افغانستان و اعتمادبخشی به کشورهای آسیای میانه

گزارشگر:شنبه 7 سنبله 1394 - ۰۶ سنبله ۱۳۹۴

سفر رییس جمهوری ترکمنستان همسایۀ شمال غربی کشور، با استقبالِ بی‌پیشینۀ رییسانِ دولت وحدت ملی مواجه شده است.
سفرِ یک عضو مهمِ سازمان همکاری‌های شانگهای به افغانستان درست زمانی صورت می‌گیرد که بیشترِ اعضای سازمان شانگهای و رییسانِ جمهورِ کشورهای آسیای میانه به سیاست‌های دولت افغانستان در منطقه شک دارند و گسترشِ داعش در افغانستان و تقویت نیروهای تندروِ این کشورها را ناشی از سیاست‌های افغانستان در همکاری با کشورهای غربی می‌دانند.
استقبال بی‌پیشینه از رییس‌جمهور ترکمنستان در کابل می‌تواند با توجه به این پیچیده‌گی، تعبیرهای متفاوتی داشته باشد؛ اما نازل‌ترین تعبیر این است که این سفر با انتظارهای زیادی از طرفِ تحلیل‌گران مواجه می‌شود.
رییس‌جمهور غنی روز پنج‌شنبه در یک نشستِ مشترکِ خبری با همتای ترکمنستانی‌اش در کابل، این کشور را دوستِ نزدیکِ افغانستان خوانده و گفت که عشق‌آباد می‌تواند در بخش‌های مختلف کابل را کمک کند. زیرا همکاری ترکمنستان با افغانستان در بخش‌های گاز، صنعت قالین، انرژی، خط آهن و تجارت و سرمایه‌گذاری بسیار موثر بوده و این کشور می‌تواند برای تحققِ صلح در منطقه، نقشِ مهمی را ایفا کند.
ترکمنستان به عنوان یک همسایۀ نیک، در تأمین روابط با افغانستان، می‌تواند نقشِ بارزی داشته بداشد؛ زیرا آغاز کارِ عملی پروژۀ تاپی که گاز ترکمنستان را از طریق افغانستان به پاکستان و هند انتقال می‌دهد، می‌تواند قابلِ اهمیت باشد و نیز انتقال برق از ترکمنستان به پاکستان، فرصت و گزینۀ دیگری است که می‌تواند ترکمنستان را به عنوان یک کشورِ موثر بر پاکستان وادار به ایجاد فشارهایی بر آن کشور کند.
این فرصت برای دولت وحدتِ ملی باید حایز اهمیت باشد و از آن نهایت استفاده را ببرد. اگرچه تا زمانی که اختلاف‌ها بر سرِ پروژۀ تاپی بین هند و پاکستان حل نشود، این پروسه اجرایی نخواهد شد؛ اما با آن‌هم افغانستان در صورتِ عملی شدن این پروژه، یکی از درآمدهای طولانی و دامنه‌دار را نصیب می‌شود.
امضای پنج سند همکاری میان دو کشور در این سفر در بخش‌های مبارزه با پول‌شویی و تمویل تروریسم، توسعۀ همکاری در عرصۀ انرژی، ورزش، علوم و تکنالوژی و اقتصاد و تجارت، نشان می‌دهد که این زمینه‌های همکاری می‌تواند ترکمنستان را به عنوان دوستِ افغانستان در منطقه تشویق نماید تا در ایجاد ثبات در افغانستان تلاش کند. زیرا ترکمنستان هم علاقه دارد و هم نیازمند است که از راه افغانستان کالاهایش را به جنوبِ آسیا انتقال دهد و نیز افغانستان علاقه و نیاز دارد که راه اقتصادیِ لاجورد را از دلِ ترکمنستان به سوی دریای خزر و سرانجام اروپا بکشاند. بنابرین نیازهای متقابلِ هر دو طرف و متأثر شدنِ هر یک از تعاملات و تحولاتی که در کشورِ دیگری رخ می‌دهد، سبب می‌شود که ترکمنستان و افغانستان به عنوان دو کشورِ بسیار نزدیک و همکار در مناسبات همسایه‌گی، منطقه‌یی و جهانی عمل کنند و منافع‌شان را پی بگیرند.
اگر افغانستان به‌راستی در تلاش یافتنِ یک بدیلِ اقتصادی به جای پاکستان باشد، می‌تواند از این رابطه‌ها و برداشت‌ها و هزینه‌ها حداکثرِ استفاده را ببرد. ترکمنستان به عنوان تمویل‌کنندۀ معتبرِ برق و گازِ افغانستان و حمایت‌کنندۀ روند صنعت قالین‌بافی در کشور، در موجودیتِ یک دیپلماسی روشن و شفاف که منافعِ هر دو طرف در آن مطرح باشد، می‌تواند تأثیر مثبتی در تحولاتی که ممکن است در منطقه رخ دهد، داشته باشد. البته این در صورتی ممکن است که دولت افغانستان، تعیینِ رابطه با کشورهای همسایه و تعیین سیاستِ خارجی‌اش را خودش به عهده داشته باشد و بر بنیاد برنامه‌های دیگران عمل نکند.
افغانستان با حمایت از ثبات در آسیای میانه، می‌تواند بدیلِ خوبی برای پاکستان پیدا کند و به جای این‌که این کشور فقط بازار مصرفِ کالاهای پاکستانی باشد، همسایه‌های‌مان در آسیای میانه را به ارتقای ظرفیتِ اقتصادیِ خود تشویق کند.
چنان که دیده می‌شود، دولت وحدت ملی در تلاشِ ایجاد اعتماد میان افغانستان و کشورهای آسیای میانه به‌ویژه در مورد سیاست‌های امنیتی و برخورد با تروریسم است و به نظر می‌رسد که کارهایی هم در این زمینه صورت گرفته است.
حالا دیده شود که سیاست‌مدارانِ ما موفق خواهند شد اعتماد کشورهای آسیای میانه را به‌دست آورند یا خیـر.

اشتراک گذاري با دوستان :