آقای سپین‌غر سپاس از این‌که حاضر به یک گفت‌وگوی ویژه با روزنامۀ ماندگار شدید، در نخست وضعیت سیاسی افغانستان را با توجه به چالش‌های موجود چگونه می‌بینید؟

پاسخ: وضعیت سیاسی افغانستان در کوتاه‌مدت مربوط به سلامت انتقال سیاسی است که خوشبختانه برای انتقال سیاسی، فرصت‌های خوبی در اختیار داریم.
اگر این فرصت‌ها خوب و درست مدیریت شود، برای انتقال سیاسی می‌تواند بسیار مؤثر باشد. به طور مثال: برگزاری انتخابات برای انتقال سیاسی یک فرصت مناسب است و می‌تواند در بهبود وضعیت و اعتبار سیاسی مفید باشد؛ اما اگر از این فرصت‌ درست استفاده نشود، ممکن است که وضعیت سیاسی کشور بحرانی شده و اعتبار نظام و حکومت نزد مردم و جامعۀ جهانی کاهش بیابد.
پرسش: برخی‌ها به این باور هستند که شاید اصلاً انتخابات برگزار نشود، شما چه فکر می‌کنید؟
پاسخ: با در نظر داشت این مسأله که ما بدیل دیگری برای انتقال قدرت سیاسی نداریم، انتخابات یگانه راه حل است که قانون اساسی آن را مشخص ساخته است.
راه‌های دیگری مانند کودتاها، جرگه‌ها و یا شورای حل و عقد وجود دارد که هیچ کدام نتوانستند مشروعیت نظام را تضمین کنند، بنابراین باید انتخابات برگزار شود، چرا که مشروعیت نظام به انتخابات بسته‌گی دارد.
پرسش: قانون انتخات در میان مجلس نماینده‌گان و وزارت عدلیه به توپی مبدل شده و در میان این دو ارگان سرگردان است، چه فکر می‌کنید آیا قانون انتخابات پاس خواهد شد؟
پاسخ: برای تصویب قانون انتخابات زمان کافی وجود دارد و حتا تا دو ماه دیگر برای تصویب این قانون فرصت است؛ اما اگر برای تصویب این قانون ارادۀ سیاسی ضعیف ‌باشد و جلو تصویب آن با سناریو‌های مختلف گرفته ‌شود، در این صورت مایۀ نگرانی است.
پرسش: نقش نخبه‌گان، احزاب سیاسی، فعالان جامعۀ مدنی را در افغانستان پس از ۲۰۱۴ چگونه می‌بیند؛ آیا این نهادها قبل از سال ۲۰۱۴ به یک تفاهم ملی می‌رسند؟
پاسخ: سال ۲۰۱۴ هم برای احزاب، هم برای فعالان سیاسی و هم برای جامعۀ مدنی و نخبه‌گان سیاسی یک فرصت طلایی است؛ اما در صورتی‌که در انتخابات طوری نقش بازی کنند که کامیابی انتخابات از طریق سهم‌گیری و فعالیت آنان رقم خورده و تضمین شود.
اگر چنین شود، نه تنها به برگزاری انتخابات کمک خواهد کرد، بل برای شهرت نخبه‌گان سیاسی و احزاب نیز مؤثر بوده و از طرف دیگر عرفی را ایجاد خواهد کرد که به وسیله آن پروسه‌های سیاسی به پخته‌گی رسیده و تداوم خواهند یافت.
حمایت احزاب و نخبه‌گان از انتخابات، سبب توافقات سیاسی میان نخبه‌گان و احزاب به شکل سیتماتیک خواهد شد و اگر احزاب براساس همین توافقات به سمت انتخابات بروند، بالای انتقال سیاسی قدرت تأثیر گذار خواهند بود؛ اما اگر نقش احزاب و نخبه‌گان قبل از انتخابات ضعیف باشد، در این صورت نه تنها آیندۀ نظام سیاسی، بل آیندۀ احزاب و نخبه‌‎گان سیاسی نیز با چالش مواجه خواهد شد.
پرسش: چرا جریان‌ها و نخبه‌گان سیاسی فاقد یک طرح و یا اجندای ملی هستند و تا هنوز به آن دست نیافته اند؟
پاسخ: باید بدانیم که افغانستان در مرحلۀ گذار قرار دارد و طبیعی است که مسالۀ تولید فکر سیاسی در میان نخبه‌گان و مردم یک فرهنگ نو است و نیاز به کار دارد؛ اما اگر گفتمان‌های سیاسی را که در مورد انتخابات پس از سال ۲۰۱۰ صورت گرفته با گفتمان‌های قبل از انتخابات ۲۰۰۹مقایسه کنیم، پیشرفت خوبی را نشان می‌دهد؛ ولی باید گفت که این گفتمان‌ها کافی نیست و نمی‌تواند تمام پروسۀ سیاسی را سمت‌و سو دهد؛ بنابراین نخبه‌گان سیاسی باید تلاش بیشتر کنند و از فرصت‌ها استفاده کرده و طرح‌های مشخصی را برای برگزاری یک انتخابات شفاف، گرفتن مسوولیت‌های امنیتی و سایر موارد ارایه کنند و تمام این مسایل را به یک گفتمان تبدیل کنند تا به یک توافق سیاسی دست پیدا کنند؛ اما این‌که تا هنوز این مساله وجود نداشته، شاید به این دلیل بوده که نخبه‌ها نتوانستند یک سلسله اصول مشترک را در رابطه به توسعۀ سیاسی به وجود بیاورند.
پرسش: چگونه می‌توان این اصول یا دیدگاه مشترک را به وجود آورد؟
پاسخ: اگر نخبه‌گان سیاسی ابتکار عمل را به دوش گرفته و روی یک سلسله مسایل بحث کرده، دیدگاه‌های خود را شریک ساخته و بالاخره به توافق برسند، یک اصول مشترک به وجود خواهد آمد و این اصول مشترک را با روشن‌فکران شریک ساخته و حمایت آنان را نیز به دست بیاورند، در این صورت می‌توانند به یک توافق مشترک برسند؛ اما باید بدانیم که اقدام به این کار نیاز به مبارزۀ سیاسی بدون ترس و به دور از اندیشه‌های سیاسی، قومی و سمتی دارد.
پرسش: فکر می‌کنید چگونه می‌توانیم از گرایش‌های سیاسی، قومی و سمتی به در آمد و به یک توافق ملی برسیم؟
پاسخ: ما باید این انعطاف‌پذیری را داشته باشیم که از تجارب کشورهای دیگر که در وضعیت مشابه ما قرار داشتند و توانستند یک اجندای ملی را به وجود بیاورند، استفاده کنیم و از شکست و ریخت‌ها و خانه‌جنگی‌های گذشته که به دوش داریم نیز درس بگیریم و از همه مهم‌تر این‌که قانون اساسی نیز در اختیار ما است و این قانون به ما اجازه می‌دهد که از آزادی‌های لازم استفاده کرده و اصول مشترک و گفتمان ملی را به وجود بیارویم.
پرسش: آیا طرح مدونی وجود دارد که تمامی نخبه‌گان و احزاب سیاسی را گردهم آورده و به یک توافق ملی برساند؟
پاسخ: کارهای مختلفی از سوی شماری از نخبه‌گان به شکل انفرادی صورت گرفته؛ اما لازم است که این طرح‌ها مشترک شده و روی یک میز گذاشته شود و از این طرح‌ها برای به وجود آوردن اصول مشترک استفاده شود و به سایر نخبه‌گان نیز معرفی شود.
به گونۀ مثال: طرح اجندای ملی که از سوی احمد ولی مسعود ارایه شده، طرح خوبی است؛ اما اگر بخواهیم که به یک اصول مشترک برسیم، باید چنین طرح‌هایی با نخبه‌گان شریک ساخته شود.
در این طرح آسیب‌شناسی خوبی از وضعیت سیاسی قبلی صورت گرفته و علل و عوامل نیز به بررسی گرفته شده، اما اگر از این طرح به عنوان ساختن منابع اصول مشترک استفاده کنیم، نیاز است تا طرح‌های سایر دوستان نیز جمع‌آوری شده و براساس آن اصول مشترک ساخته شود تا به یک گفتمان ملی تبدیل شود.
اگر در پایان حرف خاصی داشته باشید بفرماید.
پاسخ: برگزاری انتخابات برای توسعۀ سیاسی افغانستان یک نقطه عطف است، بنابراین وظیفه نخبه‌گان سیاسی افغانستان است تا گردهم آمده و روی یک راهکار مشترک به توافق برسند تا یک انتقال سیاسی موفق داشته باشیم.
سپاس فراون از شما.
از شما هم تشکر.