اختراعات پیش‌رفتۀ باستانی لیستی شامل ۶ مورد از وسایل و تکنولوژی‌های عجیب و شگفت‌انگیزی است که گذشته‌گان ما قرن‌ها پیش به آن‌ها دست یافته‌اند، اما با گذشت زمان اطلاعات مربوط به راز ساخت برخی از آن‌ها از بین رفته است.
اختراعات پیش‌رفتۀ باستانی یک فهرست از ابداعاتی است که در گذشته‌های دور توسط نسل‌های قبل صورت گرفته و بررسی‌ها نشان می‌دهد که فناوری و تکنیک‌های مورد استفاده در هرکدام از آن‌ها، صدها و حتی هزاران سال جلوتر از عصر خود بوده است.
مواردی که آن‌ها را بررسی می‌کنیم،‌ هرکدام در نوع خود منحصربه‌فرد هستند و با وجود پیش‌رفت‌های چشم‌گیر حال حاضر در حوزه‌های علم و تکنولوژی، به نظر می‌رسد که بشریت به تازه‌گی این امکان را پیدا کرده تا ایدۀ برخی از این اختراعات را عملی کند..

۶ مورد از اختراعات پیش‌رفتۀ باستانی
۱٫ آتش یونانی
براساس اسناد موجود،‌ اولین مورد از لیست اختراعات پیش‌رفتۀ باستانی به قرن‌های ۷ تا ۱۲ بعد از میلاد و امپراتوری روم شرقی مربوط می‌شود؛‌ گفته شده که در نبردهای دریایی آن دوران ماده‌یی مخصوص که بخش اصلی سلاحی به‌نام آتش یونانی بوده،‌ از طریق تجهیزات لوله‌یی شکل به‌سمت دشمنان پاشیده می‌شده و این مادۀ عجیب حتی در آب هم توانایی سوختن داشته است.
برای خاموش‌کردن آتش یونانی از سرکه،‌ شن و ادرار استفاده می‌شده و تا به امروز کسی دقیقا نمی‌داند که رومی‌ها این سلاح شیمیایی را با ترکیب چه موادی می‌ساخته‌اند؛ در آن دوران به دلیل رقابت‌های تسلیحاتی بین حکومت‌ها راز ساخت آتش یونانی تنها در اختیار افراد کمی بوده و به نظر می‌رسد که این موضوع باعث شده تا اطلاعات مختصر موجود در این رابطه،‌ در طول تاریخ گم شود.

۲٫ شیشه منعطف
به‌طور کلی سه روایت تاریخی در مورد مادۀ مخصوصی به‌نام “Vitrum flexile” یا همان شیشۀ منعطف وجود دارد که قدیمی‌ترین مورد بین آن‌ها به سال ۶۳ بعد از میلاد مربوط می‌شود و هم‌چنین، هیچ‌کدام از اطلاعات موجود واقعی بودن این ماده را صد درصد تایید نمی‌کنند.
در اولین نوشته‌های مربوط به مادۀ مورد نظر، گفته شده که شیشه‌سازی در زمان امپراتوری تیبریوس (Tiberius) محصول لوله‌مانند شگفت‌انگیز خود را نزد امپراتور برد و در حضور او، این شیشه را به زمین کوبید. امپراتور با دیدن این‌که لوله نشکسته بود تعجب کرد و شیشه‌ساز هم محصول‌اش را که کمی کج شده بود، با چندضربه چکش به‌حالت اولیه برگرداند. نقل شده که تیبریوس از ترس این‌که اختراع مورد نظر جایگزین فلزات گران‌بها نشود، سر شیشه‌ساز را از تنش جدا کرد تا راز شیشۀ منعطف با او از بین برود.

اما نکتۀ جالب این‌جاست که در سال ۲۰۱۲، حدودآ دوهزار سال پس از داستان مربوط به شیشه‌ساز و امپراتور، شرکت Corning محصولی با ویژه‌گی‌های مشابه با نام “Willow Glass” را به بازار عرضه کرد که در مقابل حرارت مقاوم بوده و قابل‌انعطاف است.
البته باقی روایت‌ها داستان را به‌شکل دیگری نقل می‌کنند، ولی اگر واقعآ ماجرای مخترع رومی حقیقت داشته باشد، می‌توان گفت که این فرد تقریبآ ۲ هزارسال از زمان خود جلوتر بوده است.

۳٫ پادزهری برای تمام سم‌ها
مورد بعدی از فهرست اختراعات پیش‌رفتۀ باستانی به دوران قبل از میلاد مربوط می‌شود؛ بر طبق اسناد موجود، مهرداد ششم (Mithridates VI) که در بین سال‌های ۱۲۰ تا ۶۳ پیش از تولد مسیح در کشور پنتوس حکومت می‌کرده، نوعی پادزهر را ساخته که برای مقابله با هر سمی کارآمد بوده است؛ البته گفته شده که پزشک مخصوص امپراتور نرو (Nero) با اعمال برخی تغییرات این پادزهر را کامل کرده، اما همان‌طور که در مقالۀ سال ۲۰۰۸ یکی از استادان دانشگاه استنفورد ذکر شده، فرمول دقیق تهیۀ این پادزهر در گذر زمان ناپدید شده است.
البته تاریخ‌دان‌ها گفته‌اند که در میان ترکیبات پادزهر، موادی مانند تریاک، اعضای بدن مار افعی و هم‌چنین،‌ ترکیبی از سم‌ها و پادزهرهای گوناگون بوده است.
این دارو در زمان خود با نام میترادات (برگرفته از اسم مهرداد ششم) شناخته می‌شده و به نظر می‌رسد که قبل از فروپاشی حکومت شوروی در قرن گذشته، دانشمندی به‌نام سرگی پوپوف (Serguei popov) در جریان تحقیقاتی بسیار گسترده، به دنبال ساخت نسخۀ مدرن و پیشرفته‌یی از میترادات بوده است.
۴٫ سلاح اشعۀ حرارتی
گفته شده دانشمند بزرگ،‌ ارشمیدس (Archimedes) در زمان خود نوعی سلاح عجیب با نام اشعۀ حرارتی را از طریق کنارهم‌گذاشتن سپرهای برنزی صیقل داده شده، ساخته است؛ این سلاح در زمان نبرد دریایی به سمت کشتی‌های چوبی دشمنان نشانه می‌رفته و از طریق منعکس و متمرکزکردن نور خورشید، آن‌ها را آتش می‌زده است.

نکتۀ جالب این‌جاست که مدل شبیه‌سازی ‌شده‌یی از این مورد از اختراعات پیش‌رفتۀ باستانی در سال ۲۰۰۵ توسط دانشجویان دانشگاه ام آی تی ساخته شد که درست مانند صحبت‌هایی که در مورد سلاح ارشمیدس مطرح شده بود، می‌توانست کشتی‌ها را از فاصلۀ دور به آتش بکشد.
در سال ۲۰۰۱ هم آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی آمریکا یا همان دارپا (DARPA)، وسیلۀ نسبتآ مشابهی را معرفی کرد که با استفاده از امواج میکرو، پوست قربانی را به دمای تقریبی ۵۰ درجه سانتی‌گراد می‌رساند و از راه دور، احساس سوخته‌گی شدیدی را ایجاد می‌کرد.

۵٫ بتن رومی
سرپا ماندن و وضعیت نسبتآ مناسب بسیاری از بناهای رومی بعد از گذشت هزاران سال از ساخت آن‌ها، گواه این است که بتن مورد استفادۀ این مردمان از موادی که امروزه استفاده می‌کنیم دوام بیشتری دارد؛ جالب است بدانیم که بتن مدرن بعد از ۵۰ سال دچار فرسایش می‌شود.
برخلاف برخی از موارد لیست اختراعات باستانی، بررسی‌های اخیر دانشمندان نشان داده که راز دوام شگفت‌انگیز بتن رومی آنقدرها هم مرموز و عجیب نیست و مردمان آن زمان از خاکستر آتشفشانی در تهیۀ ملات استفاده می‌کرده‌اند؛ در مقاله‌یی که پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا در سال ۲۰۱۳ منتشر کردند، گفته شده بود که ترکیب جالب‌ توجه و پایدار هیدرات آلمونیم، کلسیم و سیلیکات این ماده را منسجم نگه می‌دارد و هم‌چنین، فرآیند تولید آن به نسبت بتن حال حاضر، میزان کربن دی اکسید کم‌تری را وارد جو زمین می‌کند.
البته از مشکلات بتن رومی می‌توان به نیاز به‌مدت زمان زیاد برای خشک‌شدن اشاره کرد و با این‌که دوام این ماده بالاست، ‌استحکام آن از بتن مدرن پایین‌تر است.

۶٫ فولاد دمشق
اما آخرین مورد در میان اختراعات پیش‌رفتۀ باستانی این لیست به خاورمیانه مربوط می‌شود؛ در قرون وسطی، شمشیرهای مورد استفاده در این منطقه با فولاد دمشقی که از ماده خامی به نام فولاد ووتس (Wootz) به‌دست می‌آمد، ساخته می‌شدند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که تا قرن هجدهم و شروع انقلاب صنعتی ساکنان سایر مناطق سیاره توانایی ساخت آلیاژی با این استحکام شگفت‌انگیز را نداشته‌اند.
راز ساخت فولاد دمشقی تا سال‌های اخیر و گسترش استفاده از میکروسکوپ‌های اسکن الکترونی در آزمایشگاه‌های مدرن، مخفی بود و گفته شده که از ۳۰۰ سال قبل از تولد مسیح تا انقلاب صنعتی افرادی از روش ساخت این مادۀ شگفت‌انگیز باخبر بوده‌اند، اما از آن زمان به بعد اطلاعات مربوط به فولاد دمشقی گم شده است.

یک متخصص باستان‌شناسی به‌نام کریس هیرست (Kris Hirst) که مدتی پیش مقاله‌یی را در این رابطه چاپ کرده بود، گفته است که در کمال شگفتی باستانیان از تکنولوژی نانو در تولید فولاد دمشقی استفاده می‌کرده‌اند؛‌ به‌بیان ساده‌تر، در حین ساخت مواد مخصوصی به فولاد اضافه می‌شده تا واکنش‌های شیمیایی استحکام‌بخش به ماده، در سطح کوانتوم صورت بگیرند.
البته ماده خام مورد استفاده هم که مخصوص قاره آسیا بوده، نقش مهمی در استحکام بسیار زیاد فولاد دمشقی داشته و بررسی‌ها نشان می‌دهد که در این فولاد، میکروساختاری به نام نانولوله‌های کاربیدی به سطح تیغه شمشیرها می‌رسیده و خواص مورد نظر را به‌وجود می‌آورده است.