بخش چهـل‌و‌دوم/

۳٫ از بین بردن عوامل مزاحم: گاهی بعضی عواملِ محیطی مانند: سروصدا، تهویه، درجۀ حرارت و حتا نوع نشستن باعث می‎شود که حواس انسان منحرف شده، تمرکز از بین برود. ما باید با شناسایی این عوامل و از بین بردنِ آن‎ها باعث ایجاد تمرکز شویم. البته گاهی اتفاق می‎افتد که نمی‎توان این عوامل را از بین برد، در این صورت باید با یک‎تعداد فعالیت‎ها باعث کم‌شدنِ این‌گونه مزاحمت‎ها شویم.
۴٫ عدم پیش‎داوری: ما نباید هیچ‎گونه قضاوتی نسبت به سخن گوینده، پیش از ارایۀ مطالبش داشته باشیم؛ زیرا بسیاری از مواقع، فرض‎ها و احتمالاتِ ما اشتباه اند. گاهی گوینده در آغاز ضعیف نمایان می‎شود، اما در ادامه به مباحثِ مهمی اشاره می‎کند.
۵٫ نوشتن: نوشتن مطالبِ گوینده باعث می‎شود که انسان به تمام جوانب سخنِ او توجه کند؛ اما باید توجه داشت که برای بعضی یادداشت‎برداری مزاحم گوش‎دادن است، که این‎گونه افراد باید از یادداشت‎برداری بپرهیزند.
۶٫ نگاه مستقیم: گوش‎دهنده هنگام گوش‎دادن باید به گوینده نگاه کند. حرکتِ لب‎ها و تماس چشم و نحوۀ تغییر وضع صورت و دست‎های گوینده در ایجاد ارتباط با گوش‎دهنده تأثیر به‎سزایی دارد.
۷٫ پرسش کردن: گوش‎دهنده در مواقع ضروری از گوینده سؤال کند؛ بدین معنا که اگر گوش‌دهنده متوجه گفتار گوینده نمی‎شود و نکته‎های مبهمی در شنیده‎ها وجود دارد، با سؤال کردن آن‎ها را رفع کند. با برطرف کردن ابهام، فرایند گوش کردنِ ادامۀ مباحث تسهیل می‎شود. پس سعی کنید آن‌چه را که گفته می‎شود، بفهمید.

مراحل گوش‎دادن
۱٫ دریافت: در این مرحله، پیامِ فردِ سخنگو را از طریق حس شنوایی و بینایی دریافت می‎کنیم. همان‎قدر که حس شنوایی در دریافتِ پیام مهم است، بینایی هم مهم است. به عبارت دیگر، ما با چشم‎های خودمان می‎شنویم و چشم‎های ما در دریافت جنبه‎های غیرکلامیِ پیام به ما کمک می‎کنند. به‎همین خاطر بهتر است که صحبت‎های حساس و مهم به‎صورتِ حضوری انجام شود.
۲٫ پردازش: وقتی که پیامِ طرفِ مقابل را دریافت کردیم، ذهنِ ما به تفکر، تحلیل و ارزیابیِ پیام می‎پردازد تا به ‎آن معنا ببخشد.
۳٫ پاسخ‎گویی: دراین مرحله شنونده به شیوه‎های مختلفِ کلامی و غیرکلامی به گوینده اعلام می‎کند که پیام را دریافت و درک کرده است. به احتمال خیلی زیاد، ما هم در صحبت‎های‎مان با افرادی روبه‎رو شده‌ایم که فقط حرفِ خودشان را می‎زنند و بدون این‌که بخواهند حرف‎های طرف مقابل‎شان را به‌درستی گوش بدهند و تجزیه و تحلیل کنند، فقط و فقط عقاید خودشان را بازگو می‎کنند و در آخر هم حرف‎های‌شان به جروبحث‎های بدون نتیجه ختم می‎شود؛ اما در گفت‎وگوهای موفق، هر شخصِ درگیر در گفت‎وگو به نوبت در نقش سخنگو و شنونده قرار می‎گیرد. در این‌جا به‎جای این‌که هر فرد بدون فکر کردن به حرف‎های طرف مقابل، فقط حرف خودش را بزند، طرفین بیشتر سعی می‎کنند که با دیدگاه‎های یک‎دیگر آشنا شوند و بعد از تجزیه و تحلیل صحبت‎های هم، به یک نتیجۀ خوب و تفاهمِ دوطرفه برسند.

افرادی که فعالانه گوش نمی‎دهند، بدین شکل عمل می‎کنند:
• با بی‌میلی و بی‌علاقه‌گی نگاه می‎کنند؛
• موقع شنیدن، بی‌حس‌وحال هستند؛
• وقتی ازشان سؤالی می‎پرسیم، بی‌علاقه و بدون انرژی پاسخ می‎دهند؛
• در طول صحبت ساکت هستند؛
• موضوع صحبت را عوض می‎کنند؛
• حالت تدافعی به خودشان می‎گیرند؛
• واکنش‎های شدید احساسی نشان می‎دهند.