بخش سوم و پایانی

ابراز پشیمانی کنید
وقتی می‌خواهید عذرخواهی‌تان موثر واقع شود، خیلی مهم است ارزش ابراز ندامت را بدانید. مسوولیت پذیرفتن مهم است، اما این‌که طرف مقابل بداند شما چه‌قدر از رفتارتان پشیمان هستید نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. دیگران از این‌که ببینند شما به جهت این‌که موجب ناراحتی‌شان شده‌‎اید ناراحت هستید، اندکی احساس آرامش خواهند کرد. گفتن جملاتی از این قبیل که: «ای کاش با ملاحظه‌تر رفتار می‌کردم»، «ای کاش احساس تو را هم در نظر می‌گرفتم»، «امیدوارم عذرخواهی‌ام را بپذیری»، نشان‌دهندۀ پشیمانی خالصانۀ شماست.
در صدد جبران برآیید
اگر راهی وجود دارد که می‌توانید اشتباه خود را جبران کنید، حتماً آن را انجام دهید. در واقع این کار بخشی از عذرخواهی صادقانه است و این‌که نشان دهید واقعاً از رفتارتان پشیمان هستید و می‌خواهید اوضاع را روبه‌راه کنید. مثلاً اگر حرف بدی زده‌اید، باید با گفتن سخنی خوب موجب احساسات خوب در فرد شوید. یا اگر کاری کرده‌اید که اعتماد فرد از شما سلب شده، باید کاری کنید این اعتماد از دست رفته بازسازی شود.
دو اشتباه رایج
۱ـ بسنده کردن به یک عذرخواهی لفظی ساده: به کار بردن کلماتی مانند «ببخشید»، «معذرت می‌خواهم» یا «وای، اشتباه کردم» و غیره، به هیچ‌وجه عذرخواهی واقعی محسوب نمی‌شود. این نوع عذرخواهی‌ها شاید در زمانی که ناخواسته به کسی تنه می‌زنیم یا به میان حرف کسی می‌پریم، مثمر باشد اما در موارد دیگری که احساسات طرف مقابل را عمیقاً جریحه‌دار کرده ایم، به هیچ وجه موثر نیستند. معذرت‌خواهی صحیح و موثر آن است که به کسی که به سبب ایجاد رنجش یا کدورت در قلبِ او شده‌ایم، پاسخی عاطفی، همدلانه و از صمیم قلب بدهیم. در واقع معذرت‌خواهی باید از ته قلب و برای رفتار خاصی باشد که انجام داده‌ایم؛ وگرنه بی‌معنا و بی‌اثر خواهد بود. اگر به دنبال معذرت‌خواهی، رفتار شخص تغییر نکند، ثمری به بار نخواهد آورد.
۲ـ سریع بخشیدن: سریع بخشیدن افراد، دقیقاً به همان اندازه خطرناک است که نبخشیدن‌شان؛ زیرا اگر عذرخواهی دیگران را بدون هیچ واکنشی فوراً بپذیرید، در روابط عاطفی خود با او به هیچ‌گونه تغییر مثبت یا بهبود عاطفی دست نمی‌یابید. از این گذشته، اگر کسی به‌خاطر عمل خطایی که مرتکب شده، با یک عذرخواهی ساده و سرسری از کنار رنجش شما بگذرد و شما هم بگویید که «اشکالی ندارد»، ناراحتی و دل‌خوری هم‌چنان در دل‌تان باقی می‌ماندـ هرچند که به‌ظاهر اوضاع آرام به نظر می‌رسد.