هشتمین کنفرانس امنیتیِ هرات حول موضوع صلح، روز جمعه در قلعۀ اختیارالدینِ این شهر با حضور نماینده‌گانی از بیست کشور و سازمان بین‌المللی به کارِ خود آغاز کرد. بحث اصلیِ کنفرانس امنیتی هرات، این‌بار به صورتِ اختصاصی به راه‎های یافتن صـلح در افغانستان اختصاص یافته بود و سخنرانان هرکدام گوشۀچشمی به گفت‌وگوهایِ صلح میان امریکا و طالبان داشتند.
شاید پس از توقفِ گفت‌وگوهایِ صلح میان امریکا و طالبان، این نخستین تلاش در سطحِ کشور باشد که با چنین هدفی صورت می‌گیرد؛ زیرا حکومت افغانستان نیز با توقفِ گفت‌وگوهای صلح امریکا با طالبان، هرگونه گفت‌وگو با این گروه را تا زمان اعلام نتایجِ انتخابات منتفی دانست.
در کنفرانس امنیتی هرات، مهم‌ترین سخنران از میان کشورهای متحد افغانستان، نمایندۀ اتحادیۀ اروپا بود که به صورتِ واضح موضعِ این اتحادیه را بیان داشت. او گفت که اتحادیۀ اروپا زمانی به همکاری‌هایش با افغانستان ادامه می‌دهد که روند جاریِ سیاسی در این کشور حفظ شود. او هرگونه همکاری با حکومتی را که نامِ امارت داشته باشد، برای این اتحادیه دشوار خواند. به این شکل، معلوم می‌شود که اتحادیۀ اروپا خواهان صلح با طالبان در چهارچوبِ فعلیِ سیاسی است.
داکتر رنگین دادفر سپنتا مشاور امنیتِ حکومت پیشین، از دیگر سخنرانانِ نشست امنیتی هرات بود که با نیابتی خواندن جنگ افغانستان، تلاش کرد که ادامۀ گفت‌وگوهای امریکا با طالبان را بی‌ثمر نشـان دهد. آقای سپنتا گفت که هرگونه توافق با طالبان زمانی مؤثر خواهد بود که ضمانت‌های لازم از کشور پاکستان به منظور قطعِ مداخلاتش در امور داخلی افغانستان گرفته شود.
معتصم آغا جان از مقام‌های پیشینِ طالبان در این نشست تقریباً از موضعِ این گروه سخن گفت. هرچند که او سال‌هاست با این گروه قطع رابطه کرده و با خانواده‌اش در ترکیه به سر می‌برد، ولی به نظر می‌رسد که پس از تشدید تلاش‌های صلحِ امریکا با طالبان چندان بی‌میل نیست که سهمی در این گفت‌وگوها داشته باشد. آقای معتصم آغا جان ادامۀ جنگِ فعلی را به حضور سربازانِ خارجی در افغانستان منوط دانست و گفت که وقتی سربازانِ خارجی از افغانستان بیرون شوند، گروه‎های خارجی‌یی که در کنار طالبان نیز می‌جنگند، این کشور را ترک می‎‌کنند؛ زیرا به گفتۀ او «جهـاد» در افغانستان پایان می‌یابد.
معتصم آغا جان، گره فعلیِ صلح را در نامِ حکومتِ آینده دانست که احتمال دارد با مشارکتِ طالبان ساخته شود. او پیشنهاد داد که می‌توان نامی برای حکومت آینده انتخاب کرد که هم جمهوریت را با خود داشته باشد و هم امارت را. اما این‌که معتصم آغا جان این سخنان را از طرفِ خود می‌گفت و یا از سوی طالبان چنین مأموریتی برایش داده شده، تردید و ابهـام وجود دارد؛ زیرا در حال حاضر هیچ معلوم نیست که طالبان بخواهند در زیر چتر دموکراسی و حقوق بشر زنده‌گی کنند. این گروه همچنان بر طبلِ احیای امارت اسلامی به همان شکل و شمایلی که در زمانِ خودشان در بخش‌هایی از افغانستان عَلم ساخته بودند، تأکید دارند.
گزارش‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد میان هیأت طالبان در قطر و شورای کویته، اختلاف‎های عمیقی بر سرِ گفت‌وگوهای صلح وجود دارد و شورای کویته از آنچه که در قطر گذشته، چندان خشنود به نظر نمی‌رسد. در همین حال، گزارش‌‌هایی نیز وجود دارد که فرماندهانِ محلی و صفوفِ نظامی طالبان در بخش‌هایی از افغانستان خواهان آشتی با حکومت نیستند و می‌خواهند همچنان به جنگ با نیروهای دولتی ادامه دهند. گفته می‌شود که شبکه‌های تروریستی مثل القاعده و داعش به‌شدت در مناطقی از افغانستان فعال شده‌اند و در حالِ سربازگیری از میان صفوفِ طالبان استند. به این صورت، هیچ تضمینی وجود ندارد که با بیرون شدن نیروهای خارجی از افغانستان، جنگی که از سوی گروه‌های تروریستی به پیش برده می‌شود، خاتمه پیدا کند.
دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا به‌صورتِ غیرمنصفانه جنگ افغانستان را «جنگِ خودی» خوانده است. او در یکی از سخنرانی‌های اخیرِ خود که بیشتر جنبۀ کمپاینی دارد، می‌گوید: «مردم افغانستان کاری را که یاد دارند، جنگیدن است. این مردم از قرن‌های متمادی با هم می‌جنگند و جنگِ فعلی نیز ادامۀ همان جنگ‌های پیشینِ آن‌هاست». اما این سخنان، اهانت‌آمیز و به دور از واقعیت می‌نماید. شاید مردم افغانستان در برهه‌هایی از تاریخ وارد جنگ‌های خونین شده باشند ولی این جنگ‌ها به‌طور قطع عواملِ بیرونی داشته‌اند. در عین حال نباید تقصیر نخبه‌گانِ سیاسیِ کشور را در مدیریتِ سالم و عادلانه نادیده گرفت و کُلِ جنگ‌ها را به پایِ مردم افغانستان و یا شرارتی که می‌تواند در میان آن‌ها وجود داشته باشد ختم کرد.
مردم افغانستان در همین دهه‌های پسین که آقای ترامپ به آن‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید بروید واقعیت را از روس‌ها بپرسید؛ جنگی را که برای آزادیِ خود انجام دادند، بدون همکاری کشورهایی نظیر امریکا و غرب ممکن نبود که صورت دهند. حتا می‎بینیم که در جنگ علیه شوروی نیز نقش بیـرونی‌ها پُررنگ بوده است. طالبان هم گروهی نیست که از درونِ جامعۀ افغانستان بیرون شده باشد. این گروه در کشور همسایه ساخته شد تا بتواند عمـق استراتژیکِ آن را محقق سازد. پس نباید یک‌جانبه به قاضی رفت و عوامل جنگِ افغانستان را فقط در داخل جست‌وجو نمود. همان‌گونه که در کنفرانس امنیتی هرات تأکید شد، باید به ابعاد جهانی و منطقه‌ییِ این جنگ توجه شود تا شرایط داخلی برای صـلح فراهم گردد.