احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
گزارشگر:چهار شنبه 22 سنبله 1396 - ۲۱ سنبله ۱۳۹۶
سیاست نیز همانند سایر عرصههای زندهگی انسانی، عرصۀ فرصتها و تهدیدهایِ توامان است. در میدان سیاست، هیچ شانس و امتیازی همیشهگی نیست؛ همانطور که هیچ خطر و تهدیدی نمیتواند پایاننیافتنی باشد. یک بازیگر موفق میدان سیاست باید از فرصتهای استثنایی و بعضاً تصادفی با این پیشفرض بهرهبرداری کند که روزی این فرصتها پایان میپذیرند و در آن هنگام نباید پُلهای پشتِ سر شکسته و راههای بدیل مسدود باشد.
در روزها و هفتههای اخیر با توجه به اخبار و معادلاتِ تازه شکلگرفته چنین احساس میشود که دورۀ فرصتهای طلایی پاکستان در نظام بینالملل و در محورِ افغانستان بهسر رسیده و این کشور پس از نزدیک به چهل سال کامروایی و سیاستگریِ خودمحورانه در منطقه، در تنگنا و تعلیقی خودکرده قرار گرفته است. استراتژی تازۀ امریکا در جنوب آسیا و افغانستان، اعلام مواضع گروه بریکس در مورد مبارزۀ قاطع با تروریسم و حمایتگران آن، نشرات رسانههای معتبر و موثرِ غربی پیرامون نقش پاکستان در ترویج تروریسم و اخیراً اعلامیۀ مشترک دومین نشست شورای مشارکت استراتیژیک افغانستان و هند و به تعقیبِ آن، سرگردانی وزارت خارجه و دستگاه تصمیمگیریِ این کشور در مقابله با این موج مخالف، این تنگنا و تعلیق را به بهترین شکل توضیح میدهد.
سیاستمداران هندی در نشست شورای مشارکت استراتیژیک افغانستان و هند تاکید کردند که هر دو کشور از روابط مثمر و دوستانه برخوردار بوده و هند از یک افغانستانِ واحد، دارای حاکمیت، دموکراتیک، صلحآمیز، پایدار، مرفه و کثرتگرا حمایت میکند. همچنین آنها خواهان ختم «حمایت دولتی» از تروریستان شدند و نسبت به افزایش کمکها به نیروهای امنیتی افغانستان تعهد سپردند. دهلی جدید پنجصد بورسیۀ تحصیلی در مقطع ماستری را به اعضای خانواده و اقارب شهدای وزارت دفاع ملی و نیروهای امنیتی افغانستان اعطا کرده و ۱۱۶ پروژۀ توسعهیی را در افغانستان به اجرا میگذارد و بر گسترش روابط بازرگانی، فرهنگی، سیاسی، نظامی و اجتماعی میان دو کشور تأکید میکند.
این اقدامات درحالی صورت میگیرد که پاکستان بهشدت در تلاش مهار فشار ایالات متحده امریکا در قالب میداندهی به هند در افغانستان و منطقه میباشد. بر بنیاد استراتژی تازۀ امریکا، نقش هند در افغانستان افزایش مییاید. به نظر میرسد که نزدیکی هند و امریکا در مسألۀ افغانستان، با مفاد تعهداتِ صورت گرفته در دومین نشست شورای مشارکت استراتیژیک افغانستان و هند کلید خورده و حساسیتِ بالایی را در جانبِ اسلامآباد ایجاد کرده است.
البته هندیها پیش از این نیز در حوزههای مختلف با افغانستان همکاری کردهاند. ساخت بندهای آبگردان و احداث ساختمان شورای ملی از مهمترین پروژههای عمرانی هند در افغانستان بوده است. اما اکنون کمکها و همکاریهای بیشتر و اجرای پروژههای زیربنایی و توسعهییِ پُرشمارتر با چراغ سبزِ ترامپ و گزارۀ پُرپشتوانۀ «ختم حمایت دولتی از تروریستان»، خبر از شکستِ توازن میان و هند و پاکستان به نفعِ هند در افغانستان میدهد.
اکنون پاکستان در تلاش تلافی فشارهای بینالمللی بهویژه از سوی ایالات متحدۀ امریکاست. فشارهای بینالمللیِ تازه شکل گرفته بر پاکستان، حمایتِ بخش کلانی از جامعۀ جهانی را به دنبال دارد؛ چرا که کشورهای قدرتمند اروپایی همهگی همپیمان ایالات متحده در بازیهای جهانیاند و گروه بریکس و کشورهای نوظهور اقتصادی نیز هر کدام چندین کشورِ دیگر را به لحاظ سیاسی و اقتصادی زیر شعاع دارند.
سفر خواجه آصف، وزیر خارجۀ پاکستان به چین و بعد به ایران و بعدتر به ترکیه و احتمالاً فردا (چهارشنبه) به مسکو برخاسته از جدیتِ این فشارها و به منظور کاستن از بارِ اتهامات و نجات از تنگنا و تعلیق و بلاتکلیفی است. این تلاشها درحالیست که اولاً اکثر کشورهای عضو بریکس نسبت به اسلامآباد تصویر مطلوبی ندارند و ثانیاً برای چین دفعِ خطرِ ورود تروریسم به مناطق مسلماننشینش بر دوستی با پاکستان، ارجحیتِ بسیار بیشتری یافته است.
کشورهای منطقه مانند ایران و روسیه نیز یا از سیاستهای اسلامآباد دلِ خوشی ندارند و یا درگیر بازیها و مسایلِ مهمتری از دوستی با یک کشور و همسایۀ بدنام اند. ایران سال گذشته تا مرز جنگ با اسلامآباد پیش رفت و هماکنون نیز تنشهای مرزی و امنیتیِ جدییی با این کشور دارد. عربستان سعودی هرگز امریکا را با پاکستان معاوضه نخواهد کرد. در این میان، ترکیه شاید متحدی قابل محاسبه برای پاکستان باشد، اما ظرفیتِ انقره در راه تحققِ آرمانهای اردوغان در منطقه و جهان چنان به تحلیل رفته که بعید است در این لحظات دشوار به دستگیری از بدنامترین کشورِ جهان اقدام کند.
پاکستان چهلسال بیمحابا از خشونتپروری و ویرانی در افغانستان تغذیه کرده و قویاً به نظر میرسد که اکنون بهای بیانصافیهای سیاسیِ خود را میپردازد.
Comments are closed.