نیویارک تایمز/
همزمان با افزایش حملات طالبان و خروج بیشتر نیروهای خارجی از افغانستان، دولت چین برای نقش فعال در روند صلح این کشور تحت فشار قرار گرفته است در حالی که مقامات پکن در کشورهای در حال جنگ پیش از این برای حفظ رویکرد عدم مداخله تلاش می‌کردند.
امریکا، همزمان با گسترش حملات طالبان در افغانستان و پایان رسمی عملیات نظامی امریکا در این کشور، رهبران چین برای ایفای نقش فعال‌ در روند صلح افغانستان تحت فشار قرار گرفته‌اند.
این در حالی است که به نظر کارشناسان، چین اغلب تلاش می‌کند تا در مناطق و کشورهای در حال جنگ، رویکرد عدم‌مداخله داشته باشد.
دو یوکنگ دیپلمات سابق چین در پاکستان و مدیر مرکز مطالعات جنوب آسیا در دانشگاه فودان در شانگهای گفت: امریکا در مدت حضورش در افغانستان نتوانست به اهداف خود دست یابد. به همین دلیل افغانستان هنوز از لحاظ امنیتی، اقتصادی و اجتماعی با مشکل روبرو است و از آنجایی که با چین هم‌مرز است در چنین وضعیتی پکن باید به‌ منظور پیشرفت مذاکرات و حفظ ثبات در منطقه مداخله کند.
برخی کارشناسان بر این باورند که اگر چین خواستار نقش سازنده‌ای در مذاکرات صلح با طالبان است، این کشور می‌بایست پاکستان را متقاعد کند که افغانستانی آرام و بدون جنگ که از لحاظ سیاسی و اقتصادی با تمام قدرتهای منطقه‌ای ازجمله هند تعامل داشته باشد، به نفع پاکستان است.
صلاح‌الدین ربانی وزیر امور خارجه‌ افغانستان به پکن سفر کرده است و انتظار می‌رود با مقامات چینی در مورد چگونگی روند صلح و آوردن طالبان بر سر میز مذاکرات گفتگو کنند.
سفر وزیر امور خارجه افغانستان به پکن می‌تواند به این معنا باشد که چین سهم مهمی در از سرگیری مذاکرات صلح دارد.
یکی از دلایلی که چین خواستار ضمن تاکید بر افغانستانی امن و باثبات، پیش‌قدم مذاکرات صلح شده است، می‌تواند این باشد که افغانستان توان تبدیل شدن به مرکز مهم حمل و نقل و بازاری برای کالاهای چینی را دارا است.
بااین‌وجود، نگرانی‌های امنیتی در کنار انگیزه‌های اقتصادی نیز وجود دارد. چین در مورد خشونت‌های شورشیان منطقه‌ سین‌کیانگ در مرز غربی این کشور نیز نگران است.
مقامات چینی بر این باورند که اویغورها ممکن است تحت تاثیر عناصر افراطی بیرون از چین قرار بگیرند و برای انجام حملاتی در سین‌کیانگ تحریک شوند.
چین از مدت‌ها قبل، تمایل به درگیرشدن در جنگ افغانستان را دارد اما نمی‌خواهد به‌ عنوان حامی هیچ‌ کدام از طرفها شناخته شود. اما مقامات افغانستان، از آغاز حکومت حامد کرزی به طور مدام، رهبران چین را تحت فشار گذاشته‌اند تا با استفاده از نفوذ خود بر اسلام‌آباد، طالبان را مهار کند.
بارنت روبین کارشناس مسایل افغانستان در دانشگاه نیویارک و مشاور سابق سازمان ملل گفت: تشکیل گروه همکاری‌های چهارجانبه که قرار است نشست سوم خود را در اوایل ماه فبروری در اسلام‌آباد برگزار کند، اقدامی قابل‌ توجه بوده است، زیرا این گروه «تنها نهادی است که تاکنون درنتیجه‌ همکاری‌های سیاسی امریکا و چین در افغانستان ایجاد شده است.
وی افزود: امریکا در افغانستان نفوذ دارد و چین نیز در پاکستان که این به معنای هماهنگی سیاستهای دو کشور است.
این کارشناس مسایل افغانستان ادامه داد: نقش مهم چین در این روند، اطمینان‌ بخشیدن به پاکستان است. اگر چین از مواضع مشترک امریکا و دولت افغانستان دفاع کند، مقاومت پاکستان دربرابر آن بسیار دشوارتر خواهد بود.
اما پاکستان، افغانستان را به‌ عنوان قلمرو استراتژیک می‌پندارد که باید به هر قیمتی از قرارگرفتن تحت تاثیر رقیب بزرگش، یعنی هند، دور بماند.
داوود مرادیان مشاور رییس جمهور سابق افغانستان می‌گوید: چین به‌ منظور پیشبرد منافع اقتصادی خود، به منطقه‌ای باثبات و صلح‌آمیز در همسایگی خود نیاز دارد.
وی افزود: جاه‌طلبی‌های اقتصادی چین با جنبه‌های مهمی از دیدگاه استراتژیک این کشور در تضاد قرار می‌گیرد، زیرا پکن اتحادش با پاکستان را ضرورتی برای ایجاد سنگری منطقه‌ای علیه هند و امریکا می‌بیند، حتی با این‌ که پاکستان از گروههایی مانند طالبان که موجب برهم‌زدن ثبات در منطقه می‌شوند، به‌ عنوان «ابزار سیاست خارجی» استفاده می‌کند.
مشاور رییس جمهور سابق افغانستان ادامه داد: من باور ندارم که پاکستان تحت تاثیر این رویکرد قرار بگیرد، و حقیقت این است که دولت افغانستان نیز برای فشارآوردن و یا تشویق پاکستان، هیچ چیزی برای ارائه‌کردن به پاکستان ندارد.
مسعود خان سفیر سابق پاکستان در پکن و سازمان ملل نیز گفت: چین «نقشی حمایتی و سازنده» در این گفت‌وگوها ایفا خواهد کرد.
لی شاوکسین محقق و معاون انجمن مطالعات شرق میانه‌ چین معتقد است که ایجاد رابطه مستقیم با نمایندگان طالبان برای چین از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
وی بیان کرد: در سال ۲۰۰۰ به افغانستان سفر کردم و باید بگویم که طالبان به این راحتیها از بین نمی‌روند، زیرا آنها ریشه‌های عمیقی در بخشهای مختلف جامعه پراکنده‌اند.
این محقق چینی اظهار داشت: اعضای طالبان به او گفته بودند که چین قابل اعتماد است و از لحاظ تاریخی تنها کشوری است که مردم افغانستان را مورد اذیت‌ و آزار قرار نداده است.