در وطن ما افغانستان، بازیها و سرگرمی‌های زیادی است که مردم ما با اشتیاق فراوان در فصل‌های مختلف از آن استقبال می‌کنند. در این نبشته شما خواننده‌گان گرامی را به یکی از سرگرمی‌های کهن مردم پنجشیر که تفاوت کمی با نوع از ورزش جهانی (اسکی) دارد، آشنا می‌سازیم که به سُرچه‌گردی (یخ مالک) مشهور است.
آغاز تاریخ این سرگرمی معلوم نیست. به گونه‌یی که قدامت آن به صدها سال می‌رسد و نسلی پس از نسلی به مردم انتقال یافته است؛ تاجایی که بزرگان این دره روایت از قدامت کهن این سرگرمی مردمی و پُر طرف‌دار دارند.
این بازی که از دو واژۀ سُرچه و سواری(شیوۀ بازی) ترکیب شده، شباهتِ به ورزش زمستانی اسکی نوع از ورزش‌های جهانی دارد که دارای قوانین و شامل بازی‌های زمستانی المپیک می‌باشد، اما مردم ما به گونۀ عنعنه‌یی و سنتی با دل‌گرمی از آن پذیرایی می‌‌کنند.
زمان برگزاری سرچه‌گردی در فصل سرما و به‌ویژه در ماه حوت و آغاز حمل می‌باشد که در دره‌های پُر از برف و خوش‌نمای پنجشیر و بعضی از ولایت‌های هم‌جوار آن از سوی علاقه‌مندان آن راه‌اندازی می‌شود و طرف‌داران خاص خود را دارد.
با دیدن بار نخست این بازی، علاقه هر بیننده را به خود جلب می‌کند و چشم هر انسانی را به خود خیره می‌سازد. از آن جایی که این سرگرمی بیشتر در ولایت پنجشیر راه اندازی می‌شود، طرف‌داران آن عام مردم این ولایت می‌باشند، اما بیشتر نوجوانان و جوانان با اشتیاق فراوان به تپه‌ها و دامنه‌های بلند بالای کوه‌های پوشیده از برف، به برگزاری آن می‌روند.
وسیله‌یی که سرچه نامیده می‌شود، چوبی با وزن حدود چهار کیلوگرام کم و بیش است که در سطح آن تخته چوب به شکل چوکی موتر با پارچه‌یی از تکه یا هم پوست حیوانات ساخته می‌شود. در کف آن آهنی لشم، در پیشروی آن پایه از چوب یا هم ریسمانی که شباهت به اشترنگ موتر دارد نصب می‌شود تا از آن هنگام راننده‌گی کارگرفته شود و سرچه مدیریت گردد.
سرعت آن نیز قابل یاد است که سنجش آن دشوار ولی ممکن می‌باشد. سرعت سرچه را کسی تاهنوز به‌صورت علمی پیمایش نکرده است. به‌صورت سنتی می‌توان گفت که توسط وسیلۀ سرچه ممکن است در یک کیلومتر راه را در حدود زمان یک دقیقه طی کرد که شباهت زیادی به وسیله‌های پیشرفته انتقال انسان‌ها مثل موتر دارد.
شما می‌توانید با وسیلۀ دست ساخت خود و با مصرف ناچیز به واسطه‌یی دست یابید که شمارا به یکی از آرزوی‌های دیرینه تان می‌رساند. با این وسیلۀ ساده، بی مصرف و بی‌الایش می‌توانید فاصله‌های زیادی را بدون پول و مصرف انرژی کم طی کنید.
در جریان این بازی شور و شعف در میان جوانان بخش دیگری از جذابیت آن است. علاقه‌مندان آن با چهرۀ خندان و صمیمیت خاص ساعت‌ها فاصله را گام می‌زنند تا حدود نیم ساعت کم و بیش سرچه سواری کنند.
در صورت بی‌توجهی و یاهم بدون آموختن روش‌های سرچه گردی خطرهایی نیز به همراه دارد. حکایت‌های تلخی کهن‌سالان از گذشته‌های آن روایت کرده اند. تاجایی که اگر این بازی بصورت درست آن اجرا نشود حوادث ناگواری را در پی دارد، ممکن منجر به مرگ انسان شود که در گذشته سابقه نیز داشته است.
هنگام این ورزش «کجک» یکی از مهارت‌های سرچه گردان است که هنگام مواجه شدن به تپه‌ها، محلات نامتوازن یا هم سرنشیبی زیاد سرچه سواران مجبور اند تا از آن استفاده کنند تا از خطرات احتمالی که متوجه جان‌شان جلوگیری شود.
اشتراک کننده‌گان در این بازی به‌صورت دسته‌جمعی یا هم جدا جدا با شعار‌های بومی سرچه خود را حرکت می‌دهند. گاهی وقت‌ها سرچه کاران به رقابت سالم نیز می‌پردازند. این رقابت شامل سرعت بیش یا هم پرش بیشتر می‌شود و هر کسی از این دو ویژه‌گی پیشتاز شد برنده مسابقه خواهد بود.
مناطقی در پنجشیر در-دره‌های عبدالله خیل، کرامان، پریان، روستا‌های شهرستان آبشار، پارنده، شتل و کوه‌های مملو از برف هندوکش بیشتر مساعد به برگزاری این سرگرمی است که همه ساله در فصل سرما میزبان آن می‌باشند. سال پار این سرگرمی از طرف ادارۀ محلی پنجشیر در دره عبدالله خیل شهرستان دره راه‌اندازی گردید که پوشش رسانه‌یی خوب نیز داشت.
مسوولان هنگام راه‌اندازی سرچه سواری وعده سپردند تا آن را هرچه با شکوه تر در آینده برگزار کنند. انتظار داریم که امسال به شکل مجلل‌تر از سال گذشته این بازی راه‌اندازی گردد.
در صورت توجه به این سرگرمی بومی محلی می‌شود به آینده‌های درخشان آن آرزومند بود.
روایت‌های وجود دارد که کرکت همان توب دنده سابقه مردم ما است که انگلیس‌ها پس از تجاوز به افغانستان و برگشت به کشور شان به این بازی قوانین و مقررات وضع نموده و آن را به ورزش جهانی مبدل ساختند. شرایط آن زمان و حال تفاوت دارد و فضا برای مشهور ساختن این بازی هرچه مناسب‌تر است. می‌توان با مصرف کم ولی مدیریت سالم این سرگرمی راشهرت جهانی بخشید.