نویسنده: گوردن لوبورد
برگردان به فارسی: عماد عابدی/روزنامه ماندگار

انتظار می‌رود سرنوشت انتخاباتِ ریاست‌جمهوری افغانستان تا تابستانِ امسال مشخص شود و ایالات متحده و دولت جدید کابل، روابط خود را آغاز کنند. اما مقامات کنونی و پیشینِ دولت امریکا می‌گویند، در این برهۀ حساس، ایالات متحده با فرار مغزهای دیپلماتیک روبه‌رو شده که پیشبرد اهداف سیاسیِ این کشور را چالش‌برانگیز ساخته است.
حامد کرزی پس از ۱۲ سال روابط متلاطم با امریکا، کاخ ریاست جمهوری را ترک می‌گوید، و به باور بسیاری از مقامات کنونی و سابق، این یک فرصت ویژه را برای تعریفِ مجدد روابط کابل ـ واشنگتن فراهم می‌سازد.
اما محقق شدنِ این امر ممکن است مشکل باشد. تا پایان دور دوم انتخابات و مشخص شدن جانشین کرزی، بیشتر کارمندانِ غیر نظامی ترازبالا و میانۀ ایالات متحده که دانش و تجربۀ عمیق آن‌ها از افغانستان به تقویت روابط قوی با دولتِ جدید کمک می‌کند، افغانستان را ترک خواهند گفت، و جای آن‌ها را دیپلمات‌های کم‌تجربه خواهند گرفت.
مقامات کنونی و پیشین امریکا ادعا می‌کنند که در چنین وضیعتی، سفارت امریکا به‌خوبی نخواهد توانست دولت جدید را در مبارزه با فساد و جلوگیری از رکود اقتصادی کمک کند، و یا مسایل مربوط به نیروهای نظامی‌یی را که پس از سال ۲۰۱۴ در افغانستان باقی می‌مانند، به‌درستی پیش ببرد.
هر سه نامزد پیشتاز ریاست جمهوری افغانستان گفته‌اند که در صورت پیروزی در انتخابات، توافق‌نامۀ امنیتی دوجانبه را امضا خواهند کرد. این توافق‌نامه زمینۀ حضور نیروهای امریکایی را در افغانستان پس از سال ۲۰۱۴، بدون در نظرداشتِ وضیعت نیروی انسانی وزارت امور خارجۀ امریکا در کابل، فراهم می‌کند. یکی از مقامات ایالات متحده گفت که نگران پیامدهای گسترده‌تر حضور یک هیأت دیپلماتیکِ کم‌تجربه در کابل است، آن‌هم در حالتی که دولت جدید افغانستان خود با مشکلات و چالش‌های مهم‌تری دست به گریبان خواهد بود.
وزارت امور خارجۀ امریکا، در مورد تعداد دیپلمات‌های امریکایی در افغانستان چیزی نمی‌گوید، اما یک مقام امریکایی گفت، در حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ دیپلمات در سفارت ایالات متحده در کابل حضور دارند، که شمار بیشتر آن‌ها تا تابستان امسال این کشور را ترک خواهند گفت.
به عنوان نمونه، اگر یک دفتر سفارت امریکا در کابل را در نظر بگیریم: حدود ۲۰ مأمور در بخش سیاسی و اقتصادیِ سفارت مشغول کار استند. مأمورانِ این بخش معمولاً افراد باتجربه و کارکشته‌یی استند که به‌طور مستقیم با دولت افغانستان کار می‌کنند. به عنوان بخشی از تغییر و تبدیل که هر تابستان در کابل صورت می‌گیرد، بیشتر این مأموران تابستان امسال از افغانستان خارج می‌شوند.
هم‌زمان با این، انتظار می‌رود جیم کنینگهام، سفیر ایالات متحده در کابل نیز، پس از دو سال خدمت تا چهار پنج ماه دیگر افغانستان را ترک بگوید. تأیید جایگزین او در دست مجلس سنا است که با درنظرداشت کشمکش میان جمهوری‌خواهان و اوباما، خالی ماندنِ این کرسی برای چند ماه دور از انتظار نیست.
مقامات کنونی و سابق آگاه به این وضعیت می‌گویند، همۀ این‌ها هر گونه نفوذ واشنگتن به دولت جدید در کابل را سخت‌تر می‌سازد. رونالد نیومن، سفیر امریکا در افغانستان بین سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۷، می‌گوید هنوز به طور کامل روشن نیست که واشنگتن می‌خواهد چه نوع رابطه‌یی با دولت جدید افغانستان داشته باشد و چه‌گونه آن را می‌خواهد مدیریت کنـد. اگر قرار است ایالات متحده رابطۀ مثبت با کابل داشته باشد، خارج کردن همزمانِ بسیاری از دیپلمات‌های باتجربه از افغانستان، به ویژه دیپلمات‌های ارشد، کوته‌بینانه است. یک مقام ایالات متحده، این مسأله را صریح‌تر توضیح داد: حذف دیپلمات‌های کارکشته و جایگزینی آن‌ها با مأموران کم‌تجربه در چنین زمان حساس، در روابط ۱۳ سالۀ واشنگتن با کابل معنا ندارد.
یک مقام امریکایی که نخواست نامش فاش شود، گفت «دیپلمات‌های کم تجربه، روابط ما با دولت جدید در کابل را آسیب خواهند زد. کابل در تابستان ۲۰۱۴، در وضعیتِ بی‌پیشینه‌یی قرار خواهد داشت، بهتر است تیمی در افغانستان باشد که با وضعیت و بازیگران آشنایی داشته باشد.»
تخلیۀ کابل از مغزهای دیپلماتیک در تابستان امسال، تا حد زیادی رابطه می‌گیرد با سیاست نیروی انسانی وزارت امور خارجۀ امریکا در مورد افغانستان. برخلاف دیگر جاها که دوره‌های دو و یا سه‌ساله معمول است، دولت امریکا دیپلمات‌هایش را در افغانستان پس از یک سال تعویض می‌کند. در حالی که از ارتش ایالات متحده نیز به‌خاطر دوره‌های کوتاه‌مدت انتقاد شده است، اما این سیاستِ وزارت امور خارجه است که طی سال‌ها مورد نکوهش بوده است، چون تصور بر این است که دیپلمات‌ها می‌توانند نفوذ بیشتری بر بخش‌های وسیع دولت کابل داشته باشند.
یک مقام وزارت امور خارجه در ایمیلی گفته است، در حالی که دوره‌های یک ساله در افغانستان دوام می‌یابد و بسیاری از دیپلمات‌ها کابل را در تابستان امسال ترک خواهند کرد، اما این وزارت تلاش می‌کند خلایی در روابط دپلماتیک به وجود نیاید. این مقام می‌افزاید، «هر زمانی که قدرت سیاسی به دولت جدید افغانستان انتقال یابد، ما آمده استیم تا به طور کامل با دولت جدید روی طیف وسیعی از مسایل دو جانبه تعامل کنیم.»
اما مقامات فعلی و سابق بر این باور نیستند و می‌گویند وزارت خارجه، فرهنگ بوروکراتیک خود را، بدون توجه به شرایط، کورکورانه دنبال می‌کند. یک سفیر پیشین دیگر می‌گوید، وزارت خارجه باید دست‌کم در حال حاضر، برنامۀ دوره‌های یک‌ساله را کنار بگذارد.‌
بسیاری بر این باورند که دوره‌های خدمت کوتاه‌مدت مقامات ایالات متحده در افغانستان، به طور کل، به خرابی روابط میان واشنگتن و کابل کمک کرده است. کرزی طی سال‌ها میزبان مقامات متعدد ایالات متحده بوده است، از وزرای مختلف خارجه، تا وزرای دفاع، فرماندهان نظامی، و دو رییس جمهور، اما امریکا هرگز قادر به معرفی یک فرد مورد اعتماد به کرزی نشد؛ کسی که بتواند رابطۀ طولانی‌مدت با او برقرار نماید. در حالی که رییس جمهور جورج بوش، اغلب با حامد کرزی صحبت می‌کرد، باراک اوبام، با رییس جمهور افغانستان با بی‌تفاوتی برخورد می‌کند و این دو کمتر با همدیگر صحبت کرده‌اند.

منبع:
http://thecable.foreignpolicy.com/posts/2014/04/13/the_afghanistan_brain_drain