یک فعال رسانه‌یی در افغانستان طی یادداشتی اختصاصی به اوضاع امنیتی‌، خطرات تروریسم و نقش امریکا در به وجود آمدن بحران در شمال افغانستان پرداخت. در این یادداشت آمده است: در حال حاضر جنگ در ۹ ولایت شمال افغانستان جریان دارد. این جنگ از اواخر سال ۱۳۹۴ آغاز شده و در تمام سال ۱۳۹۵ ادامه داشت و اکنون که سال ۱۳۹۶ تازه شروع شده است. این جنگ کم و بیش در ۹ ولایت گرم و تند جاری است.
در این دو سال به‌ویژه در ولایات قندوز، بدخشان، تخار، بغلان، فاریاب و سرپل جنگ نفس نگرفته و قطع نشده است؛ اما در ۳ ولایت بلخ، جوزجان و سمنگان نیز جنگ کم و بیش بوده است. هم‌اکنون ۷ شهرستان در شمال تحت سیطره گروه طالبان قرار دارد.
این شهرستان‌ها در ولایات بدخشان، تخار، قندوز، بغلان و سرپل موقعیت دارند. تعداد بیش‌تری از شهرستان‌های شمال افغانستان در معرض تهدیدات جدی امنیتی قرار دارند و این تهدیدات روزبه‌روز افزایش می‌یابد و خطر سقوط این شهرستان‌ها جدی‌تر می‌شود. این واقعیت جنگ در شمال است.
تردیدی نیست که جنگ افغانستان دیگر از خود افغانستان و توسط فرماندهان این کشور مدیریت نمی‌شود، بلکه جنگ افغانستان شکل بین‌المللی گرفته و از بیرون از مرزهای این کشور مدیریت می‌شود و حالا به یک جنگ نیابتی تمام عیار تبدیل شده است.
شمال افغانستان جایی است که منافع قدرت‌های بزرگ جهانی و منطقه‌یی با هم در آن تصادم می‌کند. این تصادم از زمانی که روسیه در سوریه حضور نظامی پیدا کرد و عملاً در اروپا و خاورمیانه در برابر ایالات متحدۀ امریکا و غرب افزایش یافته است.
ایالات متحدۀ امریکا با یاری متحدان منطقه‌یی خود همچون پاکستان و عربستان، تلاش کرد از شمال افغانستان کریدوری به سوی کشورهای آسیای مرکزی بکشاند و تهدیدات تروریستی را به مرزهای روسیه نزدیک کند و بعد در یک معامله‌یی از شر روسیه در اروپا و خاورمیانه خود را خلاص کند.
طالبان تلاش‌های زیادی را در این جهت سازمان دادند؛ روسیه، هم با حضور نظامی در مرزهای جنوبی کشورهای مشترک‌المنافع برای جلوگیری از نفوذ تروریستان تلاش کرد و در این یکی ۲ سال از راه سیاسی وارد شده و حالا با گروه طالبان رابطه نیک و بده و بستان برقرار کرده است.
با نزدیک شدن طالبان به روسیه، ایالات متحده و متحدانش، پروژۀ داعش را در افغانستان کلید زدند؛ داعش؛ گروهی که بیش‌ترین ضربه‌ها را در سوریه از روسیه و ایران خورده، حالا با حمایت رقیبان روسیه و ایران در افغانستان؛ یعنی در پهلوی مرزهای روسیه و ایران لانه‌گذاری کرده است.
اکنون پاکستان، عربستان و قطر تلاش می‌کنند داعش را تقویت کرده به شمال افغانستان رسانده و به جنگ روسیه بفرستند؛ از آن طرف، روسیه برای طالبان تجهیزات و امکانات فراهم می‌کند تا شمال را در کنترل خود درآورد و چون متحد روسیه است، با داعش مقابله کند و مانع نفوذ داعش در قلمرو روسیه شود.
نتیجۀ این جنگ نیابتی همان چیزی می‌شود که «عطامحمد نور، والی بلخ به آن اشاره کرد. او گفت که اگر دولت به شمال توجه جدی نکند، از شمال، سوریه دیگری درست می‌شود. خواننده‌گان عزیز شاید در تلویزیون عکس و فلم‌های شهرهای بزرگ سوریه را دیده باشند و خبرهای آن را پیگیری کرده باشند.
شاهد دیگر بر آنچه گفتیم، سخنان فرمانده پولیس ولایت بغلان است. «اکرام‌الدین سریع» گفت که ده‌ها مشاور روسی، پاکستانی، چچنی و مصری در ولایت بغلان آمده و در کنار نیروهای طالبان حضور دارند و به آن‌ها کمک می‌کنند.
طالبان از اول سال جاری تلاش می‌کنند یکی از ولایات مهم مانند بغلان یا قندوز را تحت کنترل خود درآورند؛ اما با شجاعت نیروهای امنیتی، به این‌کار موفق نشده‌اند. در همین یکی دو هفتۀ گذشته تهاجم طالبان به قندوز، بدخشان، فاریاب و بغلان، پس زده شده است؛ اما این جنگ ادامه خواهد داشت و اگر دولت توجه جدی نکند، شمال همان خواهد شد که والی «بلخ» پیش‌بینی کرده است. در همین حال، در ۲ هفتۀ گذشته گزارش‌هایی به رسانه‌ها رسید که بالگرد‌های ناشناس، در ولایت‌های سرپل، بغلان و قندوز در مناطق تحت کنترل طالبان به زمین نشسته و یا از هوا برای نیروهای طالبان صندوق‌های سلاح و مهمات انداخته است.
محمدظاهر وحدت، والی سرپل ضمن تأیید نشستن ۲ بالگرد در شهرستان صیاد، گفت: با این‌که عملیات در سرپل جریان دارد، اما این ولایت در معرض سقوط به دست دشمن است. فرماندار کوهستانات دو سال است که در تصرف دشمن است و تروریستان کوهستانات را به مراکز آموزشی و جذب و جلب خود تبدیل کرده و تعداد زیادی چچنی، پاکستانی و عرب نیز حضور دارند.
واقعیت تلخ آن است که قدرت‌های بزرگ جهانی و کشورهای منطقه، از همین حالا جنگ نیابتی خطرناکی را در شمال افغانستان کلید زده‌اند و این جنگ می‌تواند فرسایشی شده سال‌ها ادامه یابد و شمال را به جهنم واقعی تبدیل کند و سوریه دیگری از آن بسازد. بر دولت‌مردان و نیروهای امنیتی است که تا دیر نشده از این حادثه خطرناک جلوگیری کنند.