شورای عالی صلح با گزینش پیر سید احمد گیلانی، یکی از رهبرانِ جهادی، و شماری به عنوانِ معاونانِ او، دوباره ظاهراً کارِ خود را از سر گرفته است. این شورا با توقفی که در منابع تمویل‌کنندۀ آن در ماه‌های پسین به‌وجود آمد، با رکود روبه‌رو شده بود و ریاست‌جمهوری این‌بار با گزینشِ یک تعداد افراد جدید از میان شخصیت‌های جهادیِ کشور تلاش کرد که این شورا را سرِ پا نگه دارد.
شورای عالی صلح در سال‌های فعالیت‌های خود، همواره با انتقادهایی روبه‌رو بوده است و گمان نمی‌رود این‌بار این شورا بتواند در عرصۀ تأمین صلح و مذاکره با گروه‌های مخالف قدمی بردارد. بر اساسِ برخی گزارش‌های منابع معتبر، شورای عالی صلح در طی سال‌های فعالیت خود، میلیون‌ها دالر را به مصرف رسانده بدون آن‌که بازدهیِ مشخصی از این مصارف وجود داشته باشد.
مهم‌ترین فعالیتِ شورای عالی صلح در طول حیات، تشویق تعدادی از افراد و گروه‌های مسلح بوده که با تحویل سلاح‌های‌شان، ظاهراً از فعالیت‌های تخریبی دست برداشته‌اند. اما در مورد همین گروه‌هایی که به روند صلح پیوسته‌اند، همواره انتقادهای سختی وجود داشته و بسیاری‌ها این گروه‌ها را چندان تأثیرگذار در مسایل امنیتی کشور نمی‌دانند.
به باور این افراد، گروه‌هایی که تا به حال از طریق شورای عالی صلح از جنگ دست برداشته‌اند، هیچ تغییری در وضعیت جنگیِ کشور به‌وجود نیاورده‌اند. در همین حال، این شایعات نیز همواره بر سرِ زبان‌ها بوده است که افرادی به نام پیوستن به روند صلح، از این شورا سوءاستفاده‌های مالی کرده‌اند؛ کما این‌که در مورد برخی مسوولان و دفاتر ولایتیِ این شورا نیز اتهام‌های مشابه وجود دارد.
بسیاری‌ها این سوال را مطرح می‌کنند که شورای عالی صلح با پول‌های گزافی که همیشه از کشورهای تمویل‌کننده به‌دست می‌آورد، چه کرده است؟ آیا فعالیت‌های این شورا این‌قدر نتیجه داشته که حداقل میزان درگیری‌ها در کشور را کاهش دهد؟
بدون شک پاسخ به این‌گونه پرسش‌ها می‌تواند کارنامۀ شورای عالی صلح را زیر سوال ببرد. هیچ نشانه‌یی وجود ندارد که بتوان مدعی شد که شورای عالی صلح در طول سال‌های فعالیتِ خود توانسته حتا یک گامِ موثر در جهت صلح و تأمین امنیت بردارد. کارکرد شورای عالی صلح همیشه در محدودۀ چند گروهِ مسلحِ ظاهراً مخالف در ولایت‌های کشور باقی مانده است و این شورا با همین رویکرد، این‌بار نیز وارد صحنه شده است. همه به‌خوبی می‌دانند که کانال‌های صلح و رابطه با مخالفان از جاهایی می‌گذرد که حتا شورای عالی صلح از آن هیچ‌گونه اطلاعی نداشته و درآینده نیز نخواهد داشت.
بازیگران جنگ و صلحِ افغانستان، کشورها و گروه‌هایی‌اند که هرگز با شورای عالی صلح رابطه نداشته‌اند. فرستادن برخی افراد از نامِ این شورا به فلان نشست و کنفرانس، هرگز نمی‌تواند توجیه‌کنندۀ مصارف و هزینه‌هایی باشد که در اختیارِ این شورا قرار گرفته است. شورای عالی صلح در بهترین تعریف، نهادی بوده که تعدادی از افراد مورد حمایتِ ارگ در آن جابه‌جا شده بودند تا از این طریق به نان و آبی دست یابند. حتا زمانی که رهبری این شورا را شخصیتِ قابلِ اعتنایی چون استاد برهان‌الدین ربانی به عهده داشت، با همۀ توانایی‌های مدیریتی و شخصیتی ایشان، این شورا نتوانست به دلیل دور بودن از مسایل اصلیِ جنگ و صلح، کارِ نتیجه‌بخشی در عرصۀ گفت‌وگوهای صلح با مخالفان مسلح صورت دهد.
استاد فقید، شخصیت بسیار ارزشمندی بود که انتظار برده می‌شد با نفوذی که در سطح کشور و جهان دارد، بتواند برای تأمین صلح گام‌هایی بردارد، ولی سرانجام ایشان قربانیِ این راه شد و افغانستان نیز به صلح و امنیت نرسید!
سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا شخصیتی چون استاد ربانی، نتوانست در شورای عالی صلح موفق عمل کند؟
پاسخ این سوال در طراحی و کارکرد شورای عالی صلح نهفته است که هرگز برای چنین هدفی به‌وجود نیامده است. شورای عالی صلح تنها روپوشی بوده است برای کارکردهای پنهانِ ارگ ریاست‌جمهوری افغانستان تا بتواند در شعاع آن، حرکت‌های خود را از چشمِ جامعه مخفی نگه دارد. هرگز ارگ ریاست جمهوری برای شورای عالی صلح، این جایگاه را واگذار نشد که در عرصۀ کلان وارد بحث‌های جنگ و صلح شود. بحث‌های کلانِ جنگ و صلح در افغانستان، همواره به دوشِ ارگ و کسانی بوده است که نزدیک‌ترین رابطه را با حاکمانِ آن داشته‌اند.
حالا نیز گمان نمی‌رود که شورای عالی صلح بتواند با این آرایش جدید در کارکردهای خود تغییری وارد آورد. این شورا بازهم در همان محدودۀ کوچکِ چند گروه و فردِ مخالف باقی خواهد بود و کارهای کلان همچنان به عهدۀ ارگ و اطرافیانِ رییس‌جمهوری باقی خواهد ماند. آقای غنی با تبعیت از سلفِ خود، روند صلح را در انحصار خواهد داشت و همه چیز به صورتِ پنهانی انجام خواهد گرفت!