پاکستان، کشوری با حدود ۷۹۶ هزار کیلومتر مربع وسعت و دارای بیش از شش هزار و ۷۰۰ کیلومتر مرز زمینی با کشورهای ایران، هند، افغانستان و چین، سال هاست علاوه بر مشکلات متعدد سیاسی و اقتصادی در داخل، با مشکلات فراوان در مناطق مرزی روبرو است.
طولانی ترین مرز مشترک پاکستان با کشورهای همسایه اش، مربوط به مرز هند است. دو کشور بیش از دو هزار و ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارند. خط مرزی میان پاکستان و افغانستان نیز بیش از دو هزار و ۴۰۰ کیلومتر است. همچنین پاکستان بیش از ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک با ایران دارد و بیش از ۵۰۰ کیلومتر نیز طول خط مرزی پاکستان و چین است.
نکته قابل توجه در خصوص خطوط مرزی پاکستان با کشورهای همسایه اینکه، بسیاری از این مناطق همواره مسایل زیادی را برای پاکستان و کشورهای همسایه آن ایجاد کرده است و تقریباً تمام همسایگان پاکستان، این کشور را متهم می کنند که کنترل کافی بر مرزهایش ندارد و دردسرهای زیادی را برای همسایگان ایجاد می کند.
اختلافات دیرینه هند و پاکستان، همواره مربوط به مسایل مرزی میان دو کشور است. هند پاکستان را متهم می کند که مناطق مرزی این کشور به حیاط خلوت و محل امنی برای شبه نظامیانی تبدیل شده که هر از گاهی به داخل قلمروی هند نفوذ می کنند و موجب بروز ناآرامی ها در مناطق تحت کنترل هند به ویژه در منطقه مورد مناقشه کشمیر می شوند.
در مورد افغانستان نیز، وضعیت تقریباً به همین شکل است. کابل همواره از اسلام آباد به دلیل ناآرامی های اطراف مرز مشترک دو کشور گله مند است. افغانستان می گوید مناطق مرزی پاکستان به مخفی گاه و محل امنی برای شبه نظامیان طالبان تبدیل شده است و عناصر طالبان به راحتی، با عبور از مرز، وارد خاک افغانستان می شوند و پس از اقدامات تروریستی، به مناطق مرزی پاکستان باز می گردند.
هرچند پاکستان همواره این گونه ادعاها و اتهامات مطرح شده از سوی هند و افغانستان را رد کرده است، اما کابل و دهلی نو همچنان این اتهامات را تکرار می کنند.
مرزهای جنوب غربی پاکستان هم به ویژه در روزهای اخیر، مشکلاتی را برای همسایه غربی آن، ایران، ایجاد کرده است.
مرزهای جنوب غربی پاکستان سال هاست آنگونه که باید، از سوی دولت و نیروهای امنیتی این کشور کنترل نمی شود و هر از گاهی مشکلاتی برای طرف ایرانی ایجاد می کند.
افراد شرور و تروریست ها، از نبود کنترل کافی بر مرزهای جنوب غرب پاکستان از سوی مرزبانان این کشور، سوء استفاده می کنند و گاهی باعث بروز مسایل جدی و بروز ناامنی برای طرف ایرانی می شوند.
این تنها یکی از مسایل و مشکلات ناشی از نبود کنترل ونظارت از سوی پاکستان بر مناطق مرزی خود با ایران است.
ورود غیرقانونی کالاهای مختلف ایرانی از جمله سوخت و مصالح ساختمانی به پاکستان، از دیگر مشکلاتی است که البته زیان آن بیشتر متوجه طرف پاکستانی و موجب خسارت تولید کنندگان و صنایع آن کشور است.
عبور غیرقانونی اتباع پاکستانی از مرز و ورود آنان به خاک ایران نیز از جمله دیگر مسایلی است که ریشه در ضعف طرف پاکستانی در کنترل مرزهای خود دارد.
آفتاب احمدخان شرپائو وزیر داخلۀ دولت سابق پاکستان هفته گذشته، ضمن محکوم کردن حمله تروریستی به ماموران نیروی انتظامی ایران در حادثه سراوان، تاکید کرد که اسلام آباد باید نقش موثرتری در کنترل مناطق مرزی در ایالت بلوچستان پاکستان ایفا کند.
وی که هم اکنون نماینده پارلمان پاکستان است ، گفت: مناطقی از ایالت بلوچستان پاکستان وجود داد که تحت کنترل موثر دولت اسلام آباد نیست و تروریست ها گاهی از این مناطق به عنوان مخفیگاه امن و یا عملیات تروریستی استفاده می کنند.
پاکستان و به ویژه دولت کنونی این کشور، که بار ها بر ضرورت گسترش روابط با همسایه ها تاکید کرده است، برای تحقق بخشیدن به این موضوع، ضروری است اقدامی عملی و جدی برای تامین امنیت مناطق مرزی ایالت بلوچستان صورت دهد و همانگونه که در کلام تاکید دارد، در عمل نیز اجازه ندهد تا اقدامی از خاک کشورش علیه کشورهای همسایه صورت گیرد.
امروز، مشکلات مرزی پاکستان، در کنار مشکلات زیادی که این کشور به ویژه در زمینه های سیاسی و اقتصادی با آن مواجه است، به یکی از اصلی ترین چالش های اسلام آباد تبدیل شده است.
مقامات عالی دولت پاکستان که بارها از عزم و اراده جدی خود برای بهبود روابط با همسایگان سخن گفته اند، مادامی که نتوانند امنیت مناطق مرزی خود با کشورهای همسایه را تامین کنند و مانع مزاحمت های مرزی برای همسایگان شوند، تحقق اراده آنان برای بهبود روابط با همسایگان کار چندان ساده یی نخواهد بود.