نویسنده:کاتریناپتز،منبع-دیپلومات-برگردان:سیداکرم بارز/
با گذشت پانزده سال از تاسیس سازمان همکاری شانگهای و عضویت ازبکستان در سال ۲۰۰۱، سازمان همکاری شانگهای ، در راستای سیاست گسترش افقی قرار است دو عضو جدید را در نشست سران امسال در تاشکند بپذیرد و بحث عضویت کشور سومی نیز مطرح خواهد شد. در نشست سران سازمان همکاری شانگهای که قرار است در اواخر ماه جون در شهر تاشکند- ازبکستان تدویر یابد، هند و پاکستان به عنوان اعضای کامل این سازمان پذیرفته میشوند. در عین حال، ایران قرار است به عنوان نامزد بعدی عضویت مورد توجه قرار گیرد. درحال حاضر چین، روسیه، قزاقستان، قرغیزستان، ازبکستان و تاجکستان کشورهای عضو و افغانستان، بلاروس، منگولیا، ایران، هند و پاکستان اعضای ناظر می‌باشند.
با نهایی سازی طرزالعمل های اداری و حقوقی عضویت در نشست ۲۰۱۴ سران سازمان همکاری شانگهای در دوشنبه، زمینه های شمولیت هند و پاکستان فراهم شد، اما عضویت این دو کشور لزوما به معنی شکل گیری مسئله جدی در آسیا نیست. عضویت هند و پاکستان با جمعیت ۱٫۵ ملیارد نفرمطمینا گستره جغرافیای سازمان همکاری شانگهای را وسعت داده و هردو با پیشنهادهای قابل ملاحظه به این سازمان خواهند پیوست، هنوز معلوم نیست آیا عضویت این دو کشور، کمک به بهبود روابط و حل اختلافات در این گروپ خواهد کرد یا خیر.
اهداف رسمی سازمان همکاری شانگهای،همکاری در عرصه های سیاسی،اقتصادی، نظامی میباشد و دومسله سیاسی،نظامی در محراق توجه سازمان قرار دارد.
وانگ یی، وزیر خارجه چین در کنفرانس وزرای خارجه سازمان همکاری شانگهای در تاشکند گفت که سازمان همکاری شانگهای به عنوان الگوی همکاری های منطقه یی و جهانی، نقش مهم و تاثیر گذاری داشته و یک مدل موثر همکاری ها بوده که بگونه یی همزمان گسترش همکاری های اقتصادی و امنیتی را مطمع نظر قرار داده است.
هند و پاکستان روابط پیچیده دوجانبه دارند و بحث تروریسم از جدی ترین آن میباشد.مقامات چینایی معتقدند که عضویت هردو کشور سبب ایجاد پل های ارتباطی میان هردو خواهد شد.
درواقع هردو بر سر مسایل امنیتی منطقه لج بازی مینمایند، جلوگیری آن توسط سازمان شانگهای یک خیال پردازی شمرده ، اشتراک نیروهای پاکستانی و هندی در رزمایش های مشترک نظامی سازمان همکاری شانگهای، نقطه عطف در این میان خواهد بود.
نماینده روسیه در سازمان شانگهای گفت که یک تفاهم مشترک مبنی بر اینکه ایران میتواند کاندید واقعی جهت پیوستن کامل به سازمان باشد، وجود دارد .با درنظرداشت رفع تحریم ها، موانع جدی فراراه عضویت برداشته شده است.تحریم های بین المللی علیه ایران،عضویت ایران درسازمان همکاری شانگهای، را از آجندای سازمان خارج نمود، اما موافقتنامه اتومی ایران با جامعه جهانی بر تحریم ها نقطه پایان گذاشته است.
وزیر خارجه چین نظریه عضویت ایران را مورد تایید قرار داد اما بر سر عضویت هند و پاکستان تاکید نموده گفت»ما قویا علاقمندی ایران جهت عضویت کامل در سازمان شانگهای را تایید نموده اما در حال حاضر، بر سر الحاق هند و پاکستان تمرکز می‌نماییم».
چین و روسیه دو عضو مسلط و تاثیر گذار در سازمان،اولویت های مختلف در سازمان دارند.چین بر سر مسایل اقتصادی و همسوی استراتیژی های توسعه یی از طریق راه ابریشم تاکید مینماید.چین در حالیکه مسایل امنیتی را نیز نادیده نگرفته و در مبارزه علیه تروریزم وایجاد ثبات در افغانستان همکاری مینماید،به این نظر است که نباید سازمان همکاری شانگهای به سازمان امنیتی – ایدیولوژیک مبدل گردد.
سازمان شانگهای،ابزار رسیدن به یک نتیجه نهایی که همانا توسعه اقتصادی،بدون ضرورت سرمایه گذاری یکجانبه چین در مسایل امنیتی میباشد .از سوی دیگرروسیه در صدد خلق مفاهیم ایدیولوژیک در سازمان میباشد، تا از طریق این کلپ ضد غربی، سبب تضعیف هژمونی جهانی غرب گردد.عضویت هند این دیدگاه را خدشه دار ساخته ، اما عضویت ایران ممکن است این دیدگاه را متوازن سازد.