رویداد خونین روز شنبه نشان داد که حرکت‌های مدنی در افغانستان رو به زوال و با تهدید بسیار جدی مواجه است.
عزیز رفیعی رییس مجتمع جامعۀ مدنی (مجما)، رویداد روز شنبه را زنگ خطری برای دموکراسی نوپای افغانستان تلقی می‌کند.
آقای رفیعی می‌گوید: رویداد روز شنبه نشان داد که حرکت‌های مدنی در افغانستان رو به زوال است و با تهدید جدی مواجه می‌باشد و بدون شک پیامدِ زوال حرکت‌های مدنی ناگوار خواهد بود.
به‌گفته آقای رفیعی: مسألۀ مهم دیگر منع قراردادن تظاهرات به مدت ده روز است که این اقدام ضمن این‌که به معنی مرگ دموکراسی در افغانستان است، نقض صریح قانون اساسی نیز می‌باشد.
او تصریح کرد: حکومت با منع قراردادن تظاهرات به مدت ده روز قانون اساسی را نقض کرده و آزادی بیان در افغانستان را نیز نادیده گرفته است.
رییس‌مجتمع جامعه مدنی گفت: نقض قانون اساسی خط سرخ است که متأسفانه بارها در افغانستان توسط حکومت نقض شده و این بارهم حکومت بدون درنظرداشت قانون اساسی دست به این اقدام زده است.
این واکنش‌ها پس از حملۀ انتحاری روز شنبۀ هفته‌جاری که در میان انبوهی از تظاهرکننده‌گان روی داد، ابراز می‌شود.
در این انفجار که در محل همایش معترضان جنبش روشنایی در چهارراه دهمزنگ، که حالا به «چهارراه شهدا» تغییر نام داده است، ۸۴ نفر کشته و بیش از ۲۰۰ نفر دیگر زخمی شدند.
این جنبش اعتراضی به‌منظور تحت فشار قراردادن دولت برای کشیدن خط ۵۰۰ کیلوولت از بامیان شکل گرفته و تا حال دو تظاهرات بزرگ را در کابل و یک رشته تظاهرات را در ولایت‌های کشور و هم‌چنین برخی شهرهای اروپایی به راه انداخته است.
دولت تصمیم گرفته که این خط انتقال برق را از گذرگاه سالنگ بکشد و اعلام کرده که یک خط ۲۲۰ کیلوولتی از بغلان به بامیان می‌کشد که مورد قبول جنبش روشنایی واقع نشده است.
طاهر هاشمی استاد دانشگاه کابل در گفت‌وگو با روزنامۀ ماندگار می‌گوید: رویداد روز شنبه ۲ اسد، روی دموکراسی نوپای افغانستان تأثیر بسیار بدی دارد و بدون شک پس از این رویداد خانواده‌ها به فرزندان‌شان اجازۀ شرکت در هیچ تظاهرات را نخواهند داد.
آقای هاشمی، حرکت روز شنبه را یک حرکت احساساتی و بدون در نظرداشت وضعیت امنیتی عنوان کرده بیان داشت: سازمان دهنده‌گان این تظاهرات باید با درنظرداشت وضعیت امنیتی برنامه‌ریزی می‌کردند.
استاد هاشمی به این باور است که حرکت‌های مدنی افغانستانی‌ها همواره با احساسات همراه بوده و به همین دلیل همیشه با بُن‌بست مواجه می‌شود؛ بنابراین، خوب است که در حرکت‌های مدنی از منطق کار گرفته شود.
به گفته او: از یک‌سو افغانستان داری فرهنگ دموکراسی نیست و از جانب دیگر بارها قانون اساسی افغانستان توسط دولت‌مردان زیر پا گذاشته ‌شده و با زیرپاکردن قانون اساسی، دموکراسی رو به زوال رفته است.
او تأکید کرد: با آن‌هم یک سلسله حرکت‌های مدنی توسط جوانان انجام می‌شود، اما بنابر نداشتن تجربۀ کافی، ما در بخش دموکراسی یک عقب‌گرد را تجربه می‌کنیم.
به باور استاد هاشمی: زمانی‌که در یک کشور فعالیت‌های مدنی و آزادی‌خواهی شکل بگیرد، دیگر عقب‌گرد ندارد؛ اما تجربۀ تاریخی در افغانستان برعکس این مسأله را ثابت می‌کند.
این استاد دانشگاه ممنوع‌کردن تظاهرات به مدت ده روز از سوی حکومت را به سود ملت دانسته افزود: این اقدام مانع آزادی بیان است؛ اما با توجه به مسایل امنیتی نیاز بوده و دلیل حکومت هم مواجه است.
در همین‌حال، فتانه گیلانی فعال جامعۀ مدنی با انتقاد از رسانه‌ها می‌گوید: رسانه‌ها که منع‌کردن تظاهرات به مدت ده روز از سوی حکومت را خلاف آزادی بیان می‌دانند؛ آیا این رسانه ها به تعهداتی که نسبت به ملت دارند، عمل کردن؟
بانو گیلانی در ادامه تأکید کرد: در روز تظاهرات از ۶۰ رسانۀ که در افغانستان فعالیت دارند، هیچ‌کدام ضمن این‌که تظاهرات را پوشش ندادند، عزای ملی را نیز رعایت نکردند؛ بنابراین، رسانه‌ها نیز باید به وظیفه خود عمل کنند.
بانو گیلانی، رویداد روز شنبه را تهدیدی برای دموکراسی افغانستان می‌داند، اما به این باور است که کسانی‌که تظاهرات را برنامه‌ریزی می‌کنند، باید شرایط امنیتی و سایر مسایل را در نظر گرفته اقدام کنند.
او اظهار داشت: باید کسانی در تظاهرات شرکت کنند که ماهیت و مفهوم تظاهرات را بدانند، هدف‌شان مشخص باشد و متحد باشند نه این‌که اطفال و زنان سال‌خورد را نیز جمع کنند.
این فعال مدنی افزود: کسانی‌که منطق دموکراسی را می‌دانند و به رسیدن حق از طریق تظاهرات مسالمت‌آمیز باور دارند، در راه‌اندازیی حرکت‌های مدنی شرایط افغانستان را در نظر بگیرند.
بانو گیلانی، پیشنهاد می‌کند که حکومت باید یک مکانی را مانند سایر کشورهای دنیا برای تظاهرات مشخص کنند، تا امنیت تظاهرات کننده تأمین باشد و مردم با خیال راحت بتوانند، حرکت‌های مدنی‌شان را در آن‌جا انجام دهند.