مسوولان در وزارت صحت می‌گویند، آلوده‌گی محیط زیست در کشور تبدیل به یک بحران شده و این وزارت از این ناحیه به شدت نگران است.
از سویی هم، مسوولان در شهرداری کابل می‌گویند که آلوده‌گی هوا سالانه جان سه هزار شهروند را می‌گیرد.
آلوده‌گی محیط زیستی به ویژه آلوده‌گی بیش از حد هوا در شهر کابل اخیراً زنده‌گی را برای شهروندان ۶ میلیونی این شهر بزرگ سخت‌تر کرده است.اعضای مجلس، آگاهان محیط زیستی و شهروندان از کم‌کاری نهادی مسوول در این زمینه به شدت انتقاد کرده می‌گویند که این نهادها هیچ برنامه‌یی برای جلوگیری از این سونامی خاموش ندارند.
قمرالدین صدیقی، مشارو وزیر صحت عامه با ابراز نگرانی از وضعیت آلوده هوا در شهر کابل می‌گوید: آلوده‌گی محیط زیست در کشور تبدیل به یک “بحران” شده است و وزارت صحت عامه از این ناحیه به شدت نگران است.
آقای صدیقی بیان داشت: آلوده‌گی هوا یکی از عوامل بسیار عمدۀ بیماری‌ها و مرگ و میر در جهان است که بربنیاد آمار سازمان صحی جهان، این معضل سالانه جان بیش از ۶۰ میلیون انسان را در سراسر جهان می‌گیرد.
به گفته آقای او: در افغانستان که هیچ معیاری برابر با معیارهای کشورهای دیگر جهان ندارد، این معضل کشنده‌تر است.
افزایش جمعیت، موجودیت بیش از حد موتر، کوره‌های خشت‌پزی، وجود فابریکه‌ها، نبود برق و استفاده از جنراتورها و استفاده از ذعال سنگ از عوامل اصلی است که به گفتۀ مشاور وزارت صحت، سبب آلوده‌گی هوا در شهر کابل شده است.
مشاور ارشد وزارت صحت اظهار داشت: “پژوهش‌های علمی نشان داده است که بیست درصد سرطان‌ها در سراسر جهان ناشی از آلاینده‌هایی است که در فضا وجود می‌داشته باشد. علاوه بر آن،آلوده‌گی هوا و موجودیت آلاینده‌های کیمایی در فضا، سبب امراض تنفسی، قلبی، سکته مغزی، مرگ و میرهای قبل از وقت، امراض عقلی و عصبی سوی شکل‌های ولادی نیز می‌گردد.”
در این حال، محمد کاظم همایون، رییس برنامه‌ریزی ادارۀ عالی حفاظت از محیط زیست در نشستی که برای بررسی بحران محیط زیست از نشانی کانون اصلاحات در کابل برگزار شده بود، گفت: سه عامل عمده در محیط زیست وجود دارد، عوامل فزیکی، عوامل بیولوزیکی و عوامل اجتماعی.
به گفتۀ آقای همایون: “آلوده‌گی هوای شهر کابل با توجه به عواملی مانند نبود زیرساخت‌های شهری، شرایط اقلیمی و توپوگرافی، افزایش روزافزون جمعیت، گسترش غیرمعیاری شهرنشینی، قانون‌شکنی، فقر مالی و فرهنگی، حاکمیت اقتصاد بازار تعریف ناشده و به صورت لجام‌گسیخته، ناکارآمدی اقتصادی، نبود کدرهای متخصص در اداره حفاظت از محیط زیست، نبود اراده سیاسی برای برای از حفاظت از محیط زیست، آزادسازی تجارت و کمبود نهادهای سبزنگر سبب نگرانی ما و شهروندان کابل و در کل کشور شده است.”
این آگاه محیط‌زیستی با اشاره به خشک‌سالی‌های پی‌درپی و محاط بودن افغانستان به خشکه، حفاظت از منابع چون آب و خاک و واریز شدن بی‌جاشده‌گان و برگشت کننده‌گان به شهر کابل، اذعان داشت: در افغانستان هیچ آماری در رابطه به انواع آلاینده‌ها در فضای کشور وجود ندارد، چون حکومت افغانستان هیچ‌گاه سیاست‌های انرزی و سیاسیت‌های مالیه سبز نداشته است.
او از حکومت می‌خواهد تا با شماری از نهادها مانند وزارت صحت و شهرداری‌ها که با زنده‌گی و مرگ شهروندان سروکار دارند، برخورد سیاسی نکنند و در آن اشخاص متخصص را بگمارند. در کنار آن، مالیه بر مواد آلاینده‌یی که وارد کشور می‌شود، مانند تیل دیزل و… را بیشتر و در مقابل، مالیه بر موادی که آلاینده کمتر دارد را کم و در صورت ممکن از میان بر دارد.
به گفتۀ او: استفاده از ذعال سنگ در سال‌های اخیر در میان شهروندان، به شدت افزایش یافته است که ذغال سنگ پنج نوع آلاینده خطرناک بویژه چهار نوع فلزات سنگین را در شهر کابل به وجود آورده است که این موادبیماری‌های گوناگون به ویزه سرطان را به وجود می‌آورد.
آقای همایون می‌گوید: یگانه آماری که ما از شهر کابل داریم که آن هم از سوی بانک انکشاف آسیایی در سال ۱۳۸۶ انجام شد، نشان می‌دهد که هر سال در شهر کابل حدود ۱۷۳۶۳ تن ذرات معلق تولید و به فضا متساعد می‌شود. بر بنیاد این آمار، ۱۶۱۸۳ تن نایدروجن اکساید، ۲۴۸۴ تن سلفر اکساید، ۹۷۰۶۸ تن کاربن مونوکساید و مقداری زیادی از کارین دای اکساید در شهر کابل تولید و به فضا می‌رود.
رییس برنامه‌ریزی ادارۀ عالی حفاظت از محیط زیست در پیوند به پیامدهای آلوده بودن محیط زیست اظهار داشت: مواد کمیایی که از ذعال سنگ و دود به فضا رها می‌شود، تأثیرات بسیار مخربی روی انسانان، گیاها، سنگ‌فرش‌ها، آب و خاک، اسایه و تجهیزاتدارد.
از سویی هم،عبدالله حبیب‌زی، سرپرست شهرداری کابل می‌گوید، آلوده‌گی هوابیماری‌های گوناگونی را به‌وجود آورده است تا جایی که سالانه جان سه هزار شهروندان را نیز می‌گیرد.
سرپرست شهرداری کابل موترهای فرسوده را یکی از عوامل افزایش آلوده‌گی دانسته افزوده است: موترهای فرسوده تا سه سال آینده توسط شهرداری کابل از تمامی نقاط شهر کابل جمع‌آوری خواهد شد.
آقای حبیب‌زی از اعمار ۶۰۰ کیلومتر سرک در شهر کابل در سه سال آینده خبرداد و گفت که در سال آینده شهرداری کابل قادر به اعمار ۲۰۰ کیلومتر سرک در شهر کابل خواهد بود.
سرپرست شهرداری کابل علاوه کرد که مدیریت نادرست آب‌های سطحی موجب از بین رفتن سرک‌ها در وقت کمتر و مخل نظم ترافیک می‌گردد و شهرداری کابل برای حل مشکل آب‌های سطحی و رد آن به پاک کاری کانال‌ها و آبروها می‌پردازد.
هم‌چنان، مجلس نمایندگان از وضعیت محیط زیست کابل و آلوده‌گی هوا در کابل ابراز نگرانی کرده می‌گویند که اگر جلو این «سونامی خاموش» گرفته نشود، پایتخت‌نشینان از بین خواهند رفت.
اعضای کمیسیون محیط‌زیست مجلس نماینده‌گان می‌گویند، ادارات محیط‌زیستی حکومت هیچ‌گونه تعهد و برنامه‌یی برای بهینه‌سازی این وضعیت ندارد.
عبیدالله رامین، عضو کمیسیون محیط‌زیست مجلس می‌گوید:وضعیت محیط زیست به ویژه آلوده‌گی هوا در شهر کابل و دیگر شهرهای کشور نگران کننده است و پرده زخیمی از آلوده‌گی در فضای شهر ایجاد شده است.
او عدم آگاهی شهروندان در استفاده از مواد سوخت آلاینده را یکی از چالش‌های محیط‌زیستی می‌داند که به گفته او، ضعف ادارات محیط زیستی و آگاهی‌دهی اندک سبب افزایش روز افزون این آلوده‌گی و بد تر شدن شرایط محیط زیستی در کابل و دیگر شهرهای بزرگ کشور شده است.
فوزیه کوفی، عضو دیگر مجلس نماینده‌گان نیز هشدار می‌دهد که وضعیت کنونی آلوده‌گی هوا در شهر کابل سرطان‌زا و کشنده است.
خانم کوفی افزود، اگر به وضعیت محیط زیستی به ویژه آلوده‌گی هوا در کابل توجه جدی صورت نگیرد، در نتیجه ای ادامه این وضعیت، بسیاری از شهروندان کابل از بین خواهند رفت.
هم‌زمان با این، مجمع علمی-فرهنگی و اجتماعی راه نو در هم‌آهنگی با استادان دانشگاه و کارشناسان محیط‌زیستی نیز روز پنجشنبۀ هفتۀ گذشته، سمیناری را برای بررسی چالش‌های آب‌های زیرزمینی و ارایه راهکارها در این زمینه برگزار کرد.
برگزار کننده‌گان این سمینار گفتند، آلوده‌گی و پایین رفتن سطح آب‌های زیر زمینی، زنده‌گی مردم را در محیط کابل با خطر جدی مواجه کرده است.
حسن غلامی، مشارو ادارۀ ملی حفاظت از محیط زیست در این سمینار گفت: مردم شهر کابل تا سال ۱۳۲۹ به شش برابر آب آشامیدنی موجود نیاز دارد، این در حالی است که به خاطر نبود مدیریت سالم و خشک‌سالی پی‌درپی، آب‌های زیر زمینی هر روز کمتر می‌شود.
به گفتۀ آقای غلامی، افزون بر آن به دلیل نبود زیربناها و استراتژی لازم برای مهار آب‌ها،۸۰ در صد آب‌های زراعتی نیز در افغانستان هدر می‌رود.
حسین رحیمی، رییس مجمع علمی فرهنگی راه نو گفت: جنگ‌های طولانی، تراکم جمعیت به اثر عودت مهاجرین و بی‌جاشده‌گان داخلی درکابل از یک‌سو، افزایش چاه‌های غیر معیاری آب و فاضلاب و عدم آمادهگی دولت برای تدارک زیربناها از سوی دیگر مردم را با بحران‌های شدید صحی رو بهرو کرده است.
او، با ابراز این‌که درحال حاضر ۵۰ در صد آب‌های زیرزمینی کابل به نحو آلوده شده است افزود: اگر آب‌ها بیشتر از این آلوده گردد برای زنده‌گی خطرساز است و باید جداً در این زمینه توجه شود.
با این همه، دکتر عباس بصیر مشاور رییس‌جمهور در امور منابع طبیعی و محیط‌زیست گفته است، یکی از عوامل عمده آلوده‌گی آب در کابل چاهای فاضلاب و عدم سیستم کانالیزاسیون است، اما در صورتی که برنامه به‌سازی کابل عملی شود، این موضوعات نیز در نظر گرفته خواهد شد.
مشارو رییس‌جمهور افزوده استٰ شهر کابل با دو مشکل عمده از نقطه نظر آب مواجه است، یکی کاهش و پایین آمدن سطح آب آشامیدنی و دیگر آلوده‌گی بیش از حد آب‌ها که پس از مطالعات و تحقیقاتی که انجام شده است، دولت برای مقابله با این مشکلات یک سیاست منظم و دقیق را روی دست گرفته که با تطبیق آن، به این نگرانی‌ها پایان داده خواهد شد.
آقای بصیر اظهار داشت: در حال حاضر تلاش‌هایی از سوی دولت وجود دارد که در وقت ضرورت بتواند از آب‌های سطحی برای شهروندان کابل استفاده کند.
به گفتۀ آقای بصیر، برای مقابله با آلوده‌گی‌ها، شهر کابل نیاز به به‌سازی دارد که این برنامه از سوی دولت در ابعاد گوناگون آن در اولویت کاری قرار دارد.
به گفتۀ مشاور آقای غنی، شهرداری، وزارت شهرسازی و سایر وزارت خانه‌های ذیربط، روی به‌سازی شهر کابل کار می‌کنند که با نهایی شدن و عملی کردن برنامه‌های موجود بر چالش آلوده‌گی مربوط به آب فایق خواهیم آمد.