رییس‌جمهور امریکا در نطق سالانه خود تأکید کرد که جنگ این کشور در افغانستان تا پایان سال ۲۰۱۴ پایان خواهد یافت.
باراک اوباما، رییس جمهوری امریکا جزئیات بیشتری را نیز در این خصوص آشکار کرد و گفت: از حدود ۶۶ هزار سرباز امریکایی که اکنون در افغانستان هستند، بیش از نصف آنها یعنی ۳۴ هزار نفر در سال آینده میلادی به کشور برخواهند گشت.
هم‌زمان سربازان افغان مسوولیت بیشتر ماموریت‌های جنگی را برعهده خواهند گرفت.
اوباما عنوان داشت: در بهار سال جدید میلادی، نیروهای ما نقش حمایتی را تقبل خواهند کرد، در حالی که نیروهای امنیتی افغانستان رهبری را برعهده می‌گیرند.
به گزارش سی‌ان‌ان، پیشتر انتظار می‌رفت که نیروهای افغان تا اواسط سال جاری میلادی هدایت ماموریت‌های جنگی را به عهده بگیرند؛ اما یک مقام رسمی امریکا گفت که انتقال نظامی سرعت گرفته و افغان‌ها تا ماه مارچ هدایت همه عملیات‌های امنیتی را برعهده خواهند گرفت.
اما این خبر برای افغانستان و طولانی‌ترین جنگ امریکا چه معنایی خواهد داشت؟
در اینجا چند سوال کلیدی وجود دارد که در ماه‌های آینده پرسیده خواهند شد:

۱ – آیا سربازان افغان برای انجام وظیفه آماده هستند؟
حتماً تردیدهایی وجود دارد.
پنتاگون در بررسی ماه دسامبر خود مدعی شد که تنها یکی از ۲۳ تیپ ارتش افغانستان توانایی انجام عملیات را داشته است.
در ضمن نرخ با سوادی پایین و نرخ فرار از ارتش بالاست و بسیاری از فراریان به شورشیان پیوسته‌اند.
این در حالی است که شمار آزار دهنده‌یی از حملات «سبز علیه آبی» یعنی حملات سربازان افغان به همقطاران امریکایی‌شان وجود دارد.
اما لئون پانه‌تا، وزیر دفاع بازنشست شده امریکا، پیشرفت افغان‌ها در ترقی ارتش، کاهش خشونت‌ و خودکفایی بیشتر را خوش بینانه ارزیابی کرد. نیروهای افغان هم اکنون هدایت حدود ۹۰ درصد عملیات‌ها در سراسر این کشور را برعهده دارند.
پانه‌تا همچنین در اوایل این ماه گفت: ما در مسیر درست دادن فرصت به افغان‌ها برای حاکمیت بر خودشان هستیم.
حامد کرزی، رییس جمهور افغانستان گفته از عقب نشینی سربازان امریکایی استقبال می‌کند و بر این اصرار داشته که ارتش می‌تواند از کشور در مقابل طالبان دفاع کند.
کرزی طی مصاحبه‌یی با کریستین امانپور، خبرنگار سی‌ان‌ان گفت: دقیقاً وظیفه ماست که با آنها (طالبان) مقابله کنیم و ما توانایی مقابله با آن را داریم.
کرزی گفت: آنچه ارتش اکنون به آن نیاز دارد تجهیزات و قدرت آتش بیشتر است.
بنابر گفته یک مقام ارشد دفاعی، کرزی ماه گذشته میلادی با لیست درخواستی به پنتاگون آمد که در آن هلی‌کوپترها، پهپادها و دیگر جنگ افزارها تقاضا شده بود.
کرزی به امانپور گفت: ما نیروی هوایی نیاز داریم. ما پویایی هوایی احتیاج داریم. ما نیاز به نیروهای مناسب مکانیزه شده داریم و به موترهای زرهی، تانک و مانند آن نیازمندیم.

۲ – حضور امریکا پس از سال ۲۰۱۴ چگونه خواهد بود؟
قصد بر این است که تمام سربازان عقب نشینی کنند، اما نیروهایی در افغانستان باقی خواهند ماند تا به آموزش افغان‌ها کمک کنند و هرگاه لازم باشد عملیات ضد تروریستی انجام دهند.
تعداد این نیروها هنوز مورد بحث است.
بنابر گفته یک مقام دفاعی، جنرال جان آلن، فرمانده پیشین سربازان امریکایی در افغانستان، پیشنهاد بین ۶ تا ۱۵ هزار سرباز را داد، اما این رقم به حدود ۲۵۰۰ تا ۹۰۰۰ سرباز کاهش یافت.
اگر امریکا نتواند با افغانستان درخصوص مصونیت قضایی به توافق برسد، به هیچ وجه هیچ سرباز امریکایی وجود نخواهد داشت.
در پایان جنگ با عراق، امریکا هیچ حضور نظامی در این کشور نداشت، زیرا دولت عراق محافظت‌های قانونی را شامل سربازان امریکایی نکرد.
کرزی که حامی باقی ماندن تعدادی از نیروها در افغانستان است، گفت تصمیم درباره مصونیت امریکایی‌ها را به ریش سفیدها خواهد سپرد و ابراز اطمینان کرد که او می‌تواند آنان را ترغیب کند که مسایل را آن گونه که او می‌بیند، ببینند.
در همین حال یک تحلیل‌گر امنیت ملی سی‌ان‌ان گفت، این که هیچ سرباز امریکایی باقی نماند یک اقدام غلط است.
او گفت‌ که امریکا عملاً افغانستان را در سال ۱۹۸۹ میلادی ترک کرد و این تصمیم باعث شد که خلا قدرتی در افغانستان به وجود آید و طالبان این خلا را پر کرد.
این تحلیل‌گر در مقاله‌یی برای سایت سی‌ان ان نوشت: بحث همگانی کنونی درباره حضور هیچ سرباز امریکایی در افغانستان باعث ترغیب آن عناصر تندروی طالبان خواهد شد که هیچ علاقه‌یی به توافق در مذاکرات ندارند و بر این باورند که می‌توانند به ساده‌گی منتظر خروج امریکایی‌ها باشند. این امر همچنین باعث دلسردی میلیون‌ها افغانی‌ خواهد شد که حضور طولانی مدت امریکا در این کشور را بهترین ضامن برای باز نگشتن دوباره طالبان می‌دانند.

۳ – چه چیز در معرض خطر است؟
بنابر گزارش اخیر پنتاگون، نگرانی اصلی افغان‌ها این است که اگر امریکا جنگجویان خود را به عقب براند افغانستان به یک جنگ داخلی دیگر برخواهد گشت. طالبان هنوز ارتجاعی و قاطع هستند و شورشیان حملات خود را ادامه می‌دهند و تهدید امنیتی بزرگی به وجود آورده‌اند.
یک خبرنگار سی‌ان ان در سفر خود به افغانستان گفت: بعضی از مردمی که با آنها صحبت کردیم تقریبا این را بدیهی می‌دانند که اگر امریکا افغانستان را ترک کند جنگی داخلی در بین خواهد بود. این اتفاق قبلاً وقتی شوروی سابق افغانستان را در سال ۱۹۸۹ ترک کرد اتفاق افتاد.
در مقابل همه خشونت‌هایی که افغانستان در دهه گذشته دیده، این کشور همچنین شاهد پیشرفت‌ عظیمی در حقوق بشر و کیفیت زنده‌گی نیز بوده است.
وی افزود: درست است که در زمان طالبان هزاران دختر وجود داشتند که به مدرسه می‌رفتند اما اکنون شما میلیون‌ها دختر دارید که به مکتب می‌روند. بنابراین پیشرفتی حقیقی درخصوص حقوق زنان به وجود آمده است البته به وضوح روشن است که مشکلات زیادی مانند قتل‌های ناموسی، ازدواج‌های اجباری، خشونت‌های داخلی باقی مانده، اما پیشرفتی حقیقی حاصل شده است.
استنلی مک کریستال، جنرال بازنشسته ارتش، که زمانی فرمانده ارشد امریکا در افغانستان بود، گفت مردم افغانستان «وحشت زده» هستند.
وی تاکید کرد: آنها وحشت زده هستند زیرا می‌پندارند که دارند چیزی را از دست می‌دهند. پیشرفت‌هایی حاصل شده است. زنده‌گی بهتر است. دختران در مدرسه هستند. چیزهایی وجود دارند که بهتر از قبل هستند و فرصت‌هایی پیش روست. اما آنها می‌پندارند که اگر ما کاملاً آنها را در سال ۲۰۱۴ ترک کنیم، همان گونه که این کار را در ۱۹۸۹ انجام دادیم، همه چیز به عقب برخواهد گشت.
نگرانی‌هایی در واشنگتن وجود دارد که اقدام اشتباه می‌تواند امریکا را به نقطه شروع برگرداند و دیگرهیچ توجیهی برای شروع درگیری‌های خونین در سال ۲۰۰۱ وجود نخواهد داشت.
باک مک‌کئون، نماینده جمهوری خواه مجلس نماینده‌گان امریکا از ایالت کالیفرنیا که رییس کمیته نیروهای مسلح مجلس نماینده‌گان نیز هست، چند روز پیش اظهار نگرانی کرد که عقب نشینی توام با عجله می‌تواند «بیهوده و پر از ریسک» باشد.
وی عنوان کرد: از زمانی که رییس جمهور امریکا گام پسندیده‌یی را در سال ۲۰۰۹ درخصوص استقرار یک نیروی بیشتر در افغانستان برداشت، ما دانستیم که دستاوردهایی که ما آنها را با پیکار سخت به دست آورده‌ایم شکننده و برگشت پذیر هستند. این ارزیابی من نیست، بلکه عقیده استوار کارشناسان چه نظامی و چه غیر نظامی است.

۴ – چه کسی بعد از کرزی رهبری را به عهده می‌گیرد؟
تنها رییس جمهور این قرن افغانستان دیگر مدت زیادی مسوولیت نخواهد داشت.
انتخابات برای اپریل سال ۲۰۱۴ برنامه ریزی شده و کرزی طبق قانون اساسی کشورش به پایان دوره‌اش رسیده است.
او به امانپور گفت: دیگر قطعاً وقت رفتن است. وی افزود: رییس جمهوری جدید به این کشور خواهد آمد. دولتی جدید به این کشور خواهد آمد و من یک خدمت‌گزار بازنشسته خوشحال خواهم بود.
بنابر این در حالی که افغانستان شاهد یک تحول بزرگ نظامی است، باید تحولی سیاسی نیز داشته باشد؛ چه کسی در این لحظه حساس تاریخ افغانستان رهبری این کشور را برعهده می‌گیرد؟ آیا رای گیری بدون دردسر و خشونت و جدال پیش خواهد رفت؟ در انتخابات قبل گزارش‌هایی مبنی بر دستکاری آراء و دیگر تخلفات وجود داشت.
پاسخ این سوالات برای امنیت افغانستان به اهمیت آماده‌گی سربازانش است.
سعد محسنی، غول رسانه‌یی تلویزیون «طلوع» افغانستان گفت: بزرگترین و تنها چالش برای ما تحول سیاسی، یعنی انتخابات سال ۲۰۱۴ است. اگر ما انتخابات معتبری داشته باشیم فکر می‌کنم در ۵ تا ۶ سال آینده وضعیت مناسبی داشته باشیم . اما اگر انتخابات معتبری نداشته باشیم، این خطر عمده وجود خواهد داشت که ما با بی‌ثباتی مواجه شویم، به خصوص وقتی که در سال ۲۰۱۴ سربازان امریکایی عقب نشینی می‌کنند.

۵- طالبان چه نقشی ایفا خواهد کرد؟
علیرغم شورش مداوم به نظر می‌رسد کرزی مشتاق به از سرگیری گفت‌وگوهای متوقف شده صلح با طالبان باشد و آن‌ها را در فرآیند سیاسی بگنجاند.
طالبان سال گذشته میلادی گفت‌وگوها را ترک کردند، اما کرزی در ماه گذشته گفت: آنها بسیار به ما ابلاغ کرده‌اند که می‌خواهند با ما مذاکرات صلح داشته باشند. آنها نیز جزو مردم هستند. آن‌ها هم جزو خانواده‌هایمان هستند. آنها هم رنج می‌کشند، همانگونه که بقیه افغان‌ها رنج می‌کشند.
جاوید احمد، یک بومی کابلی که هم اکنون با برنامه آسیایی صندوق «جرمن مارشال» امریکا همکاری می‌کند، معتقد است گفت‌وگوهای احیا شده صلح برای آینده افغانستان و برای میراث جنگ امریکا ضروری هستند.
احمد اخیراً با انتشار مطلبی نوشت: اگر عقب نشینی مسوولانه در سال ۲۰۱۴ در برنامه کار باراک اوباما، رییس جمهوری امریکا واقعا مهم باشد، او گزینه‌های اندکی خواهد داشت و باید گفت‌وگوهای صلح را اولویت‌بندی کند و تسریع بخشد، بین طرفین درباره آتش بس مذاکره کند و به توافقنامه‌ای برسد که تضمین می‌کند طالبان سلاح‌هایشان را به زمین خواهند گذاشت.
اما آیا طالبان حاضر به همکاری خواهند بود؟ و اگر آنها وارد مذاکره شوند چه تاثیری بر جامعه افغان‌ که تغییرات بسیاری را در دهه گذشته دیده، خواهند گذاشت؟
جاوید لودین، معاون وزیر خارجه افغانستان در امور سیاسی گفت: باید بعضی خط قرمزها وجود داشته باشد، ما نمی‌توانیم درباره بعضی دستاوردهایی که در ۱۰ سال گذشته داشتیم مذاکره کنیم.
به نظر می‌رسد کرزی مطمین است که بیشتر افراد طالبان این را تصدیق می‌کنند.
وی گفت: فکر می‌کنم اکنون انبوهی قابل توجه از تحصیل کرده‌ها و مردم افغان وجود دارند که آینده‌یی با پیشرفت و ثبات می‌خواهند و من گمان می‌کنم که اکثریت طالبان تصدیق می‌کنند که دشواری‌ها پشت سر گذاشته شده است. بعضی نیز ممکن است در میان آنهایی باشند که در ناامیدانه‌ترین ذهنیت ممکن باقی می‌مانند. اما آن‌ها اندک هستند.