به تازه‌گی دونالد ترامپ با بوق و کرنا و با حضور نخست وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، از طرحی موسوم به «معاملۀ قرن» که گویا در صد از میان بردن تنش و برقراری صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌هاست رونمایی کرده است. با هر متر و معیاری که با این نقشه صلح برخورد کنیم ناگزیریم به این نکته اذعان کنیم که طرح «معاملۀ قرن» طرحی به شدت ویرانگر و نا‌عادلانه است و در آن به هیچ صورت توازن و عدالت رعایت نشده و حداقل حقوق فلسطینی‌ها بر طبق قوانین جهانی و قطع‌نامه‌های شورای امنیت ملل متحد لحاظ نشده و به همین جهت، بر عکس موارد دیگر فلسطینیان اجماعاً بر‌ضد این طرح موضع‌گیری کرده‌اند. مطابق این طرح، دولت فلسطین دولتی خیالی است و در سیاست‌های داخلی و خارجی‌اش دنباله‌رو اسرائیل است و هیچ یک از عناصر دولت مدرن را دارا نیست. حتا مطابق این طرح، ارتش اسرائیل حق دارد هر وقت دلش خواست وارد سرزمین‌های فلسطینی‌ها شود و نیازی به هماهنگی با دولت فلسطین ندارد. طبعاً چنین دولتی قادر نخواهد بود که از ساکنانش در برابر خطرات احتمالی حمایت کند. این طرح بخش بزرگی از سرزمین‌های فلسطینی را که مبارزان فلسطینی‌ها در درازی چندین دهه هزاران کشته به خاطر آن تقدیم کرده‌اند، دو‌ دستی و به رایگان به اسرائیل می‌بخشد.
هر‌چند دونالد ترامپ با رونمایی از «معاملۀ قرن» اسرائیلی‌ها و یهودیان ناسیونالیست را خرسند ساخت و حمایت آنان را در انتخابات ریاست‌جمهوری پیش‌رو در امریکا تا حد زیادی تضمین کرد، اما ساکنان جهان اسلام و خاور میانه را نسبت به امریکا بدبین‌تر از پیش ساخت. در دهه‌های اخیر یکی از عوامل اصلی امریکا‌هراسی و غرب‌هراسی در منطقۀ خاور میانه حمایت بی‌دریغ و بی‌قید و شرط دولتمردان امریکایی و اروپایی از اسرائیل بوده است. اسرائیل کشوری است که هویتی به شدت دینی دارد و در طول دهه‌ها و به صورت پیوسته سرزمین‌های فلسطینی‌ها را اشغال کرده و هزاران تن را به قتل رسانده و میلیون‌ها فلسطینی را از خانه و کاشانه‌شان بیرون کرده و در این زمینه هرگز به موازین حقوق بشری اندک‌ترین اعتنایی نشان نداده است.
طرح «معاملۀ قرنِ» ترامپ در واقع ضربه‌یی اخلاقی و معنوی به امریکا وارد کرد و جایگاه این کشور قدرتمند را در نزد افکار عامه خاورمیانه به پایین‌ترین سطح رساند. دفاع تمام‌قد رییس‌جمهوری امریکا از سیاست‌های اشغال‌گرانه اسرائیل و نادیده انگاشتن حقوق اساسی فلسطینی‌ها این را ثابت می‌کند که امریکا بر‌خلاف شعارهای نوید‌دهنده و فریبنده‌اش، به‌خاطر مصالح کوتاه‌مدتش حاضر است با شیطان هم ائتلاف کند و وقعی به ارزش‌هایی که تظاهر به پایبند بودن به آن‌ها می‌کند ننهد. متأسفانه باید گفت، به تعبیر أمین معلوف، نویسندۀ فرانسوی لبنانی‌تبار، خطای دولتمردان امریکا و دیگر قدرت‌های غربی در طول صد سال گذشته این بوده که در ارتباط به ملت‌های غیر غربی همان ارزش‌هایی را که در خود غرب تبلیغ و ترویج می‌کنند زیر پا گذاشته‌اند، حال آن‌که مثلاً یک حقوق بشر برای امریکا و اروپا و یک حقوق بشر برای آفریقا یا جهان اسلام وجود ندارد.
فلسطین و خصوصاً بیت‌المقدس به همان اندازه‌یی که در تاریخ یهودیان از جایگاه ویژه‌یی برخوردار است به همان پیمانه در تاریخ و باورهای مسلمانان نیز اهمیت و ارزشی مضاعف دارد. با این حساب، هر طرح و برنامه‌یی که متضمن زیر پرسش بردن این اهمیت در نزد مسلمانان باشد نه تنها مشکل را حل نمی‌کند بلکه تنش‌های هویتی را افزایش می‌بخشد و دامنۀ خشونت‌های دینی را گسترده‌تر می‌سازد. بنابراین، طرح «معاملۀ قرن» برخلاف تبلیغات دولت امریکا هیچ کمکی برای تقویت روند صلح در خاورمیانه نمی‌کند بلکه آن را به شدت تضعیف می‌کند.
یکی از پیامدهای رونمایی از «معاملۀ قرن» تقویت جایگاه دشمنان سیاست‌های ایالات متحدۀ امریکا در منطقۀ به‌خصوص ایران است. یکی از روزنامه‌نویسان طرفدار ایران به درستی نوشته بود: «طرح صلح ترامپ در واقع هدیه‌یی گرانبها به ایران است.» این طرح مواضع آن‌چه را «محور مقاومت» می‌نامند تحکیم کرد و متحدان امریکا در منطقه را بیشتر از پیش زیر فشار قرار داد. همان‌گونه که نیتانیاهو در تویتی به درستی اشاره کرد، مانع اصلی فرا راه برنامه‌های توسعه‌طلبانه و اشغال‌گرانه اسرائیل، دولت‌های منطقه نیستند بلکه افکار عامه این کشورها هستند. تعجب‌آور نیست که می‌بینیم محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطینی، که محافظه‌کار‌تر و مسالمت‌جو‌تر از دیگر رهبران فلسطینی به شمار می‌رود، در برابر این طرح واکنشی خشماگین و تند نشان داد و آن را توطئه‌یی محکوم به شکست خواند و حتا حاضر نشد به تماس تلفنی ترامپ پاسخ دهد.
برخی از ناظران خوشباور انتظار داشتند که «معاملۀ قرنِ» دونالد ترامپ، راه‌حلی برای تنش‌ها میان فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها ایجاد کند. واکنش‌های منفی گسترده در برابر این طرح چه از سوی فلسطینی‌ها و چه از طرف بازیگران منطقه‌یی، این حقیقت را برملا کرد که در آینده نزدیک نباید چشم به راه اتفاقی خوب در جهت برقراری صلح و آرامش در این منطقه از جهان بود و چه بسا سیاست‌های یک‌جانبه امریکا نه تنها تنش‌ها و آشوب‌ها را کاهش ندهد بلکه هیزم بیشتری بر آتش کشمکش‌ها بریزد و اعتدال‌گرایان را به حاشیه ببرد و فضا را برای ظهور نیرومند افراطی‌ها مساعد کند.
ضمن این‌که طرح «معاملۀ قرنِ» دونالد ترامپ کمکی بزرگ برای راست‌گرایان افراطی در اسرائیل تلقی می‌شود، بزرگ‌ترین زیان را بر پیکر خسته فلسطینی‌ها وارد می‌کند. مردم فلسطین در طول بیش از هفتاد سال مبارزه برای بقا فراز و نشیب‌های فراوانی را شاهد بوده‌اند، ولی شاید هیچ وقت مثل امروز از تأسیس دولت مستقل فلسطینی دور نبوده‌اند. نقشه صلح امریکا همه آرزوها برای روی کار آمدن دولتی مستقل برای فلسطینی‌ها را نابود کرد و بیشتر از پیش چهرۀ کریه ریال‌پولیتیک را برای آن‌ها عریان کرد. شاید تنها مزیتی که این طرح برای فلسطینی‌ها داشت این بود که عجالتاً صفوف آنان را فشرده‌تر و متحد‌تر ساخت و کشمکش‌های درونی‌شان را به حداقل رساند.