بخش دوم و پایانی/

افسرده‌گی و خودکشی
افسرده‌گی پس از جدایی و احتمال خودکشی، از دیگر عوارض چنین دوستی‌هایی است. پس از ایجاد دوستی، به دلیل ارتباط مستمر، نوعی حالت وابسته‌گی بین طرفین ایجاد می‌شود. در این دوره، نوجوان برای حفظ این ارتباط تلاش می‌کند و حاضر است هر هزینه‌یی برای ادامه روابطش بپردازد. آن‌ها مصر به ادامه ارتباط و حتا ازدواج هستند. در این حالت، قطع رابطه به افسرده‌گی شدید منجر شده و نوجوان بی‌حوصله می‌شود، میل به زنده‌گی ندارد و در مواردی نیز دست به خودکشی می‌زند. در این شرایط خانواده‌ها باید نسبت به شرایط آگاه باشند و تعادل برقرار کنند.
برخی از خانواده‌ها با ایجاد محدودیت بیش از حد و جداسازی فرزندان خود و برخی نیز با دادن آزادی‌های بی‌حساب و بی‌منطق به نوجوانان، دچار رفتارهای افراطی می‌شوند. اما اگر نوجوان احساس کند که می‌تواند براساس معیارها و ضوابط، رابطه‌یی منطقی با جنس مخالف برقرار کند، دچار عوارض شایع این روابط نمی‌شود.
گذشته از بی‌کفایتی و ناآگاهی والدین، شرایط محیطی، تناقضات اجتماعی، افراط و تفریط در مناسبات اجتماعی، به‌هم ریخته‌گی اوضاع فرهنگی و عدم الگوسازی مناسب برای جوانان در کنار عوارض طبیعی دوران نوجوانی، شرایط را برای ایجاد ناهنجاری‌های اجتماعی مهیا کرده و موجب ایجاد مشکلات عاطفی و روانی برای نوجوانان شده است. برخی رسانه‌ها با بزرگ‌‎نمایی حوادث و ناهنجاری‌های اجتماعی، باعث نگرانی خانواده‌ها می‌شوند و فضایی نامناسب و آلوده را در ذهن والدین شکل می‌دهند. در این صورت والدین برای جلوگیری از انحراف فرزندان، اقدام به محدودسازی آن‌ها کرده و به طور افراطی آن‌ها را از جامعه جدا می کنند.
همیشه این احتمال وجود دارد که نوجوانان عاشق شوند؛ اما فقط «دل‌ستانی» مشکل این پدیده نیست، بلکه مشکل اصلی از ناآگاهی والدین و فرزندان از چگونه‌گی ایجاد این روابط و حد آن ناشی می‌شود. در جامعه پیچیده امروز، نمی‌توان به طور سنتی جوانان را با هم آشنا کرد و باید به نقش اجتماع در این زمینه توجه شود. دانشگاه، محیط کار، مناسبات اجتماعی و رفت‌وآمدهای خانواده‌گی، بسترهای ایجاد ارتباط بین دو جنس مخالف را ایجاد می‌کند.
با خلاقیت‌یابی و هدایت نوجوانان به مسیر مناسب، می‌توان زمینه شکوفایی استعدادها و ارضای نیازهای روانی آن‌ها را ایجاد کرد. با توجه به این‌که نوجوانان در این سنین، نیاز به جلب محبت و ابراز وجود دارند، با خلاقیت‌یابی و هدایت نوجوانان به مسیر مناسب، می‌توان زمینه شکوفایی استعدادها و ارضای نیازهای روانی آن‌ها را ایجاد کرد. انگیزه‌سازی، ایجاد خلاقیت و الگوسازی مناسب، نقش مهمی در سرگرم‌سازی نوجوانان و کاهش میزان دوستی‌های افراطی در بین آن‌ها دارد.