من نمی‌دانم چقدر از حرف‌های باری جهـانی وزیر پیشینِ وزارت اطلاعات و فرهنگ که نوشته و نشر کرده، درست است؛ ولی با توجه به سن و سال و موقعیتِ فرهنگیِ او گمان نمی‌کنم که اغراق‌گویی کرده باشد و یا خواسته باشد که باعث بدنامیِ افرادی شود.
شاید برخی‌ها به دلایلِ سیاسی و یا هم فرهنگی و به‌ویژه به‌خاطر شماری از شعرهایی که آقای جهانی نوشته، زیاد از او خوش‌شان نیایند، ولی باید قبول کرد که او از معدود کسانی بود که به‌آرامی به وزارت رسید و به همان آرامی نیز با وجود این‌که می‌دانست که رییس جمهوری از او حمایت می‎کند، چوکی وزارت را ترک گفت.
آقای جهانی وقتی هم که خواست از وزارت کنار برود، با نوشته‌یی این کار را کرد و دلایلِ خود را بسیار محترمانه نوشت. حالا نیز پس از مدتی که عملاً وزارت را ترک گفته، با نوشته‌یی تلاش کرده که واقعیت‌های راه یافتن به وزارت را در جامعه‌یی مثلِ افغانستان برملا سازد.
نوشتۀ آقای جهانی شاید از یک جهت به دلیل این که واقعیتِ پارلمان کشور برای بسیاری‌ها روشن است، حرفِ تازه‌یی برای گفتن نداشته باشد، ولی از جهتِ دیگر با این جزییاتی که آقای جهانی مطرح کرده، بدون شک می‌تواند برای بسـیاری‌ها جالب و از سویی هم برای شناخت وضعیتِ کشور مفید باشد. آقای جهانی در این نوشته به صورتِ واضح از روندی سـخن می‌گوید که یک نامزدوزیر چگونه می‌تواند رای اعضای مجلس نماینده‌گان را به دست آورد.
این نوشته هرچند تا هنوز با واکنش مجلس نماینده‌گان روبه‌رو نشده و مشخص نیست که این نهاد در برابر چنین اتهامی چه موضعی دارد، اما نشان می‌دهد که خاموشیِ نماینده‌گان به نحوی می‌تواند مهر تأیید بر آن باشد. شاید همۀ اعضای مجلس چنین نباشند، که بدون شک نیز چنین هست، ولی متأسفانه فضای موجود در مجلس چنان رقم خورده که فسـاد را تشویق می‌کند.
در این رابطه به چند مسالۀ اساسی باید توجه کرد:
۱) کاستی‌هایی که در شرایط نامزدی برای شورای ملی وجود دارد، فساد در این نهاد را از قبل آماده کرده است. متأسفانه در افغانستان اکثراً افرادی خود را برای شـورای ملی نامزد می‌کنند که مجبوراند هزینه‌های کلانِ مالی را متقبل شوند. وقتی زمان مبارزات انتخاباتی فرا می‌رسد، آن‌گاه می‌توان به عمقِ فاجعه پی برد. ستاد اکثر نامزدان مجـلس نماینده‌گان، به محل بده بستان‌های مالی و نان دادن‌ها تبدیل می‌شود. همه روزه در این ستادها همچون رستورانت‌ها از مردم پذیرایی صورت می‌گیرد و به بهانۀ صحبت با آن‌ها پول‌های هنگفتی رد و بدل می‌شود. من در انتخابات گذشتۀ پارلمانی، شاهد بودم که برای برخی‌ها رفتن به ستادهای انتخاباتی و نان خوردن در این ستادها به یک کارِ روزانه تبدیل شده بود. وقتی این موضوع را با یکی از مسـوولان در میان گذاشتم، او به ساده‌گی توضیح داد که بگذار چهار نفر شکم‌های‌شان سیر شود، این‌ها که بدون شک مجبور اند پول مصرف کنند تا به شـورای ملی برسند.
۲) نقش حکومت در گسترش فساد در شورای ملی به اندازۀ کافی برجسته است. از زمانِ حامد کرزی رییس جمهوری پیشین تا به امروز، کار وزارت پارلمانی در افغانستان در کنار تأمین رابطه با وکلا، تطمیع کردنِ آن‌ها نیز بوده است. مگر فاروق وردک که زمان طولانی در زمان آقای کرزی به عنوان وزیر پارلمانی کار می‌کرد، حتا در برابر چشم خبرنگاران حاضر در برنامه‌هایی که به نامزدوزیران صندوق گذاشته می‌شد، در حال معامله‌گری با برخی از اعضای مجلس نبود؟… حکومت همواره تلاش کرده است که از مجلس نماینده‌گان با تمویل کردن شماری از اعضای مجلس، به عنوان ابزاری در جهت تأیید برنامه‌های خود استفاده کنـد. مگر حکومت در موارد بسیار مهم با توزیع پول در میان برخی از اعضای مجلس، برای برنامه‌های خود رای خریداری نکرده است؟
۳) برخورد شماری از موکلان نیز در برخی موارد زمینه‌ساز فساد در میان اعضای مجلس بوده است. برخی‌ها برای انجام کارهای غیرقانونی‌شان به نماینده‌گان مجلس مراجعه می‌کنند و با پرداخت پول، از آن‌ها می‌خواهند که گره کارشان را در فلان وزارت یا ریاست بگشایند.
۴) منبع دیگرِ فساد در مجلس نماینده‌گان نامزدوزیرانی اند که نه بر اساسِ صلاحیت‌های علمی و تخصصی، بل بر اساس سهمیه‌های حزبی و انتخاباتی به مجلس معرفی می‌شوند. این افراد که بدون شک از حمایت شماری از افراد قدرتمند برخوردار اند، می‌دانند که بدون پرداخت رشوه نمی‌توانند که رای مجلس را از آنِ خود کنند و به همین دلیل، با دعوت از شماری از اعضـای مجلس و دادن رشوه به آن‌ها، رای‌شان را از آنِ خود می‌کنند.
با توجه به چنین مواردی، می‌توان گفت که آن‌چه را آقای جهانی مطرح کرده، واقعیتی عینی از وضعیتِ مجلس می‌تواند باشد. جایی که باید مرجع دادخواهی و نظارت بر کارکرد حکومت باشد، به ایستگاه فساد و قبرستانِ وجـدان تبدیل شده است!