بخش دوم/

وظایف حسابرسان در مبارزه با فساد مالی
انجمن حسابداران خبرۀ انگلستان (ICAEW) و انجمن حسابداران امریکا (CPA) طی رهنمودهای خاصی وظایفِ زیر را برای حسابرسانِ مستقل در مورد مبارزه با فساد مالی برشمرده‌اند:
ـ بررسی معاملات مشکوک؛
ـ شناسایی معاملاتی که اهداف رشوه‌خواری برای مقامات دولتی دارد؛
ـ آموزش‌های کاربردی خاص برای مبارزه با فساد مالی؛
ـ کشف پرداخت‌های نامشروع؛
ـ بررسی روابط استخدامی افراد مشکوک که ممکن است به آن‌ها پرداخت صورت گیرد، اما در شرکت خدمتی ارایه ندهند و یا احکام مشاورین.
تجربۀ یک‌صدسالۀ اخیر حسابرسی در جهان، نمونه‌های زیر را از جمله موارد بارز فساد مالی که در صورت‌های مالی منعکس می‌شود، برشمرده است:
ـ کاهش غیرمترقبۀ حساب‌های دریافتنی از طریق سوخت مطالبات و دریافت مطالبات خارج از صورت‌های مالی؛
ـ دریافت صورت حساب‌های غیرواقعی؛
ـ «Over invoice» و خروج پول از شرکت و زد و بند مقامات با فروشنده‌گان؛
ـ واگذاری مناقصات بدون تشریفات مناقصه یا با ترک مناقصه برخلاف روش‌های مرسوم و متداول قانونی و یا واگذاری مناقصات با زد و بند قبلی؛
ـ تعدیل مبلغ قراردادها حین انجام کار یا پس از انجام کار به طوری که مبلغ تعدیل درصدی از کل کار را تشکیل دهد و مثلاً مبلغ تعدیل + مبلغ اولیۀ قرارداد از مبلغ پیشنهادی نفر دوم بیشتر شده باشد؛
ـ خرید اجناس به قیمتی بیشتر از قیمت عادلانۀ بازار؛
ـ فروش کالا و خدمات به قیمتی کمتر از قیمت عادلانۀ بازار؛
ـ واگذاری امکانات و منابع مالی شرکت به سایر اشخاص غیرمرتبط با فعالیت‌های شرکت؛
ـ پرداخت وجه از شرکت به اشخاص یا نهادهایی که در ارتباط با فعالیت شرکت نیستند؛
ـ خرید سهام به قیمت بالا و بلافاصله یا مدت کمی بعد از فروش آن به قیمت کمتر یا برعکس؛
ـ واگذاری امتیاز فروش کالا و یا اعطای نماینده‌گی انحصاری به افراد خاص.
[معمولاً چک‌های این گونه نماینده‌گی‌ها در موعد مقرر وصول نمی‌شود یا در تاریخ چک، چک به حساب منظور نمی‌شود(استمهال انحصاری)]
موارد پیش‌گفته حکایت از ابعاد گسترده، سراسری و جهانی فساد مالی (مشتمل بر پول‌شویی) در جهان کنونی دارد. از آن‌جا که امر توسعه و آبادانی و رفاه اجتماعی مردم کشورهای جهان در گرو سلامت و امنیت اقتصادی است، وظیفۀ حسابرسان در قبال مبارزه با فساد مالی در قالب مسوولیت‌های اجتماعی بسیار با اهمیت است. به طوری که بیشتر دولت‌های بزرگ جهان حسابرسان را به عنوان اولین نهادهای مبارزه با فساد مالی می‌شناسند؛ بنابرین حسابرسان امروز نمی‌توانند تنها به اظهارنظر حرفه‌یی در قالب استندردهای خاص اکتفا کنند، زیرا در قوانین ضد فساد مالی و ضد پول‌شویی، قصور از جانب حسابرسان در این مبارزه را هم مشمول جرایم قرار داده اند. در عرض سه چهار سال گذشته، چند حادثۀ جهانی اذهان عمومی و به ویژه جوامع حسابداری را زیر شعاع قرار داده که یادآوری آن مناسبت این گزارش است.