طالبانی که به‌عنوان تروریست شناخته می‌شوند؛ چگونه به‌عنوان یک قدرت، با دورزدن دولت افغانستان وارد گفت‌وگو با امریکا شدند؟

منبع: یورشیا ریویو
نویسنده: ناویل تایلر
برگردان: راه ماندگار
یکی از دلایلی که طالبان را به‌عنوان یک قدرت ظهور کرده با دور زدن دولت افغانستان وارد گفت‌وگو با امریکا ساخته است این است که این گروه، به بیش از نصفی اراضی افغانستان کنترول دارند.
پس از حمله به برج‌های تجارتی و پنتاگون در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ امریکا به مدت طولانی رابطۀ این گروه با القاعده را زیر نظر داشت، استخبارات امریکا به این نتیجه رسیده بود که اسامه بن لادن تحت حمایت طالبان در زمان حاکمیت‌شان در افغانستان قرار داشته است و به‌همین دلیل، در چند هفته نیروهای ائیتلاف جهانی وارد عمل شدند.
طالبان که هستند؟
اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۷۹ توسط افراد نزدیک به خودش قدرت را در افغانستان گرفت و این کشور برای مدت ده‌سال در اشغال روسیه بود؛ اما گروه‌های چریکی در این جریان در برابر شوروی جنگیدند تا این‌که شوروی در ۱۹۸۹ از افغانستان بیرون شد.
چند سال بعد یک گروه تندرو اسلامی به نام طالبان ظهور کردند و به زودترین فرصت با ماشین جنگی که در اختیار داشتند، به بخش بزرگی از کشور دست یافتند. طالبان، در سال ۱۹۹۶ کابل پایتخت افغانستان را گرفتند و حکومت برهان‌الدین ربانی را عقب راندند.
طالبان با به‌کارگیری روش‌های سخت‌گیرانۀ مانند قطع کردن دستِ دزد و اعدام در مهظر عام؛ حمایت بخش از مردم به خود جلب کردند. این گروه زنان را ملزم به پوشیدن برقع (چادری) ساختند، دیدن تلویزویون، رادیو و موزیک قطعن شده ‌ود و دختران بالاتر از ده سال، از مکتب باز داشته شدند. طالبان هم‌چنان حرکت خود را ادامه دادند. در یک طرف، درگیر جنگ با نیروهای امنیتی – دفاعی افغانستان بودند و از طرف دیگر، با حضور امریکایی‌ها مواجه شدند.
پس از آن که دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۷ به کاخ ریاست جمهوری امریکا وارد شد، در تلاش پایان‌دادن به این چالش شد تا نیروهای امریکایی را به خانه برگرداند. راه‌کار مخفی امریکا دو سال را در بر گرفت تا در ۲۵ فبروری ۲۰۱۹ روند مذاکرات آغاز یافت، عبدالغنی برادر عضو بنیان‌گذار طالبان به میز حاضر شد. روند مذاکرات که در قطر آعاز یافته بود، موفق به نظر می‌رسید، امریکایی‌ها به خامۀ از توافق‌نامه صلح دست یافتند که در آن به خروج زوهنگام نیروهای امریکایی از افغانستان اشاره شده بود. روند مذاکرات میان ابر قدرت جهان و یک گروه تندرو ادامه یافت: «توافق‌نامه برای ایجاد صلح برای افغانستان، بین امریکا و امارات اسلامی طالبان که از طرف امریکا به‌عنوان یک حکومت شناخته نمی‌شود.» توافق دوحه به خوش‌بینی رییس جمهور ترامپ مواجه شد. او گفت: «معلوم دار است که طالبان چیزی را می‌خواهند و ما نباید زمان را هدر بدهیم».
روند مذاکرات تا دو ماه به تأخیر افتاد، انتخابات ریاست جمهوری افغانستان برگزار شد و دو نفر ادعا برنده‌شدن کردند، مایک پمپیئو وزیر خارجه امریکا در مارچ ۲۰۲۰ برای حل چالش وارد عمل شد، او به قطر رفت تا با مسوولان طالبان دیدار کند و طالبان هم‌چنان به توافق‌نامه پافشاری داشتند. یکی از سخن‌گویان طالبان گفت که مایک پمپئو تعهد کرده است که خروج نیروهای امریکایی به اساس توافق‌نامه ادامه پیدا می‌کند. با تمام تلاش‌های که دونالد ترامپ برای دوباره واردشدن به‌عنوان رییس‌جمهور در دور بعدی انجام داد، کم‌تر از یک‌هفته به پایان کار ریاست جمهوری ترامپ در کاخ سفید باقی مانده بود که نیروهای امریکاییاز هدف تعیین شده به (۲۵۰۰) کاهش یافت.
جوبایدن رییس جمهور کنونی امریکا از توافق‌نامۀ ترامپ راضی به‌نظر نمی‌رسید، در هفته‌های نخست آغاز کارش در کاخ سفید اعلام کرد که توافق‌نامۀ دوحه را بازنگری می‌کنند. این‌که طالبان با گروه‌های تروریستی قطع رابطه کرده‌اند و خشونت‌ها را به چه میزان در افغانستان کاهش داده‌اند هم‌چنان پیش‌رفت در روند مذاکرات افغانستان و سایر بازیگران منطقه‌ای را به بررسی گرفتند.
جان کربی، سخن‌گوی وزارت دفاع امریکا در ۲۹ جنوری گفته است که طالبان به تعهدات خویش در توافق‌نامه عمل نکرده‌اند و هم‌چنان رابطۀ خود را با القاعده کاهش نداده‌اند.
یک سند چهار ورقی که که توسط وزارت خزانه‌داری امریکا در ۴ جنوری منتشر شد، گفته است که القاعده در تلازش تجدید قدرت با حمایت طالبان در افغانستان است. در این گزارش از همکاری تازۀ شبکۀ حقانی و طالبان با مقامات بلندپایۀ پاکستان اشاره شده است در هم‌کاری با القاعده گروه جدیدی از جنگجویان برای حمله در حکومت غنی روی دست دارند. ادارۀ ترامپ بدون درنظرداشت حکومت افغانستان با طالبان در دوحه اتوافق‌نامه امضا کردند و در آن به آغاز گفت‌وگوهای صلح میان «افغانی» اشاره شده است. از طرفی هم بایدن با غنی ایستاده است، جک سالیوین مشاور شورای امنیت بایدن در ۲۲ جنوری در یک تماس تیلفونی با مسوولان دولت افغانستان گفته بود که توافق‌نامۀ دوحه را دوباره بررسی می‌کنند. در ۲۷ همین ماه آنتونی بلینکین وزیر خارجه امریکا گفته است که ادارۀ بایدن تلاش می‌کند تا به تمام جزئیات توافق‌نامه دست یابد.
این روند امیدواری‌ها در حکومت غنی ایجاد کرد و تا جزئیات توافق‌نامه دوحه را یک به یک مورد موشگافی قرار دهند؛ اما ایحاد یک توافق‌نامۀ دوباره، دور از واقیعت است. ولی چیزی که می‌تواند برای دولت غنی خیلی خوب تمام شود، این است که دولت بایدن، باید با اعمال فشار روی طالبان؛ این گروه را به توافق وادار کند.
یادداشت: ناویل تایلر؛ نویسنده کتاب «ترامپ و سرزمین مقدس» که از ۲۰۱۶ – ۲۰۲۰ است. نزدیک ۳۰ سال در رابطه به خاورمیانه قلم زده است.