و کاغذ آماده و آلۀ ضبط صوت امتحان شود. در نظر باید داشت که سکونِ بیشتر متضمن مصاحبۀ بهتر برای رادیو می‎باشد. بنابراین فضای اتاق یا محل مصاحبه کاملاً بایـد آرام و خــط تِلیفون واضح و شفاف باشد.
صدای شبکه‎های تلیفون همراه در ساحات مختلف از هم تفاوت می‎داشته باشند. بنابراین چندین خط تلیفون را باید امتحان نمود و در ضمن تلیفون بدیل را باید در نظر گرفت. اگر مصاحبه برای رسانه‎های صوتی ‎باشد، صدا را اندازه‌گیری، مصاحبه‎شونده را با لغاتِ مناسب بدرقه و در صورت نشر مستـقیم می‏توان سوالِ اول را به طرف بیان کرد.