چهار شنبه ۱۰ سرطان ۱۳۹۴

شش‌ماه پیش رو، روزهای سرنوشت‌سازی برای امنیت افغانستان خواهد بود. وزیر داخله و رییس امنیت ملی، این شش‌ماه را ماه‌های تثبیتِ توانایی‌های نیروهای امنیتی کشور می‌دانند. رحمت‌الله نبیل رییس امنیت ملی افغانستان در مجلس نمایند‌ه‌گان گفت که در شش‌ماه آینده افغانستان شاهد موجی از ناامنی‌ها خواهد بود. اما در همین حال نورالحق علومی وزیر داخلۀ افغانستان، ضمن تأیید این مسأله می‌افزاید که نیروهای امنیتی توانِ آن را دارند که از سقوط شهرها به وسیلۀ گروه‌های مخالف جلوگیری کنند.
گروه‌های مخالف، همواره در فصل گرما تحرکات نظامیِ خود را بیشتر می‌سازند و در مجموع، بیشترین بهره‌ را از این فرصت به دست می‌آورند. وقتی در آغاز بهار امسال، گروه طالبان عملیات «رزم»ِ خود را اعلام کرد، چیز تازه‌یی نبود. این گروه همیشه با آغاز بهار به گونه‌یی خود را مطرح می‌کند. شش ماه آینده نیز جزوِ ماه‌های گرم در افغانستان به شمار می‌رود و بدون شک گروه‌های افراطی و خشونت‌طلب هم‌چنان توانایی جنگیدن را دارند.
با آغاز فصل سرما، تنش‌ها نیز کمتر می‌شود و به دلیل نامساعد بودن شرایط جوی، آتش جنگ نیز فرو می‌خوابد. وقتی از این منظر به سخنان آقای نبیل به عنوان رییس امنیت ملی کشور نگاه شود، بسیار سطحی و خنده‌دار جلوه می‌کند، زیرا آن‌چه را که او به عنوان یک پیش‌بینی مطرح کرده، واقعیت مسلمِ نظامی در تمامی جنگ‌ها پنداشته می‌شود و حتا ناآگاه‌ترین افراد از مسایل نظامی هم آن را می‌دانند.
وقتی آقای نبیل پیش‌بینی می‌کند که شش ماه آینده ماه‌های دشواری خواهند بود، مشخص است که ناتوانی خود و نیروهای امنیتی را به گونه‌یی به رخ می‌کشد؛ زیرا در همین فصل است که نیروهای امنیتی باید بتوانند امنیت را تأمین کنند و قابلیت‌های خود را در صحنۀ نبرد با دشمنان به اثبات برسانند. فصل سرما و یخ‌بندان که فرا رسد، به صورت طبیعی توانش جنگیِ نیروها کمتر می‌شود.
در جنگ دوم جهانی، زمانی که نیروهای آلمان نازی به دروازه‌های مسکو رسیده بودند، جنرالان روسی طرحی را به اجرا گذاشتند که باعث شکست آلمان در جنگ دوم جهانی شد. طرح جنرالان روسی این بود که مقاومت در اطراف مسکو را شدت بخشند تا فصل سرما فرا رسد. این طرح موفق از آب درآمد و ارتش آلمان در سرما و زمستان سختِ روسیه زمین‌گیر شد. آن‌گاه روس‌ها که تجربۀ جنگ و سرما را با هم داشتند، با لباس‌های سفید برفی از دشت و صحرا بر آلمانی‌های یخ‌زده سرازیر شدند و به محاصرۀ مسکو و دیگر شهرهای روسیه پایان دادند.
جنگیدن در سرما به تجربه، توانایی و امکاناتی دو برابر نسبت به زمانِ گرما نیاز دارد. طالبان نیز از این قاعده مستثنا نیستند و زمانی که هوا رو به سردی می‌رود، تلاش می‌کنند که از رویارویی‌های نظامی به دلیل تلفاتی که می‌تواند به آن‌ها وارد کند، اجتناب ورزند.
مقام‌های امنیتی کشور وقتی شش ماه آینده را ماه‌های جنگ می‌خوانند، حرفِ نو و تازه نگفته‌اند. همه می‌دانند که شش ماه آینده هنوز فضای افغانستان برای جنگ و درگیری مساعد است و می‌توان به تحرکات نظامی و دست به دست کردنِ ولسوالی‌ها ادامه داد و حتا طرح تسخیر شهرها و ولایت‌ها را ریخت.
مقام‌های امنیتی به جای خلق تشویش و نگرانی در میان مردم، باید از طرح‌ها و برنامه‌هایی سخن می‌گفتند که نشان می‌داد چه‌گونه توان رزمی و دفاعی‌شان را ارتقا داده‌اند که دشمنان حتا در فصل گرما نیز توانایی حمله به آن‌ها را ندارند.
سخنان آقای نبیل به جای این‌که از نگرانی‌های شهروندان بکاهد، عملاً آن‌ها را سراسیمه و مضطرب ساخته است. همه‌جا سخن از بالا رفتنِ گراف جنگ و درگیری‌هاست و مردم از آینده بیم‌ناک اند. چرا؟ چون مقام های امنیتی کشور که باید به کاهش نگرانی‌های مردم بپردازند، خلاف آن عمل کرده‌اند و تشویش و اضطراب را به کوچه و بازار کشانده‌اند!
شاید دلیل چنین سخنانِ رک و راستی این بوده باشد که اگر بازهم درگیری‌ها شدت گرفت و یا ولسوالی دیگری در یکی از ولایت‌های کشور به دست مخالفان سقوط کرد، آن‌گاه بار ملامتیِ آن کمتر به دوش مقام‌های امنیتی بیـفتد.
اما یک مسالۀ دیگر هم که از چشم مقام‌های امنیتی پنهان مانده، این است که آن‌ها ناآگاهانه بر بی‌کفایتیِ خود مهر تأیید گذاشته‌اند. وظیفۀ نیروهای امنیتی، تأمین امنیت و کاهش نگرانی‌ها در این مورد است و نه افزایش تشویش در میان مردم و توان‌مند جلوه دادن مخالفان. آقای نبیل با این سخنان، عملاً بر توان‌مندی گروه‌های مخالف صحه می‌گذارد. آیا چنین سخنانی به معنای نقض حاکمیت ملی بوده نمی‌تواند؟
وقتی آقای نبیل این‌گونه در مجلس نماینده‌گان سخن می‌گفت، این شعر به ذهنم متبادر ‌شد که: «از کرامات شیخ ما این است/ شیره را خورد و گفت شیرین است!»