پس از گفتگوی هژده ماهۀ آمریکایی‌ها و طالبان که در ۲۹ فبروری سال گذشته به نتیجه رسید و توافقنامۀ صلح میان این دو به امضا رسید. به دنبال آن، بنا بر توافق هردو طرف، گفتگوهای صلح میان دولت افغانستان و طالبان باید به زودی شروع می‌شد و که چنان نشد و بعد از هفت ماه این گفتگوها، در ماه سنبله سال‌جاری در دوحه‌قطر آغاز گردید. در اول انتظار میرفت، به زودی روی موارد اساسی گفتگوها شروع شوند، اما گفتگوها، تقریبا هشتاد روز به درازا کشید و بالاخره هیئت‌های دوطرف بر سر اصول و طرزالعمل گفت‌گوها به توافق رسیدند.

طالبان بخاطر آمدن شان به میز مذاکره، رهایی زندانیان شان را پیش شرط گذاشتند. در نتیجه، دولت افغانستان ۵۰۰۰ زندانی را طالب را که در میان‌شان جانی‌ترین افرادی که در حملات بزرگ در کابل و ولایات دست داشتند نیز شامل بود، آزاد شدند. حکومت این‌همه را زیر نام اعتماد سازی برای گفتگوهای صلح، رها کرد و بالاخره طالبان حاضر به گفتگو با دولت شدند و این گفتگوها در ماه سنبله سال‌جاری در دوحه‌قطر آغاز شد.

گفتگوهای دور اول با توافق روی طرزالعمل گفتگوها به پایان رسد و انتظار میرفت بعد از چند هفته دور دوم مذاکرات شروع شود و در آن به مباحث اصلی و محوری پرداخته شود که تا حالا میز مذاکرات از طالبان خالی است و آن ها حاضر به گفتگوی رسمی نشده اند.

با روی‌کار آمدن جوبایدن و تاکید ایشان بر بازنگری مواد توافقنامه صلح دوحه، بی‌باوری در میان طرف‌های مذاکره، و هم‌چنان بی اعتمادی میان آمریکایی‌ها و طالبان اوج گرفته است. اینک با گذشت یک‌سال از توافقنامه صلح میان طالبان وآمریکایی‌ها، پرسش‌هایی‌که در ذهن هر شهروند کشور میگذرد این خواهد بود که چقدر طرفین متعهد به توافقنامه ماندند؟ و چه بر سر مردم میگذرد؟ این گفتگوها به نتیجه میرسد یانه؟

با در نظرداشت توافقنامه صلح دوحه، هردو طرف متعهد به موارد شده بودند که باید به آن پابند می‌بودند که مهم‌ترین آن‌ها، قطع رابطۀ طالبان با دیگر گروه‌های تروریستی، حاضرشدن شان به میز مذاکره با دولت افغانستان، مورد استفاده قرار نگرفتن خاک افغانستان علیه ایالات متحده و متحدین آن توسط تروریستان و کاهش خشونت‌ها و خروج آمریکایی‌ها از کشور تا ماه می ۲۰۲۱٫

اما چنان که به نظر میرسد، پس از گذشت یک‌سال‌، هیچ‌یک از طرفین به ویژه طالبان پابند به مفاد توافقنامه نبوده و بنا بر اظهارات مقامات حکومتی، بیشترین خشونت‌ها و خون ریزی‌ها را انجام داده اند. اما طالبان از کاهش عملیات‌های شان پس از توافقناهه دوحه، سخن میگویند.

آمریکایی و سازمان ملل متحد، بارها از ارتباط داشتن طالبان با گروه‌های دیگر تروریستی سخن گفته اند و که این ادعا پس از کشته شدن ابومحسن المصری، در قلمرو طالبان، تقویت شد.

تشدید جنگ و حملات طالبان بر تاسیسات عامه و ترورهای هدفمند سبب واکنش نمایندگان کشورهای بین‌المللی در کابل گردید.

این وضعیت، سبب شده که بی‌اعتمادی میان دولت و طالبان، طالبان و آمریکایی‌ها افزایش بیابد: مقامات دولت افغانستان از ناامیدی در گفتگوهای صلحِ‌دوحه حرف میزنند، طالبان از آغاز حملات بهاری می‌گویند، نیروهای خارجی نیز از تمدید زمان خروج شان از کشور. اما در این میان مردم افغانستان قربانی هستند.

طالبان نیز در اعلامیه‌ای که به مناسبت یک ساله‌گی توافق نامۀ‌صلح با آمریکایی‌ها، صادر کرده‌اند، از ادامه حمله‌های هوایی نیروهای خارجی انتقاد کرده می‌گویند که توافق‌نامۀ دوحه راه عملی را برای برقراری امنیت و ثبات در افغانستان ایجاد نموده‌است. اگر در مقابل آن، به هر بدیلی دیگر تلاش می‌شود، نتیجه آن از همین اکنون به ناکامی می انجامد.

با این حال، نه توافقنامه صلح طالبان با آمریکایی‌ها در وضعیت مردم بهبودی آورد و نه هم تا حالا گفتگوهای صلح دولت و طالبان. مردم هنوز هم، همان‌گونه در این دودهه کشته و در به در شده اند، حالا هم. هیچ تغییری در وضعیت شان به نظر نظر نمی‌رسد و هنوز پاسخ این پرسش که سرنوشت گفتگوهای صلح راه به کجا میبرد، مشخص نیست و گذر زمان آن را پاسخ خواهد داد.

از آن‌جایی‌که توافقنامه دوحه با نواقصی همراه بود که امروز عملی شدن آن به هر دو حتا ناممکن شده است، مثلا آمریکایی‌ها برای زودتر به نتیجه رسیدن گفتگوهای شان، به طالبان بیشتر میدان دادند و امتیاز بخشیدند، این امتیازها به حدی سنگین بود که حالا در اجرای آن، هم طرف طالبان و هم طرف آمریکایی‌ها ناتوان مانده اند.

حالا که این توافقنامه تقریبا ناکام شده است، لازم است دولت آمریکا در زمینه تجدید نظری بنیادین داشته باشد، نه این‌که پروسه به هم بخورد، بلکه اصلاحاتی هم در توافقنامه و هم در روند گفتگوهای«بین الافغانی» به وجود بیاید. روی‌کردها باید هم از نظر تخنیکی و هم از نظر عملی  عوض شوند، بستر مذاکرات باید تغییر کند و روند به گونه‌ای تنظیم و تعریف شود که ما را به صلح پایدار برساند در غیر، با این مکانیزم ناقصی که حالا وجود دارد، ما به صلح نخواهیم رسید.