بخش هشتم/

ما تنها نیستیم
در دنیایی که ما زنده‌گی می‌کنیم، این تنها نوع انسان نیست که روزه می‌گیرد، بلکه موجوداتِ دیگری نیز در این زمینه با ما شریک‌اند. دانشمندان معتقدند که روزه در جهت بهبود وضعیت انسان، برخی حیوانات و برخی نباتات همان‌قدر مهم است که تغذیه. روزۀ حیوانات، غریزی بوده و برای تحمل شرایط نامناسبِ محیطی صورت می‌گیرد.
روزه در میان مرغ‌های دریایی، ملخ‌ها و ماهی‌های مهاجر، شـیرها، خـرس‌های قطبی، عنکبوت‌ها، بقه‌ها و گـروه بزرگـی از حیوانات به‌وضوح دیده می‌شود. در زمینۀ فواید روزه برای حیوانات «انجمن غذادرمانی امریکا» پژوهش‌های مهمی را در جهت علاج بیماری‌های حیوانی، از راه روزه انجام داده که بازتاب خوبی در میان نهادهای پژوهشی داشته است.
روزه در زراعت هم معمول بوده است. در امریکا گاهی می‌بینیم که دهقانان برای تقویت زراعت‌شان، زمین‌های زراعتی را از آب و کود محروم نگه‌داشته و این حالت برای یک‌سال و یا بیشتر ادامه می‌یابد که آن را «روتیشن» نامند. این کار به هدفِ تقویت زمین و آمـاده سـاختنش برای حاصـل‌دهـیِ بیشتر صـورت مـی‌گیرد. درخت‌های میوه نیز روزه می‌گیرند و روزۀ آن‌ها پس از ریختن برگ‌های‌شان آغاز می‌شود، چون برگ حیثیتِ دهان را برای درختان داشته و وسیلۀ گرفتنِ هوا و نور و ساختن مواد غذایی لازم می‌باشد.
روزۀ درختان در فصل زمستان آغاز می‌شود؛ موسمی که در آن برگ‌ها می‌ریزند و ریـشه‌ها از حـرکت می‌مانند. با فـرا رسیدن فصل بهار، درختان لباس سبز به تن و کلاه شگوفه به سر گذاشته، در حالی‌که عطر روح‌بخش‌شان هوا را مشک‌بیز می‌سازد، تو گویی عید خودشان را تجلیل می‌نمایند. جنس مادۀ مرغ دریایی نیز با فرا رسـیدن بـهار روزه مـی‌شـکند و در حـالی‌که پرهای کهنه و فرسوده‌اش ریخته و پرهای نو برون آورده است، به خوردن غذا آغاز می‌نماید، تو گویی او نیز عید را با پوشیدن لباسی نو تجلیل می‌نماید.
آری! روزه در کنار اسرار دیگرش، میعادگاه سنت‌های تشریعی و تکوینیِ خدا در آفرینش می‌باشد.

روزۀ تمدنی
هر زمانی‌که سخن از دین و ارکان عبادی آن به میان می‌آید، ما خود را با انبوهی از تناقض‌ها روبه‌رو می‌بینیم. یکی از این تناقضات، محدود ساختن فریضۀ روزه در سطح افراد و عدم توجه به جنبه‌های تمدنیِ آن در سطح بلندتر می‌باشد. این تناقض در وجود مسلمانانِ روزه‌دار از یک‌سو و امت اسلامی روزه‌خوار از سوی دیگر تمثیل می‌شود.
ما پیوسته می‌گوییم روزه به ا‌ین دلیل فرض گردیده است تا انسانِ مسلمان فرصتی یابد برای احساس گرسنه‌گی و لمس فیزیکی آتش معدۀ گرسنه‌گان. ما همیشه ادعا داریم که روزه پیام‌آور هم‌نوایی با بی‌نوایانِ زمین است. ما فریاد می‌زنیم که رمضان، ماه بخشش و سخاوت است. ما می‌گوییم که پیام‌آور این دین در این ماه بر سر بی‌نوایان و گرسنه‌گان چون ابر بهاری سخاوت‌مندانه می‌بارید. اما در سطح اجتماعی ما عقب‌مانده‌ترین‌امت‌ها در عرصۀ مبازه با دیو گرسنه‌گی هستیم. تمام سخاوتِ ما به گشودن چند سفرۀ کمرنگ و بی‌رونـقِ رمضـانی خـلاصه مـی‌شـود و آن‌هـم با انواع استفاده‌جویی‌های سیاسی و گروهی.
امروز گرسنه‌گی در دنیا بی‌داد نموده و یک میلیارد انسانِ گرسنه در دنیا رنج گرسنه‌گی می‌کشند که پنجاه و دو درصدشان را مسلمانان تشکیل می‌دهند. امروز در هر پنج ثانیه، یک نفر از میان گرسنه‌گان روی زمین با زنده‌گی وداع می‌کند. آخر در راه جلوگیری از این خطر ما چه کاری انجام داده‌ایم؟ سازمان ملل متحد، نهاد مشهوری دارد به‌نام «برنامۀ غذایی جهانی» که در جمع سی‌ویک کشور نخستِ فهرستِ کمک‌کننده‌گان به این نهاد، تنها یک کشور اسلامی دیده می‌شود، و آن‌هم کشوری غیر ثروت‌مند و غیر نفتی. این در حالی‌ست که بیشتر کمک‌های این نهاد به کشورهایی چون افغانستان، یمن، سوریه، سودان، سومال و جوامع دیگر اسلامی تخصیص داده شده است.
کشوری که به نزول قرآن در سرزمین خویش فخر می‌فروشد در این راستا چه کاری کرده است؟ می‌گویند که اگر تنها زکات بازار‌های عربستان سعودی، دبی، ابوظبی و کویت جمع شود؛ کافی خواهد بود تا همۀ گرسنه‌گان روی زمین را سیر نموده و گرسنه‌یی در دنیا نماند.