قبل از ظهور طالبان، نصیرالله بابر، وزیر داخلۀ پاکستان سفرى داشت به افغانستان (از سپین بولدک الى سرحد ترکمنستان) و در نشست خبرى کویته خواهان تأمین امنیت مسیر پایپ لین گاز ترکمنستان شد. کمپنى یونیکال رقیب خود(کمپنى بریداس) را از صحنه کنار زده بود و برندۀ پروژۀ انتقال پایپ لین گاز ترکمنستان پنداشته می‌شد.
طالبان ظهور کرد و قندهار را تصرف کردند. بعد از در هم کوبیدن نیروهاى حزب وحدت و حکمتیار، در مناطق چهار آسیاب و میدان شهر به مقاومت شدید نیروهاى دولتى مواجه شده و متوقف گردیدند .
زمانی که حملات‌شان در اطرف کابل بى‌نتیجه ماند، نیروهاى پاکستانى و طالبان از قندهار به طرف غرب هجوم بردند. قوت‌هاى مسقر در حوزۀ غرب توان مقابله با آن‌ها را نداشتند و آمرصاحب شهید قطعاتى را از مرکز به کمک آن‌ها فرستاد.
قطعات مرکز بیشتر در فرودگاه شیندند مستقر شدند و با همکارى نیروهاى حوزۀ غرب، حملات در برابر طالبان را آغاز کردند که در ظرف چند روز توانستند خطوط جنگ را از نزدیکى دلارام به طرف قندهار عقب بزنند و حتا بازار گرشک را تصرف کنند. دشمن ضد حمله‌هایى انجام داد که مناطق گرشک و کشک نخود را به دست آورد و خط مقدم جنگ براى مدتى در نزدیکى دلارام واقع گردید و دفاع به گونۀ رضایت بخش ادامه داشت.
طولانى شدن زمان جنگ، گرمى هوا، اختلافات مجاهدینِ حوزۀ غرب در میان خوشان، اختلافات سران مجاهدینِ حوزۀ غرب با رهبرى قطعات اعزامى مرکز، گسترده بودن اراضى و ساحات تحت دفاع، کثرت نیروى‌هاى نظامیان پاکستانى در حملات شبانه در کنار طالبان و چند علت و عامل دیگر که تفصیل آن در این‌جا گنجایش ندارد، سبب شد تا وضعیت جنگ به گونه غیر قابل پیشبینى تغییر کند و شکست‌هاى جدى وسریع منجر به سقوط هرات گردد.
قطعات مستقر در دلارام به مناطق غرغرى، خاشرود و حتا زرنج متوارى شدند که تلفات اندکى در پی داشت، اما قطعات مسقر در مسیر دلارام-هرات در مناطق پل توت، چک‌آب، فراه‌رود و چند نقطۀ دیگر ولایت فراه مقاومت کردند و شهید شدند. مناطق شوز (شاحوض)، آب‌خرما، شاه‌بید و پل ادرسکنِ ولایت هرات نیز محلاتى اند که ده‌ها تن از مجاهدین قطعات مرکز مقاومت کردند و شهید شدند.
اما در شهر هرات:
چند گروپ از مجاهدین در مقابل ساختمان ولایت هرات، جادۀ محبس، نزدیک استدیوم ورزشى، درب ملک، خواجه کله، لیسۀ نظامى و مناطق دیگرى که مقاومت کردند، اکثریت‌شان شهید شدند و یک تعداد محدودشان را شهریان هرات پناه دادند و زمینۀ بازگشت‌شان را مساعد ساختند. تعداد شهداى جنگ‌هاى اواخر ماه اسد الى ۴ سنبله ١٣٧۴ بیشتر از چارصد تن می‌باشند که بیشترشان در محلات شهادت‌شان مدفون اند.
مولوى صاحب عبدالواحد با شمارى از شهریان هرات، در حدود چهل تن از شهیدان را از مناطق فوق‌الذکر مرکز شهر به محوطه زیارت امام‌زاده ابولقاسم آوردند و در دو گور جمعى دفن کردند .وارثان شهدا و مفقودان تا چند سال در جست‌وجوى عزیزان‌شان بودند که تاکنون نیز شمارى از آنان بر این گور جمعى به خاطر اتحاف دعا می‌آیند. من نیز بر خود لازم می‌دانم هر زمانی که سفرى به شهر هرات (شهرِ اولیا) داشته باشم، نخست بر مزار شهداى قطعات مرکز به رسم دعا و اداى احترام بروم.
این‌بار که شهر هرات به سبب افتتاح پروژۀ تاپى رنگ شهر نظامى را به خود گرفته است؛ در بارۀ شهداى گمنام خواستم چند سطرى بنویسم و یادهانى کنم که این پروژۀ اقتصادى ۲۲ سال قبل صدها جوان ما را در ظرف چند روز بلعید و تا کنون هر روزه قربانى می‌گیرد.
١- به سبب متوارى شدن مجاهدین در مناطق اطرف شهر هرات، غور، فراه، نیمروز و حتا ایران و ناپدید بودن شمارى براى مدت‌هاى طولانى؛ آمار دقیق شهدا مشخص نبوده در حدود بیشتر از چهار صد تن تخمین می‌شوند.
٢- شهداى سنبلۀ ١٣٧۴ هرات که مربرط قطعات مرکز می‌شوند، بیشتر از مناطق شمال کابل، پروان، کاپیسا، پنجشیر، بدخشان، تخار، بغلان و سایر ولایات می‌باشند.
٣- رهبرى قطعات متذکره را در حوزۀ غرب، داکتر عبدالله عبدالله عهده‌دار بود و قومندان جنگ، نجیم خان سالک بود که هر دو در قید حیات اند.
۴- انتقال پایپ لین گاز ترکمنستان(پروژۀ TAPI امروزى) یکى از عوامل ظهور طالبان و تسلط آن‌ها بر جنوب غرب کشور بود که بعد‌ها شمایل دیگرى به خود خود گرفت .
۵- زلمى خلیل‌زاد، حامد کرزى، سلام عظیمى و چندین تن دیگر از مأموران و مشاوران کمپنى یونیکال بودند .
۶- یک گور جمعى شهدا چند سال قبل توسط جنرال عزیزالرحمن مایل (گلبهارى) ترتیب و سنگ نوشتۀ آن نصب گردید و بالاى گور دومى اِنشا الله در سال پیشرو یادبودى اعمار خواهیم کرد.