احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
گزارشگر:احمد عمران/ 30 قوس 1392 - ۲۹ قوس ۱۳۹۲
امضای توافقنامۀ امنیتی میان امریکا و افغانستان در میان موجی از سروصداهای ابهامآمیز و چندپهلوی مقامهای کشور، هنوز سرنوشتِ روشنی ندارد. رییسجمهور کرزی که بهاصطلاح دو پا را در یک موزه کرده، از امضای توام با شروط این توافقنامه سخن میگوید و تأکید دارد، تا زمانی که شرطهایش از سوی امریکاییها پذیرفته نشود، این توافقنامه را امضا نخواهد کرد. اما از جانب دیگر، برخی مقامهای کشور از امضای «بهموقع»ِ این سند خبر میدهند.
ظاهر طنین نمایندۀ افغانستان در سازمان ملل، بهتازهگی گفته است که افغانستان توافقنامۀ امنیتی را «بهموقع» امضا خواهد کرد. اگر منظور آقای طنین از کاربرد قید «بهموقع» همان چیزی باشد که امریکاییها خواهان آناند ـ یعنی امضای توافقنامۀ امنیتی تا اواخر ماه جاری میلادی ـ، پس در اینمیان سخنان رییسجمهوری که گاهی آن را به پس از برگزاری انتخابات ریاستجمهوری و گاهی هم به رییسجمهوری بعدی واگذار میکند، به چه معناست؟ آیا در دیدگاههای مقامهای کشور، یک نوع انارشی حاکم شده است و یا اینکه همه سخن از یک چیز میگویند ولی با الفاظ و واژهگان مختلف؟
از سوی دیگر، یان کوبیش نمایندۀ ویژۀ سازمان ملل متحد در افغانستان، از تعهدات جامعۀ جهانی پس از سال ۲۰۱۴ میلادی خبر میدهد و میگوید افغانستان برای ادامۀ روند فعلی، به کمکهای جهانی پس از سال ۲۰۱۴ نیاز دارد. آیا این نیازها از سوی دولتمردان کشور که خواهانِ تأخیر در امضای توافقنامۀ امنیتی با امریکا هستند، مورد سنجش قرار گرفته است؟… آنگونه که شواهد نشان میدهد، آقای کرزی بازی گنگ و توطیهآمیزی را در قبال امضای توافقنامۀ امنیتی با امریکا آغاز کرده و آن را به پیش میبرد. این بازی شامل مراحل چندگانه و مختلفی است که یکی پس از دیگری به اجرا گذاشته میشوند.
آقای کرزی در روزهای اخیر، ضمن مواضع غیرمترقبه، سخنان حیرتآوری را هم به زبان میراند. او در مراسم وداع با نلسن ماندیلا رهبر فقید افریقای جنوبی، امریکا را به داشتن نگاه استعمارگرایانه در قبال افغانستان متهم کرد و حتا میانِ او و رییسجمهوری امریکا که در این مراسم شرکت داشت، هیچ گفتوگویی صورت نگرفت. شاید بارک اوباما رییسجمهوری امریکا به صورت تعمدی نخواست که با آقای کرزی در حاشیۀ مراسم وداع با ماندیلا دیدار کند، ولی این در عین زمان به معنای این نیز میتواند باشد که رهبری افغانستان هم چندان تمایلی به چنین دیداری نداشته است.
اما از جانب دیگر، آقای کرزی از خطرهای بازییی که آغاز کرده، بهخوبی آگاه است و به همین دلیل میبینیم که نمایندۀ افغانستان در سازمان ملل متحد، مواضع کاملاً متناقض با مواضع و سخنانِ آقای کرزی مطرح میکند. آقای طنین در این سخنان به گونۀ تلویحی به جامعۀ جهانی و سازمان ملل اطمینان داد که نگرانِ امضای توافقنامۀ امنیتی با امریکا نباشند، زیرا که این توافقنامه «بهموقع» امضا میشود. اما پرسش اینجاست که بازی آقای کرزی از کجا آب میخورد و چرا او و تنها او به عنوان مقام تصمیمگیرنده در این خصوص چنین مواضع سرسختانه از خود نشان میدهد.
تا آنجا که مشخص شده، آقای کرزی هیچ هدف استراتژیکِ ملی در خصوص امضای توافقنامۀ امنیتی ندارد. آقای کرزی مثل همیشه، بازی اغفالکننده و تحریکآمیزی را آغاز کرده که بیشتر در محور خواستهای شخصیِ او تمرکز یافته است. بسیاری از آگاهان سیاسی باور دارند که حتا هیچ نوع اختلاف مهمی میان مواضعِ آقای کرزی با خواستهای امریکا در مورد امضای سند امنیتی وجود ندارد. آقای کرزی با برگزاری لویهجرگۀ مشورتی و ایجاد سروصداهای له و علیه امضای توافقنامۀ امنیتی، بهنوعی افکار عمومی را به انحراف کشاند تا به این وسیله، به هدفهای شخصی خود در وضعیت سیاسی کشور نزدیک شود.
آقای کرزی میداند که روزی باید این سند امضا شود؛ حالا چه او این کار را انجام دهد و یا فردِ پس از او که به کرسی ریاستجمهوری کشور تکیه خواهد زد. اما در این میان مسایلی هست که آقای کرزی نمیخواهد بهسادهگی از کنار آنها بگذرد. اساسیترین مسأله برای آقای کرزی، انتخابات سال آیندۀ ریاستجمهوری کشور است که سرنوشت سیاسی آیندۀ افغانستان را مشخص خواهد کرد. آقای کرزی نسبت به این انتخابات و شخصی که جانشین او خواهد شد، نمیتواند بیطرف باقی بماند. برای همین منظور، او از تمام حربهها برای رسیدن به هدفهای خود در انتخابات ریاستجمهوری آینده استفاده میبرد. یکی از این حربهها بدون شک امضای توافقنامۀ امنیتی میان افغانستان و امریکاست.
آقای کرزی و بهنوعی امریکاییها میخواهند چنین وانمود کنند که اگر نتیجۀ انتخابات، خلاف خواست اکثریت جامعۀ افغانستان باشد؛ چیزیست که در فرایند مشارکت جمعیِ مردم افغانستان بهوجود آمده و آنها در این روند دخالتِ خاصی نداشتهاند. از جانب دیگر، آقای کرزی نیز با این ترفند میتواند خود را از مظانِ اتهام در مورد دخالت در روند برگزاری انتخابات، دور نگه دارد و چنین نشان دهد که دغدغۀ مهم و اصلیِ او در زمانی که انتخابات افغانستان در حال برگزاری بود، معطوف به چیزهای دیگر و از جمله امضای توافقنامۀ امنیتی با امریکا بوده است. این سناریوی تنظیمشده به وسیلۀ آقای کرزی و اطرافیان او در مورد امضای توافقنامۀ امنیتی با امریکاست. از یکسو این موضعگیریها میتواند پای امریکا را از قضیۀ انتخابات دور نگه دارد و این کشور را در وضعیت محافظتشده قرار دهد و از سوی دیگر، به آقای کرزی این فرصت را مساعد سازد که آنچه را میخواهد، با انتخابات انجام دهد. این موضوعیست که تا به حال از چشم بسیاری از ناظران مسایل افغانستان به دور مانده و یا اینکه کسی نخواسته است به دلایل سیاسی، به صورت روشن در این مورد سخن بگوید. وقتی به کل این جریان از یک فاصلۀ مشخص نگاه شود و روابط آقای کرزی با جامعۀ جهانی و بازیهایی که او هر از گاهی آغاز میکند مرور شود، آنگاه مشخص میگردد که او چه خوابِ خطرناک و بزرگی را یک بار دیگر برای افغانستان دیده است؛ خوابی که با قدرت سیاسی پیوند دارد و اگر هوشیارانه با فضای بهوجود آمده برخورد نشود، بدون شک نتایج فاجعهبارِ آن دامن مردم افغانستان را برای یک دورۀ نامشخصِ دیگر خواهد گرفت.
Comments are closed.