گزارشگر:یک شنبه 19 دلو 1393 - ۱۸ دلو ۱۳۹۳
خاقانی شروانی از شاعران قرن ششم، از بزرگترین قصیدهسرایان فارسی است. مادر او قبل از آنکه به اسلام بگرود، مسیحی بوده و به همین دلیل، خاقانی تحت تأثیر مذهب پیشین مادرش، آداب و آیین مسیحیت را به شکل هنرمندانهیی در اشعارش بازتاب داده است.
این بازتاب را در اکثر قریب به اتفاقِ آثار او میتوان یافت، اما بهطور خاص، باید به قصیدۀ «ترساییه»ی او اشاره کرد که از آثار برجستۀ ادبیات فارسی و از معروفترین قصاید اوست. همانطور که از نام قصیده برمیآید، این شعر سرشار از اصطلاحات آیین مسیحیت است و به همین دلیل، بارها مورد شرح شارحانِ مختلف قرار گرفته است.
در زیر، ابیاتی از این قصیدۀ ۹۱ بیتی را میخوانیـد:
فلک کژروتر است از خط ترسا
مرا دارد مسلسل راهبآسا
تنم چون رشته مریم دوتا است
دلم چون سوزن عیساست یکتا
من اینجا پایبند رشته ماندم
چو عیسا پایبند سوزن آنجا
لباس راهبان پوشیده روزم
چو راهب زان برآرم هر شب آوا
شدهاست از آه دریا جوشش من
تیممگاه عیسی قعر دریا
چه راحت مرغ عیسی را ز عیسی؟
که همسایه است با خورشید عذرا
چرا عیسی طبیب مرغ خود نیست؟
که اکمه را تواند کرد بینا
زبان روغنینم ز آتش آه
بسوزد چون دل قندیل ترسا
چو مریم سر فکنده زیرم از طعن
سرشکم چون دم عیسی مصفّی
مرا از بعد پنجه ساله اسلام
نزیبد چون صلیبی بند بر پا
کنم تفسیر سریانی ز انجیل
بخوانم از خط عبری معمی
کشیشان را کشش بینی و کوشش
به تعلیم چو من قِسّیس دانا
بهدست آرم عصای دست موسی
بسازم زآن عصا شکل چلیپا
چهگونه ساخت از گل مرغ عیسی؟
چهگونه کرد شخص عازَر احیا؟
چه معنی گفت عیسی بر سر دار؟
که آهنگ پدر دارم به بالا
بس ای خاقانی از سودای فاسد
که شیطان میکند تلقین سودا
رفیق دون چه اندیشد به عیسی؟
وزیر بد چه آموزد به دارا؟
مگوی این کفر و ایمان تازه گردان
بگوی استغفرالله زین تمنا
فقل و اشهد بان الله واحد
تعالی عن مقولاتی تعالی
به روحالقدس و نفخ روح و مریم
به انجیل و حواری و مسیحا
به عهد راستین و حامل بکر
به دست و آستین باد مجرا
به بیتالمقدس و اقصی و صخره
به تقدیسات انصار و شلیخا
به تثلیثی کجا سعد فلک راست
به تربیع صلیب باد پروا
سزد گر عیسی اندر بیت معمور
کند تسبیح از این ابیات غرا
منبع: شهرستان ادب
Comments are closed.