در سال گذشته میلادی بیش از ۱۱۰۰ غیرنظامی در انفجار ماین‌ها و مهمات منفجر نشده در افغانستان جان داده اند. یعنی به صورت اوسط هر ماه ۹۵ تن در افنجار ماین و مهمات منفجر نشده جان می‌دهند.
براساس آمار ارایه شده از سوی سازمان ملل به مناسبت چهارم اپریل، روز جهانی « آگاهی از خطرات و مبارزه با ماین»، ۸۰ درصد از اراضی افغانستان در ماموریت ۲۶ ساله موسسات ماین پاکی از ماین ها و مهمات منفجر نشده پاکسازی شده اند؛ اما هنوز چهار هزار ساحه آلوده به ماین و مهمات منفجر نشده وجود دارد.
در دوم ماه اپریل، نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان از این روز تجلیل کرد و بان کی مون، سرمنشی سازمان ملل متحد در پیامی ویدیویی گفت که «تنها در سال گذشته ۴۰۰ هزار ماین و بقایای منفجر نشده و در حدود دو هزار مهمات قدیمی در افغانستان ختثی شده اند».
محمد صدیق راشد، رییس مرکز هماهنگی امور ماین پاکی افغانستان در مصاحبه با دویچه وله گفت که فعالیت موسسات ماین پاکی در سال گذشته از نظر کیفیت بهتر شده، اما از نظر کمیت کاری کاهش چشمگیری داشته است.
وی افزود در سال ۲۰۱۳ این موسسات توانسته بودند بیش از ۸۰ کیلومتر مربع را از ماین و مهمات پاکسازی کنند، اما در سال ۲۰۱۴ به دلیل کاهش بودجه، این موسسات فقط ۴۷ کیلومتر مربع را پاک کرده اند.
راشد گفت: «سال گذشته بودجه برنامه ماین پاکی در افغانستان ۷۶ میلیون دالر برآورد شده بود که باید در دسترس قرار می گرفت، ولی ما ۴۵ درصد بودجه کمتر دریافت کردیم. به این دلیل سال گذشته دست آوردهای مان نسبت به سال قبلی اش حدود ۵۰ درصد کاهش یافت».
سرمنشی سازمان ملل متحد در پیام ویدیویی اش به مناسبت روز جهانی آگاهی دهی و مبارزه با ماین از کشورهای عضو خواست تا به حمایت مالی و سیاسی از برنامه ماین پاکی ادامه دهند.
افزایش تلفات ملکی
ماین یا «دشمن کور» بیشتر از مردم ملکی و به خصوص کودکان قربانی می گیرد. مرکز هماهنگی امور ماین پاکی افغانستان می گوید که آمار تلفات ماین های باقی مانده از جنگ های سابق در این کشور از ۷۰۰ تن در سال به ۴۲ تن کاهش یافته است.
اما محمد صدیق راشد، رییس این مرکز می‌گوید از جانب دیگر تلفات افراد ملکی در نتیجه انفجار مهمات منفجر نشده و ماین های کنار جاده که در جنگ های کنونی فرش می شوند، به شدت افزایش یافته است: «متاسفانه تعداد حادثاتی که ناشی از مرمی های منفجر نشده رخ می‌دهد، در سال گذشته بیشتر از ۴۰۰ نفر بود که بیشتر قربانیان اطفال هستند و بمب های کنار جاده ای که به شکل ماین فرش می شوند، چیزی کم ۷۰۰ قربانی به جای گذاشته است.» وی می افزاید به طور اوسط هر ماه ۹۵ تن در نتیجه انفجار ماین های کنار جاده ای در افغانستان جان می‌بازند.
«بی‌توجهی ناتو»
رییس مرکز هماهنگی امور ماین پاکی افغانستان همچنان از نیروهای بین المللی ناتو انتقاد کرده، می‌‌‌‌‌‌گوید که این نیروها معلومات کافی از مهمات منفجره‌یی که در بیش از یک دهه اخیر در مناطق جنگی به جای گذاشته اند ندارند و همکاری لازم را با موسسات ماین پاکی نمی کنند: «آن مهمات منفجر نشده ای که از خود در میدان های جنگی باقی گذاشته اند، هنوز در این زمینه اقدامی صورت نگرفته است. ما بارها رسماً از آنها تقاضا کرده ایم. جواب شان این بوده که در این مورد کار می‌کنیم. اما تا حالا جواب درستی از آنان نشنیده ایم».
راشد می‌افزاید مطابق با کنوانسیون های بین المللی نیروهای ناتو موظف هستند مناطقی را که در جریان عملیات و تمرینات به مهمات منفجر نشده آلوده ساخته اند، مشخص نموده و پاکسازی کنند.
وزارت دفاع امریکا به تازگی با موسسه ماین پاکی تجارتی «ای.اف.بی.ای» قرارداد بسته تا مناطق تمرینات نظامی و پایگاه های سابق ناتو را در افغانستان با حمایت مالی این پیمان نظامی از وجود مهمات منفجر نشده پاکسازی کند.
مرکز هماهنگی امور ماین پاکی افغانستان می‌گوید این موسسه خارجی جواز فعالیت در افغانستان را دریافت کرده و کارش توسط ماین پاکان افغان، تحت نظارت مرکز هماهنگی جریان دارد؛ اما مشکل اصلی خطر مهمات باقی مانده ناتو در مناطق مسکونی جنگ زده است که شامل کار این موسسه نمی شود.
تلفات ماین پاک‌ها
رییس مرکز هماهنگی امور ماین پاکی در افغانستان می‌‌گوید که ماین پاک‌‌‌‌های افغان در سال های گذشته در جریان کار تلفات کمتری دادند، چرا که حالا با وسایل و لباس های محافظتی بهتر مجهز شده اند، اما رویدادهای امنیتی قربانیان بیشتری از آنان می‌گیرند.
بنا بر آمار این مرکز از زمان آغاز ماموریت موسسات ماین پاکی تاکنون ۱۱۶۶ ماین پاک قربانی شده اند که ۱۵۸ تن در حادثات امنیتی و بقیه در جریان خنثی سازی ماین ها جان باخته اند. این مرکز سال گذشته را خونین ترین سال برای ماین پاک‌ها در افغانستان خواند. ۱۷ تن در جریان کار ماین پاکی کشته و زخمی شده اند، در حالی که ۲۷ تن در حملات شورشیان کشته و ۳۴ تن دیگر زخمی شدند.
شورشیان طالبان به خاطر هدف قرار دادن نیروهای خارجی و افغان معمولا راه‌های مواصلاتی را بمبگذاری می‌کنند و ماین پاک‌ها را مانعی برای کارشان می‌دانند؛ در حالی که موسسات ماین پاکی در هیچ جنگی دخیل نیستند.
اشرف غنی رییس جمهور افغانستان نیز به مناسبت روز جهانی آگاهی دهی و مبارزه با ماین در پیامی ویدیویی از کار ماین پاک‌ها و موسسات ماین پاکی قدردانی کرد و از وزارت معارف خواست مکاتبی را به نام ماین پاک ها مسما کند.
سازمان‌های مختلف ماین پاکی همچنان از صنف هفتم تا دوازدهم به همکاری این وزارت در نصاب تعلیمی مکاتب کتاب‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی را برای آگاهی دهی از خطرات ماین و مهمات منفجر نشده چاپ کرده اند و روی کتاب هایی برای صنوف اول تا ششم نیز کار می کنند.
برنامه‌های آگاهی دهی از خطرات ماین‌ها برای مهاجران عودت‌کننده و گردشگران در ورودی های مرزی افغانستان جریان دارد و تیم‌های سیار آگاهی دهی نیز به مناطق آلوده به ماین و مهمات رفته و مردم را آگاه می سازند.
در سال ۲۰۰۵ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد چهارم اپریل روز بین المللی آگاهی از خطرات و مبارزه با ماین اعلام گردید و از آن به بعد همه ساله در سراسر جهان تجلیل می شود.
بنابر آمار ارایه شده از سوی سازمان ملل متحد، کارمندان ماین پاکی این سازمان در سال گذشته ۱۵۰۰ کیلومتر سرک را از وجود ماین ها پاکسازی کرده و برای میلیون ها فرد ملکی آگاهی از خطرات ماین و مهمات منفجر نشده ارائه نموده اند. همچنان هزاران نیروی پولیس و اردوی افغانستان را نیز آموزش‌های ضد ماین و خنثی سازی مصون ماین‌ها و مهمات منفجر نشده داده اند.