اصلاح نهادهای انتخاباتی، از مهم‌ترین بایدهاست و مردم انتظار دارند تا به گونۀ جدی مورد توجه دولت مردان قرار گیرد.
اواضح است که تا اصلاح نشدن بنیادی نهادهای انتخاباتی، انتخابات شوراهای ولسوالی‌ها و پارلمانی کشور برگزار نخواهد شد.
برگزاری کمیسیون اصلاح نهادهای انتخاباتی، از اولویت‌هایی بود که باید دولت وحدت ملی در پنج‌ماه قبل به آن می‌پرداخت که نپرداخت.
البته ایجاد کمیسیون اصلاح انتخاباتی، گامی مهمی است که برداشته شده است؛ اما اگر افرادی که لایق و شایسته باشند در این کمیسیون گماشته نشوند، این کمیسیون به سان کمیسیون‌های انتخاباتی بی‌اعتبار خواهد شد.
مسوولیت کمیسیون اصلاح نهادهای انتخاباتی این است که کمیسیون‌های انتخاباتی را از بنیاد عوض کند و اصلاح سازد تا بتواند اعتبار و اعتماد از دست رفته را اعاده کند.
مفهوم «کمیسیون اصلاحات انتخاباتی» باید اصلاحات نهادهای انتخاباتی را برتابد نه تنها بحث «اصلاح انتخاباتی» را که شامل قوانین می‌شود و بس.
اما اگر این کمیسیون، غیر این کاری انجام دهد، در کنار جریان تقلب قرار می‌گیرد. فراموش نباید کرد که اصلاحات نهادهای انتخاباتی، به عنوان یکی از طرح‌های محوری حکومت وحدت ملی است و در گذشته بر آن تاکیدهای بیشتری شده است. اگر در شرایط کنونی، کمیسیون اصلاح انتخاباتی خود قابل اعتماد برای مردم نباشد، نمی‌تواند کاری از پیش برد.
ریاست کمیسیون اصلاح انتخاباتی، باید به دست کسی باشد که حد اقل سندی از مشارکت او در تقلب وجود نداشته باشد و از طرف‌داران پروپاقرص به خصوص در تیم متهم به تقلب نباشد؛ زیرا این طرفداری او می‌تواند در جریان کار تاثیر گذاشته و کار را از مسیر اصلی اش منحرف کند.
مردم افغانستان انتظار دارند که دولت وحدت ملی باید کسی را در رأس کمیسیون نهادهای انتخاباتی تعیین کند که برای همه مردم افغانستان قابل قبول باشد و مشهور به قوم گرایی شدید و تلاش برای پنهان کاری تقلب نداشته باشد.
مردم انتظار دارند که بعد از ایجاد اصلاحات، دیگر تجربه‌های تلخ بحران‌های انتخاباتی را تکرار نکنند و باید انتخابات به اساس اصل یک شهروند یک رأی برگزار شود.
بنابراین، رییسان دولت وحدت ملی باید به گونۀ جدی روی ایجاد یک کمیسیون درست و حسابی کار کنند و اگر این کمیسیون طبق آرزوهای مردم ساخته شد و افراد پاک و بی‌غرض در آن حضور داشتند؛ افرادی که معامله‌گر و پنهان‌کار نباشند، می‌توان امیدوار بود که به ایجاد اصلاحات در نهادهای انتخاباتی گام‌هایی برداشته شده است.
آقای غنی باید اجازه دهد که کمیسیون‌های انتخاباتی به گونۀ جدی اصلاح شوند و نباید کسانی را در رأس این کمیسیون بگمارد که فکری برای ایجاد اصلاحات لازم را نداشته باشد. هم‌چنان داکتر عبدالله روی افرادی که باید در کمیسیو ایجاد اصلاحات کار کنند، دقت کند و اجازه ندهد که به ساده‌گی تقلب‌کاران و آنانی که کشور را به خطر کشانده بودند، انتخابات مهم شوراهای ولسوالی و پارلمانی کشور را نیز راه اندازند.
به نظر ما، اگر در ترکیب کمیسیون اصلاحات انتخاباتی، دقت لازم نشود، هیچ نوع اصلاحاتی را که مردم در انتظارش هستند، شاهد نخواهیم بود.
بنابراین مجلس نماینده‌گان نیز باید روی ایجاد صلاحیت‌ها و کارکردهای این کمیسیون، در تصویب قوانین مربوط به این نهاد نو تشکیل، دقت لازم را داشته باشند.
اگر توجه این کمیسیون، فقط به مسایل قانونی و اصلاح رویه ها شود و فیزیک کمیسیون‌ها از نظر دور بماند و به افراد خاطی و تقلب کار توجه نشود، هیچ اصلاحاتی در این نهادها و در روند انتخابات، ایجاد نخواهد شد. بنابراین هنوز کمیسیون کارش را اغاز نکرده است و فرصت کافی برای بازنگردی در مورد آن وجود دارد.