عتیق رحیمی، نویسنده معروف افغانستانی‌الاصل فرانسوی و برنده جایزه معتبر گنکور، با انتشار یادداشتی، به انتشار ترجمه آثار فارسی‌زبانش در ایران اعتراض کرد و نوشت: “‌کاملاً بهت‌زده شده‌ام. نمى‌دانم چه کسى این‌چنین تصمیمى گرفته؟ و چرا؟”
به تازه‌گی مهدی غبرایی، رمان‌های “خاکستر و خاک” و “هزارخانه خواب و اختناق” از عتیق رحیمی را که اصل آنها به فارسی نوشته شده، از روی نسخه انگلیسی، دوباره به فارسی ترجمه کرده و قرار است که این ترجمه‌ها از سوی انتشارات ثالث در تهران منتشر شود.
عتیق رحیمی، در یادداشتی بر “تمدن، زبان فرهنگى و فرهنگ زبانى” مشترک خود با ایرانیان تأکید کرده و نوشته است: “تابستان سال ١٩٩٨ بود. از فرانسه آمده بودم به تهران، براى ساختن فلم مستندى در مورد مسابقه فوتبال بین تیم‌های ایران و ایالات متحده آمریکا. انگار پس از پانزده سال تبعید و سرگردانى برگشته بودم به سرزمین خودم، به فرهنگ خودم، به زبان خودم. ماهیى بودم در آب. درست همان سال، دو سه ماه پیش از سفرم، نخستین کتابم، ‌خاکستر و خاک، توسط بنگاه نشراتى خاوران در شهر پاریس و به همت ‌بهمن امینى به زبان فارسى به چاپ رسیده بود. چند جلدى را هم با خودم برده بودم تا به دوستان مهربان و فرهیخته‌‌اى چون فرهاد سبا، خانم معتمد‌آریا و شاد‌روان مجید فرزانه تقدیم کنم؛ که چنان کردم و ایشان هم خواندند، بدون هیچ مشکل دستوری‌ یا نوشتاری‌ و به یک حرف‌، بدون هیچ مشکل زبانی. ”
رحیمی ادامه داده است: “هر روز، پس از فلمبردارى، با دوستان در کوچه‌ها و جاده‌هاى شهر تهران قدم مى‌زدم. هر قدم واژه بود؛ هر نفس، هجا و هر کوچه، یک داستان. لذت مى‌بردم. در خیابان انقلاب با ‌عطش به ‌کتاب‌فروشی‌ها‌‌‌ سر مى‌زدم و کتاب‌ مى‌خریدم. حتا ترجمه آثار نویسندگان معاصر جهان را، چون کوندرا، داریدا، دولوز… و، همان‌گونه که رولان بارت مى‌گفت، فقط براى لذت خوانش این همه نویسندگان بزرگ به زبان مادرى‌ام. و به خود مى‌بالیدم. و با خودم مى‌گفتم که بلى، من هم از این تمدنم، از این زبان فرهنگى و از این فرهنگ زبانى.”
سپس تنها نویسنده فارسی‌زبان برنده جایزه گنکور در یادداشت خود به انتشار آثار فارسی‌اش در ایران و افغانستان اشاره کرده است: “چند سال بعد، اهداى جایزه ادبی یلدا به کتاب خاکستر و خاک، به این بالندگیم بیش از پیش افزود‌ سپس، در سال ٢٠٠٢، ‌بهمن امینى کتاب هزارخانه خواب و اختناق را نشر کرد، و چند سال بعد ‌محمدحسین محمدى، نویسنده چیره‌دست ما و ناشر بس با مسوولیت، این کتاب را دوباره در کابل چاپ و پخش کرد. این اثر هم در سال ۲۰۰۹ به‌حیث بهترین رمان ده سال اخیر زبان فارسى در افغانستان برنده نخستن دوره ‌‌‌‌‌جایزه‌ ادبی ‌نوروز شد.”
عتیق رحیمی در حالی که مهدی غبرائی نام رمان فارسی او را به “هزارتوی خواب و هراس” تغییر داده، تأکید کرده است: “در رابطه با عنوان این کتاب، باید گفت که کلمه “هزارخانه” را نخستین‌بار ناصرخسرو بلخى استفاده کرده بود. و چه زیباست! که حتا ناشران فرانسوى، انگلیسى، ایتالیایى… که این کتابم را چاپ کردند،‌ دلباخته این واژه شدند و آن را تحت‌الفظى به زبان‌هاى خود ترجمه کردند. این سخن درست نیست که بگوییم‌: چون‌ ترجمان انگلیسى کلمه “اختناق” را به “fear” ترجمه کرده، ما هم آن را باید تغییر دهیم. چرا ما ‌زیبایى و ژرفناى زبان خود را جهانى نسازیم‌؟! براى من افتخار بزرگى بود که توانستم اصطلاح “سنگ صبور” را در ادبیات و زبان فرانسه رایج سازم.”
در ادامه یادداشت عتیق رحیمی آمده است: “اینک با آگاهى از برگرداندن دو کتابم ـ که هر دو را به فارسى‌ نوشته‌ام ـ از زبان انگلیسى به زبان فارسى، آن هم با خامه مترجم بس توانا مهدى غبرایى، ‌کاملاً بهت‌زده شده‌ام. نمى‌دانم چه کسى این‌چنین تصمیمى گرفته؟ و چرا؟ زمانى که با آقاى جعفریه در پاریس دیدار و گفتار داشتم، صحبت از ترجمه یک کتاب بود، کتابم با عنوان “لعنت بر داستایوفسکى”. ولى ایشان ادعا دارند که گویا صرف با “تقدیم و امضای همه کتاب‌هایم” برای ایشان، حقوق برگرداندن همه را هم به ایشان واگذار کرده‌ام‌! پس در این صورت، همه خوانندگانم در چهار گوشه دنیا که کتابی از من و با امضای من دارند‌، حق برگرداندن، چاپ و پخش آثارم را نیز ضمیمه دارند!…‌‌ افسوس که تا حال به چنین قانونى پى نبرده بودم، ورنه ‌حقوق بسا از شاهکارهاى جهانی را از آن خود مى‌ساختم‌! ”
در پایان این یادداشت اضافه شده است: “در ضمن، به آقاى جعفریه از ترجمه “لعنت بر داستایوفسکى” توسط خانم نیلوفر دُهنى هم یاد کردم. ایشان مدتى روى این متن کار کرد و به من هم اجازه داد تا آن را پیش از چاپ بخوانم. ویراستارى این کتاب را ‌محمد‌حسین محمدى بر عهده گرفت. از نزدیکى این ترجمه به سبک نوشتارى خودم خیلى شگفت‌زده شدم. به هر ترتیب، به حیث نویسنده این آثار سرگردان، از بنگاه نشرات ثالث خواهانم که به عنوان یک بنگاه مهم و بس معتبر، آن هم از سرزمین با‌فرهنگ و متمدنی‌ چون ایران، در این مورد با تمام مسؤولیت برخورد کند و چاپ و پخش کتاب‌هایم را متوقف سازد. زیرا چنین عملى، اهانتى است نه‌تنها در برابر زبان فارسى، بلکه در برابر نویسندگى، کار ترجمانى و پیشه بس حساس نشراتىِ فرهنگ دو سرزمین هم‌زبان و هم‌ریشه.”
پیشتر بهمن امینی، مدیر انتشارات خاوران در پاریس، که برای اولین بار اصل فارسی کتاب “خاکستر و خاک” نوشته عتیق رحیمی را در سال ۱۳۷۸ منتشر کرده، به ترجمه‌های مهدی غبرایی واکنش نشان داد و آن را محکوم کرد و گفت که اگر این ترجمه‌ها جمع‌آوری نشود، نسخه اصلی و “سانسورنشده” کتاب‌های فارسی‌زبان عتیق رحیمی را به طور رایگان در اینترنت منتشر خواهد کرد.