کمیسیون رسیده‌گی به شکایات انتخاباتی، نباید تنها براساس شکایت‌ها به تخطی‌ نامزدان رسیده‌گی کند؛ بل بنابر صلاحیتی که دارد باید تخطی نامزدان را جست‌وجو کرده و بررسی نماید.
بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان یا فیفا با تأکید بر این مطلب می‌گوید، اگر به تخطی‌های انتخاباتی نامزدان رسیده‌گی صورت نگیرد و یا قوانین تطبیق نشود، بازتاب و تأثیرات آن شفافیت انتخابات را صدمه خواهد زد.
در همین حال، شماری از حقوق‌دانان می‌گویند، ارگان‌های عدلی و قضایی افغانستان توانایی اجرای قوانین را بالای نامزدان متخلف ندارد.
کمیسیون رسیده‌گی به شکایت‌های انتخاباتی در اولین جلسۀ رسیده‌گی علنی به شکایت انتخاباتی نامزدهای ریاست‌جمهوری که با حضور رسانه‌ها برگزار شده بود، یکی از نامزدها را جریمه نقدی کرد، دیگری را به دادستانی کل معرفی کرد و سومی را هشدار داد.
اما حالا سوال این جا است که آیا حکومت افغانستان توانایی اجرای رسیده‌گی به تخطی‌ها را دارد یا خیر؟
شهلا فرید حقوق‌دان می‌گوید، این بارهم ارگان‌های عدلی و قضایی افغانستان مانند گذشته توانمندی اجرای قانون بالای شماری از نامزدان را که مرتکب تخلف شده اند ندارد. در افغانستان هیچگاهی قانون بالای زورمندان عملی نشده است.
او تاکید کرد، همیشه برای تامین عدالت در افغانستان مشکلاتی وجود داشته؛ اما اینکه کمیسیون شکایات انتخاباتی توانسته تخطی شماری از نامزدان را پی‌گیری کند، یک دست‌آورد بزرگ برای مردم افغانستان است.
به گفتۀ این حقوق‌دان، اما اگر محاکم افغانستان به هر دلیلی نتوانند به این تخطی‌ها رسیده‌گی کنند، بحران بی‌اعتمادی تقویت خواهد شد و مردم یکبار دیگر در مقابل بی‌باوری‌ها قرار گرفته و روند انتخابات صدمه خواهد دید.
بانو فرید افزود، از سوی دیگر مردم افغانستان این را می‌دانند که محاکم افغانستان توانایی اجرای قوانین بر زورمندان را ندارد، بنابراین عدم اجرای قوانین تاثیرات منفی بر روند شفافیت انتخابات خواهد گذاشت.
به باور او، تنها راه حل این مشکل تشکیل یک گروه فشار بسیار قوی به وسیله مردم است که می‌تواند تضمین شفافیت انتخابات را بیشتر بسازد.
وی افزود، پس مردم خود باید به وسیله تشکیل یک گروه فشار دست به کار شده و جلو تخلفات را بگیرند، زیرا اگر چنین تخلفات تا زمان برگزاری انتخابات ادامه یابد، رای مردم در جای درست آن به کار گرفته نخواهد شد و مردم یکبار دیگر شاهد تقلب گسترده خواهند بود.
جان‌داد سپین‌غر رییس اجرایی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان یا فیفا اقدامات کمیسیون شکایات انتخابات علیه نامزدانی که مرتکب تخطی شده اند را یک گام مثبت و موثر برای برگزاری یک انتخابات شفاف می‌داند.
اومی‌گوید، من امیدوار استم که جلسات علنی کمیسیون شکایات انتخاباتی ادامه پیدا کند؛ اما این‌گونه جلسات باید با جزییات بیشتر اجرا شود، زیرا اگر با جزییات ارایه شود، مردم از چند مورد مطمین خواهند شد: نخستین این‌که مردم مطمین می‌شوند که قانون بالای تمام نامزدان به طور یکسان تطبیق می‌شود، یعنی برگزاری جلسات با جزییات آن مردم را مطمین می‌سازد که کمیسیون شکایات میان نامزدان تبعیضی قایل نمی‌شود. دوم اینکه رسیده‌گی به تخطی‌ها نباید تنها براساس شکایات باشد، بل کمیسیون خود براساس صلاحیتی که دارد، بعضی از تخطی‌ها را بررسی و به آن رسیده‌گی کند. سوم این‌که شدت و خفت جزاها و تحریم‌ها باید مطابق جرم و تخطی‌ها باشد، یعنی این طور نشود که یک نامزد با یک تخطی کوچک جزای بزرگ و یک نامزد با تخطی بسیار بزرگ، جریمۀ کوچک بپردازد.
به گفتۀ سپین‌غر، اگربه تخطی‌ها رسیده‌گی صورت نگیرد و یا قوانین تطبیق نشود، بازتاب و تاثیرات آن شفافیت انتخابات را صدمه خواهد زد و اعتماد و باور مردم نیز صدمه خواهد دید.
در همین حال، الحاج محمد عبده عضو مجلس نماینده‌گان می‌گوید، کمیسیون شکایات انتخاباتی کار خود را انجام داد؛ بنابراین حالا وظیفۀ محاکم افغانستان است که به این موارد رسیده‌گی کند.
وی اضافه کرد، اگر مراجع زیربط و ارگان‌های عدلی و قضایی افغانستان به تخطی‌‌های نامزدان رسیده‌گی نکنند، یقیناً که بی‌باوری نسبت به شفافیت انتخابات افزایش خواهد یافت و این بی‌باوری می‌تواند پروسۀ انتخابات را صدمه بزند.
این عضو مجلس نماینده‌گان تاکید کرد، اگر به این تخطی‌ها بنابر دلایل مختلف از سوی ارگان‌های مربوط رسیده‌گی صورت نگیرد، اثرات بسیار منفی بر روند انتخابات خواهد گذاشت و شفافیت انتخابات را زیر سوال خواهد برد.
چندی قبل کابینۀ افغانستان تصمیم بر عدم مداخله مقامات دولتی در روند انتخابات ریاست‌جمهوری گرفت و رییس‌جمهور کرزی به کمیسیون شکایت انتخاباتی دستور داد که تمام تخلفات انتخابات را جدی پی‌گیری و گزارش دهد.