رفتارهای رییس‌جمهور اشرف‌غنی، این روزها خیلی‌ها را به این گمان افگنده که به‌راستی یک حکومتِ خوب و یک حکومت‌داریِ بسیار امیدوارکننده در راه است.
تصفیه‌حساب با کابل‌بانک، لغو غذای اضافیِ آشپزخانۀ ارگ، صدور هشدار برای دادستان‌ها و…، خوش‌بینی‌هایی را نسبت به حکومتِ جدید خلق کرده است. در این میان، آقای اشرف‌غنی در مرکز ثقلِ ماجراها می‌درخشد.
اما نباید از یاد برد که حکومت کنونی، یک حکومتِ وحدتِ ملی است و در پی از میان رفتنِ مشروعیتِ انتخابات به میان آمده؛ از این‌رو می‌طلبد که در انجامِ کارها بسیار محتاط بود و نیز این‌که نباید شتاب‌زده و احساساتی دربارۀ هر چیز تصمیم گرفت. البته اذعانِ این نکته به معنای آن‌هم نیست که اقداماتِ اشرف‌غنی اصلاً نیکو نیست؛ مسلماً هرگونه ‌داوریِ قاطع دربارۀ حکومتِ جدید بسیار پیش از وقت و در مجموع به ضررِ جامعه است؛ اما تأکید بر شاخصه‌های حکومت‌داریِ خوب، قبل از هر حرکتِ احساساتیِ دیگر، مهم و ضروری به نظر می‌رسد.
فراموش نکرده‌ایم که جناب حامد کرزی رییس‌جمهور پیشینِ کشور حرکت‌های احساساتیِ زیادی را انجام داد، اما در نهایت نتیجۀ خوبی حاصل نشد و یا هم آب از سرچشمه گل‌آلود بود؛ به این معنا که رییس‌جمهور کرزی به‌جای ساختارسازی و دریافت عواملِ معضل و جست‌وجوی راه‌حل‌ها، به حرکت‌های نمایشی‌یی بسنده کرد که صرفاً مایۀ آبروریزی شد.
چند نکته در ایجاد یک حکومت‌داری خوب، بسیار مهم به نظر می‌رسد که بدون درنظرگیری آن، هر نوع حرکتِ دیگر محکوم به فناست.
مسالۀ نخست، اهمیت عدالتِ اجتماعی است؛ چیزی که بی‌توجهی به آن بنیادِ هر نوع حکومت را برمی‌افگند. از همین اکنون دیده می‌شود که آقای غنی کسانی را که به پست‌های جدید گماشته است، فقط کسانی‌اند که در ایامِ کمپاین انتخاباتی به تیمِ او تعلق داشتند. اگر این روش ادامه یابد، بی‌گمان که نه حکومتی ساخته خواهد شد و نه هم حرکت‌های کنونیِ آقای غنی معنایی خواهند داشت. هم‌چنان آقای غنی عینِ موضوع را در رعایت ترکیبِ قومی نیز نباید از نظر به دور بدارد که این مسأله در تاریخ سیاسی کشور، بسیار سرنوشت‌ساز است. چنان‌که در این مورد ما تجربۀ حکومتِ قبلی را هم داریم که در اثر سیاست‌های قومی و نیز زدوبند‌های آقای کرزی، همۀ مردم افغانستان در انتخابات تاوانِ بزرگی را پرداختند.
موضوع دیگر قابل توجه، بحث داشتنِ تخصص است. تا آن‌جایی که پیداست، جناب غنی بسیار زیاد به مسالۀ تخصص اهمیت می‌دهد که البته کارِ بسیار نیکی است؛ اما داشتن تخصص لازمه‌های دیگری هم می‌طلبد. اگر متخصصی حُبِ وطن و مردمش را نداشته باشد، کسی بیشتر از یک تاجر نیست، آن‌هم تاجری که فقط سرمایۀ مردمِ افغانستان را می‌خواهد. ما نمونه‌های آن را در حکومتِ آقای کرزی نیز مشاهده کرده‌ایم که در آن زمان، متخصصانِ فقط به‌نام متخصص و کارشناس، در پیِ چور و چپاولِ دارایی مردم و نهادهای دولتی برآمده بودند.
نکتۀ سوم اما تصفیه‌حساب با شماری از کسانی‌ست که دموکراسی و انتخابات را بدنام کرده‌اند. این مسأله در کنار تصفیه‌حساب با مجرمانِ کابل‌بانک مطرح می‌شود که می‌تواند به عنوان نمونۀ بارز، بیانگرِ اراده‌یی قوی برای ایجاد یک حکومتِ خوب باشد. حکومت با آن عده از افرادی که به دموکراسی و انتخابات خیانت کرده‌اند، باید تصفیه‌حساب کرده و آنان را به دادگاه معرفی کند. هم‌چنان در این میانه، سیاه و سفید کردن با کسانی که خزانۀ دولت را در ایامِ انتخابات خالی کرده‌اند نیز مهم به نظر می‌رسد که این‌همه در مجموع می‌تواند دالی بر یک نیتِ نیک برای حکومت‌داریِ خوب باشد.
بی‌گمان شناسه‌ها و معیارهای حکومت‌داریِ خوب بیشتر از آن‌چه در این مقال آمده، است و هر کدام از آن‌ها نیاز به صدها سطر بحث و توضیح دارد؛ اما آن‌چه در این لحظه مهم است، عمل‌کرد عقلانی و محتاطانۀ حکومت است که ظرفیت و عرضۀ کاریِ آن را به نمایش می‌گذارد.