جناب داکتر هاشمی، با تشکر از این که حاضر به یک گفت‌وگوی ویژه با روزنامۀ ماندگار شدید. در نخست نظرتان را در مورد وضعیت سیاسی کنونی افغانستان می‌پرسم؛ اوضاع در حال حاضر چگونه است؟

وضعیت سیاسی افغانستان نه از امروز، بل از چند سال بدین‌سو در حال وخیم‌شدن است؛ زیرا کارهایی که باید صورت می‌گرفت، نگرفت و مطابق یک برنامه به پیش رفته نشد.
افغانستان امروزی نه تنها دچار وضعیت نا به‌سامان سیاسی است، بل با مشکلات و نا به‌سامانی‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی نیز دست و پنچه نرم می‌کند. از ثابت سیاسی هم محروم است. تمامی این مشکلات، نتیجه و حاصل چند سال گذشته است. به باور من، آینده نیز چندان امیدوارکننده به نظر نمی‌آید.
با گذشت هر روز ما به سال ۲۰۱۴ نزدیک‌ می‌شویم، سالی که گفته می‌شود برای مردم افغانستان سرنوشت‌ساز خواهد بود. نظر شما در بارۀ سال ۲۰۱۴ چیست؟
سال ۲۰۱۴ برای افغانستان یک سال سرنوشت‌ساز و حاوی یک سلسله خطرات خواهد بود؛ اما امیدوار استیم پیش‌بینی‌هایی که از این سال صورت گرفته تحقق نیابد، زیرا با توجه به وضعیت کنونی در سال ۲۰۱۴ شاید وضعیت نا به‌سامانی باشد.
با توجه به وضعیت امروزی، در سال ۲۰۱۴ افغانستان وضعیت خوبی نخواهد داشت و از طرف دیگر، حتا سال‌های پس از ۲۰۱۴ نیز روشن به نظر نمی‌رسد. ممکن وضعیت بدتر هم شود.
در سال ۲۰۱۴ نیروهای خارجی افغانستان را ترک خواهند کرد و گفته می‌شود که حکومت به تنهایی توان مبارزه با طالبان را ندارد، با توجه به این مسایل، فکر نمی‌کنید که به یک فضای کلان سیاسی نیاز است تا افغانستان را از خطرات احتمالی محفوظ بدارد؟
افغانستان در سال ۲۰۱۴ با یک سلسله خطراتی مواجه خواهد شد، زیرا بی‌برنامه‌گی امروز ممکن است ما را به طرف یک بحران جدید سوق دهد. احتمال می‌رود افغانستان با سه خلای نظامی، اقتصادی و سیاسی مواجه شود.
در این شکی نیست که شهامت مردم و نظامیان ما قابل قدر است و تاریخ آن را ثابت کرده است؛ اما جنگ امروز جنگ تکنالوژی و جنگ استخبارات است که متأسفانه نیروهای نظامی ما فاقد آماده‌گی برای این‌گونه جنگ‌ها هستند، بنابراین در سال ۲۰۱۴ یک خلای نظامی به وجود خواهد آمد و در بخش خلای سیاسی باید گفت که دورۀ ریاست جمهوری حامد کرزی به پایان خواهد رسید، اما تا هنوز یک کاندیدای مطلوب که بتواند به سوالات و مشکلات افغانستان پاسخ قانع‌کننده ارایه کند، مطرح نشده است.
در قسمت خلای اقتصادی باید گفت: برخی کسانی که در مؤسسات خارجی‌ کار می‌کنند ممکن است در سال ۲۰۱۴ بیکار شوند و از سوی دیگر، شماری از کشورها، کمک‌های اقتصادی خود را مشروط به حکومت‌داری خوب ساخته اند، پس خلای اقتصادی نیز به وجود خواهد آمد. این سه خلاء ممکن است برای افغانستان کشنده باشد و در نتیجه زمینه را برای رسیدن دشمن به اهداف‌اش مساعد سازد. بنابراین، ما به یک بستر سیاسی بسیار مستحکم نیاز داریم، تا از بحران جلوگیری صورت گیرد.
چه‌گونه می‌توانیم این بستر سیاسی را که در آن همۀ شخصیت‎های سیاسی و نخبه‌گان حضور داشته باشند، به وجود آوریم، تا خطرات احتمالی سال ۲۰۱۴ و پس از آن، مرفوع شود؟
به جای این که ما روی تفکرات قومی و نژادی بحث کنیم، خوب خواهد بود تا یک فضای سیاسی را که همه با تفکر ملی در آن شرکت داشته باشند، به وجود بیاوریم، اما ایجاد چنین فضایی نیازمند زمان است، زیرا هر چند مردم از اجماع ملی صحبت می‌کنند، اما عمل به چنین اجندایی کمتر صورت گرفته است؛ پس نیاز است تا یک تفکر ملی به وجود بیاوریم.
افغانستان از جملۀ کشورهایی‌ست که هویت ملی، وحدت و منافع ملی در آن تعریف نشده، برای دست‌یافتن به هویت ملی، وحدت و منافع ملی، ما نیاز به طرح اجندای ملی نداریم؟
ما به یک اجندای ملی، تفاهم ملی و مصالحۀ ذهنیِ ملی نیاز داریم و تمام این مسایل زیر چتر تفکر ملی جا دارد؛ یعنی ما که از اقوام، زبان‌ها و مذاهب مختلف تشکیل شده‌ایم، اگر خود را از لحاظ ذهنی آمادۀ پذیریش این که ما یک ملت واحد هستیم بسازیم، در آن صورت است که می‌توانیم یک تفکر ملی را به وجود بیاوریم.
ممکن است جریان‌های مختلف سیاسی قبل از سال ۲۰۱۴ با توجه به چالش‌هایی که افغانستان را تهدید می‌کند، روی یک اجندای ملی توافق کرده و بستر کلان سیاسی را تشکیل دهند؟
همان طوری که قبلاً گفته‌ام، متأسفانه تفکرات قومی ما را به هدف نرسانده است، بنابراین جریان‌های مختلف سیاسی با توجه به وضعیت نا به سامان امروزی، باید روی یک تفکر ملی کار کنند، چرا که برای افغانستان به جز تفکر ملی راه دیگری باقی نمانده است؛ پس ایجاد تفکر ملی یک ضرورت است.
برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آینده را چه‌گونه می‌بینید؟
نمی‌خواهم بدبین باشم، اما برگزاری انتخابات برای من سوال‌برانگیز است و سوال اصلی این است که آیا انتخابات برگزار خواهد شد، یا خیر؟
هرگاه به دلیل ملحوظات سیاسی بگویم که انتخابات برگزار می‌شود، اما یقیناً یک انتخابات شفاف نخواهیم داشت؛ بنابر ناامنی‌ها و تقلب‌هایی که در انتخابات‌های گذشته صورت گرفته، ممکن مردم علاقه‌مند شرکت در انتخابات هم نباشند.
از سوی دیگر، متأسفانه حتا مسالۀ انتخابات نیز با دیدگاه‌های قومی مطرح می‌شود و ایجاد ایتلاف‌ها و یکجاشدن‌ها برای این است تا از لحاظ قومی اکثریت را به دست بیاوریم؛ در حالی که وضعیت افغانستان ایجاب می‌کند تا با یک تفکر ملی به استقبال انتخابات برویم.
من حرف خاصی نداریم، اما از جریان‌های سیاسی، نخبه‌گان و کسانی که برای افغانستان نگران هستند می‌‌خواهم مسایل قومی و زبانی را که ما را در آغوش گرفته و سخت می‌آ‍زارد، بگذارند و پیرو یک تفکر ملی شوند، تا آیندۀ افغانستان از تاریکی نجات داده شود.