مقام‌های ارشد ائتلاف ناتو اعلام کردند که پس از ماه‌ها تنش بر سر تعداد و نقش نیروهای این ائتلاف در افغانستان پس از سال ۲۰۱۴ میلادی، در حال برنامه‌ریزی برای کم و محدود کردن ماموریت‌شان در این کشور هستند.
مقام‌های ارشد ناتو اعلام کردند که قصد دارند تا با کم کردن تعداد مربیان نظامی و بیشتر کردن مدیران نظامی از این موضوع مطمئن شوند که میلیاردها دالر کمک امنیتی به افغانستان به هدر یا به سرقت نمی‌رود.
کاهش جاه‌طلبی و تمایل ناتو در انجام ماموریت پس از جنگ بازتاب نگرانی‌هایی است که کنگره امریکا و پارلمان‌های اروپایی ممکن است تعهدات مالی خود را که پرداخت سالانه بیش از چهار میلیارد دالر است، لغو کنند؛ مگر آنکه نیروهای امریکایی و ناتو در مقرهای پولیس و ارتش افغان مستقر شده تا بر چگونگی صرف این مبالغ در کشوری که با فساد گسترده روبروست، نظارت داشته باشند.
این محدودیت در گستره برنامه‌های ناتو، نتیجه درگیری و کشمکش بر سر منافع رهبران سیاسی و نظامی است که طی ۱۲ سال جنگ افغانستان نمایان شده است.
فرماندهان نظامی از ماموریت پس از جنگ با تمرکز بر آموزش و مشاوره به افغان‌ها و افزایش تعداد نیروها در سراسر صحنه نبرد حمایت و دفاع کرده‌اند، اما رهبران سیاسی در واشنگتن و سایر کشورهای عضو ناتو خواستار کمتر شدن تعداد سربازان و استقرارشان تنها در مقرهای بزرگ و اصلی افغانستان هستند.
یکی از دیپلمات‌های ارشد ناتو می‌گوید: هرگونه طولانی‌شدن حضور نظامی ناتو در افغانستان به صورت مستقیم با ۱ / ۴ میلیارد دالر کمک نظامی و توانایی و قدرت نظامی ما در نظارت بر آن مرتبط است. شما به نیروهای کافی برای اداره مسوولانه، نظارت و حسابرسی براین میزان مبلغ به صورت سالانه نیاز دارید.
این دیپلمات ارشد که خواست نامش فاش نشود، تداوم کمک مالی به نیروهای امنیتی افغان را برای جلوگیری از ناآرامی و تنش‌های سیاسی و درگیری‌های قومی و گروهی پس از اتمام نقش ضربتی و نظامی ناتو در این کشور در دسامبر سال ۲۰۱۴ میلادی حیاتی دانست و افزود: مساله تامین مالی و تعداد سربازان یک مساله مهم و معنادار است.
ناتو از حضور دایم هشت تا ۱۲ هزار سرباز که انتظار می‌رود دوسوم آن امریکایی باشند، حمایت کرده است. این اظهار نظری خوب از سوی فرماندهان ناتو محسوب می‌شود اما مقام‌های ارشد ائتلاف می‌گویند تعداد بیشتر نیروها غیرضروری است و تنها باعث محدود شدن دسترسی بیشتر به اهدافی می‌شود که هم‌اکنون توسط رهبران سیاسی در حال انجام و برنامه‌ریزی هستند.
برنامه پس از جنگ در افغانستان به توافقی امنیتی میان امریکا و افغانستان، تعداد نیروها، نقش و حفاظت قانونی و حقوقی از سربازان امریکایی بستگی دارد، اما درسی که از جنگ عراق گرفته شده، این است که سیاست‌های محلی و داخلی در منطقه جنگی و واشنگتن می‌تواند باعث از میان رفتن معاهده‌ای امنیتی و عدم استقرار سربازان امریکایی در کشور جنگ‌زده شود. تمایل افغانستان برای تضمین تداوم گسیل‌شدن میلیاردها دالر کمک مالی یکی از دلایلی است که مقام‌های واشنگتن و ائتلاف ناتو انتظار دارند باعث توافق بر سر استقرار نیروها در این کشور شود.
لویه جرگه احتمالاً طی هفته‌های پیش‌رو برای قضاوت درباره معاهده امنیتی دو جانبه میان کابل و واشنگتن به شور می‌نشیند.
مقام‌های ائتلاف ناتو می‌گویند که به طور صحیح و دقیقی از این مساله آگاهند که افغانستان با فساد از جمله کلاهبرداری بانکی، قاچاق مواد مخدر و اختلاس در خدمات دولتی مواجه است و تمام این موارد اعتبار دولت کابل و حامیان مالی غربی این کشور را تضعیف می‌کند.
این معضلات به رده‌های بالایی دولت افغانستان بازمی‌گردد. بسیاری از معاونان و وزرای ارشد حامد کرزی، رییس‌جمهوری این کشور طی یک دهه گذشته به شدت ثروتمند شده‌اند و از قدرت سیاسی برای دستیابی به ثروت و مکنت استفاده کرده‌اند.
پرسنل ناتو در حال نظارت بر کمک مالی برای تامین امنیت در افغانستان هستند و قرار است این افراد در وزارتخانه‌ها و مقرهای نظامی این کشور مستقر شوند؛ مکان‌هایی که آنها می‌توانند به پرداخت‌ها و هزینه‌ها در بخش سوخت، تجهیزات و آموزش نظارت داشته باشند. ‌آنها همچنین مبالغی را که برای انجام پروژه‌ها در افغاستان اختصاص یافته و گزارش‌های دایمی که به رهبران ناتو تحویل داده می‌شود را نظارت و بررسی می‌کنند تا بفهمند آیا با اهداف تعیین شده مطابقت دارد یا خیر.
مقام‌های نظامی ناتو می‌گویند که برنامه‌های نخستین برای حضور طولانی آموزش‌دهندگان و مشاوران خارجی پیش‌بینی شده بود؛ افرادی که در سراسر افغانستان پراکنده شده و در داخل گروه‌های کوچک سربازان افغان به آنها برای مقابله با شبه‌نظامیان طالبان آموزش می‌دهند. تنها در طول زمان تعداد سربازان خارجی کمتر شده و آنها به مقرهای خود بازگشته‌اند.
بر طبق برنامه‌های جدید، پرسنل نظامی ناتو تنها در مقرهای نظامی در وزارت داخله و دفاع افغانستان، شش مقر نیروهای ارتش ملی افغان و مقرهای پولیس ملی کشور مستقر می‌شوند. این سربازان همچنین در موسسات آموزش پولیس و ارتش استقرار می‌یابند.
ناتو با تمرکز بر محدودیت بیشتر ماموریت نظامی نیروها در افغانستان، خط‌ مشی‌یی را برای استقرار نیرویی کمتر از درخواست فرماندهان نظامی مورد تصویب قرار داده است. ژنرال جیمز ماتیس، افسر ارشد فرماندهی مرکزی ایالات متحده، کمی پیش از بازنشستگی در بهار گذشته میلادی، به سنا گفت که خواستار نگهداشتن ۱۳ هزار و ۶۰۰ سرباز امریکایی در افغانستان پس از ۲۰۱۴ میلادی است. با این پیشنهاد، تعداد کلی نیروهای ائتلاف در افغانستان به بیش از ۲۰ هزار نفر می‌رسد.
مقام‌های نظامی ناتو همچنان امیدوارند که برنامه کنونی به آنها اجازه دهد تا به انجام ماموریت نظارتی اساسی از مقرها و مراکز ‌آموزشی بپردازند و برخی هم گفته‌اند که تاکید بر بررسی امور مالی یک امر مبالغه‌آمیز است.
یکی از مقام‌های ارشد نظامی امریکایی می‌افزاید: ما هم به نظارت بر مبالغی که اهداکننده‌گان خارجی به افغانستان می‌دهند برای جلب اعتمادشان نیاز داریم و هم به حضور موثر برای انجام تحولات در این کشور نیازمندیم.
مقام‌های پنتاگون می‌گویند که خواستار دست‌کم چند کماندوی امریکایی برای حضور در افغانستان به منظور انجام عملیات مقابله با تروریسم به صورت یک جانبه یا با همکاری نیروهای افغان هستند.
پرسنل نظامی ائتلاف ناتو که از تحولات بیشتر حمایت می‌کنند، اعلام کردند که امریکا و ناتو تعهدی برای اعزام مشاوران خارجی به منطقه با واحدهای تاکتیکی دارند که از این موضوع اطمینان حاصل کنند نیروهای مسلح ائتلاف با توجه به استانداردها و معیارهای تعیین شده، به انجام عملیات در افغانستان می‌پردازند.
این افسران نظامی همچنین به این نکته اشاره می‌کنند که ارتش افغانستان همچنان در خلاء تحول قدرت‌های تاکتیکی خود برای مقابله با عملیات شبه‌نظامیان مخفی شده در میان غیرنظامیان است.
با این حال، برخی از کارشناسان سیاسی افغان از جمله فرماندهان سابق نظامی می‌گویند: تمرکز بر مساله تامین کمک مالی از اهمیت برخوردار است.
روزنامه نیویارک‌تایمز