بخش چهـل‌و‌یکم/

۲٫ بی‌رغبتی: بی‌رغبتی موجب گوش نکردن می‎شود. البته این بی‌رغبتی نیز عواملِ متفاوتی دارد از جمله:
ـ تنفّر از ظاهر و قیافۀ شخص گوینده؛
ـ تنفّر از صدای فرد؛
ـ دایمی بودن محرک؛
ـ یک‎نواختی صدای سخنران؛
ـ استفاده از کلمه‎ها و واژه‎های نامأنوس؛
ـ بی‌علاقه‌گی به موضوع بحث یا گویندۀ آن.
این عوامل موجب می‎شوند انسان رغبتی به گوینده و سخنانِ او نداشته باشد و در نتیجه، فرایند گوش‌دهی به پایین‎ترین حدِ خود برسد.
۳٫ عدم تمرکز: از جمله دلایل گوش ندادن، عدم توانایی در ایجاد تمرکز است. یکی از امتیازات صنف‎ها و استادانِ موفق این است که درس را به گونه‎یی ارایه دهند که تمام حواس پنجگانۀ انسان درگیرِ درس شود. این روش امتیازاتِ فراوانی دارد که از جملۀ آن‎ها ایجاد تمرکز در شاگردان است و اگر شاگرد نتواند هنگام درس، حواس پنجگانۀ خود را متوجه صنف کند و از تمام این عوامل برای یادگیری استفاده کند، تمرکز در صنف به‌شدت پایین آمده و بالتبع میزان گوش‌دهی شاگردان هم تنزل پیدا می‎کند.
۴٫ توجه به آینده: گاهی اتفاق افتاده که شما پس از گوینده قرار است سخنرانی کنید یا نیمۀ پایانی صنف، نوبت کنفرانس شماست و… در تمامِ این مدت چون شما قرار است بحث‎تان را تا لحظاتی دیگر ارایه دهید، مدام به سخنانِ خود و نحوۀ مباحث‎تان می‎اندیشید و دیگر توجهی به سخنان دیگران ندارید. این عدم توجه باعث می‎شود فرایند گوش‌دهی شما بسیار پایین آمده و یا حتا به صفر برسد.
۵٫ پیش‎داوری‎های غلط: بعضی مواقع، ما نسبت به اشخاص پیش‌داوری‎هایی داریم. این پیش‌داوری‎ها، گاهی منجر به عدم توجه به سخنان آن‎ها می‎شود. به گونۀ مثال: وقتی ما با سخنرانی شخصی مواجه می‎شویم، به این دلیل که او بیشتر حرف سیاسی می‎زند یا سخنانِ او تکراری است و یا این‌که این حرف‎ها از خودش نیست، به سخنان او گوش نمی‎دهیم؛ درحالی که تمام این‎ها پیش‎داوری است. شاید این شخص در این جلسه، سخن غیرسیاسی و جدید بزند. این پیش‎داوری علاوه بر اشخاص، ممکن است در موضوعات هم اتفاق بیفتد.
۶٫ عدم ارزیابی در حین گوش ‎دادن: گاهی اتفاق می‎افتد پیش از آن‌که طرف مقابل حرف‎هایش را تمام کند، هم‎زمان به بررسی و ارزیابی سخنانِ گوینده پرداخته و یا پاسخ‎های‎مان را طرح‎ریزی و طرح‎های‎مان را مرور می‎کنیم و سپس تصمیم می‎گیریم. این عمل، باعث وارد آمدن خلل در فرایند گوش‌دهی می‎شود.

پرسش دوم: برای گوش‎دادن مؤثر چه کنیم؟
گوش‎دادن فرایندی فعال محسوب می‎شود که نیازمند تلاشی متمرکز است. روان‎شناسان روش‎هایی برای اصلاح گوش‎کردنِ متمرکز پیشنهاد کرده‎اند. برخی از آن‎ها عبارت‌اند از:
۱٫ هدف را مشخص کنید: در هر کاری تا هدف‎تان مشخص نباشد، فعالیت‎ها مطلوب نیست و انسان دچار نوعی سرخورده‌گی می‎شود. در فرایند گوش ‎دادن هم باید مشخص کنید که در میان سخن گوینده به دنبال چه هستید و چه مطلبی را می‎خواهید بفهمید. در این صورت است که هدف، مشعلِ راه می‎شود و شما برای رسیدن به هدف‎تان، نسبت به مطالبِ گوینده دقیق می‎شوید.
۲٫ از بین بردن عوامل مزاحم: گاهی بعضی عوامل مانند محیط، سروصدا، تهویه، درجۀ حرارت و نوع نشستن باعث می‎شود که حواس انسان منحرف شده، تمرکز از بین برود. ما باید با شناسایی این عوامل و از بین بردنِ آن‎ها باعث ایجاد تمرکز شویم. البته گاهی اتفاق می‎افتد که نمی‎توان این عوامل را از بین برد. در این صورت، باید با یک ‎تعداد فعالیت‎ها باعث کم شدنِ این گونه مزاحمت‎ها شویم.