بخش هفتم/

حرف ایل، تدارکات و سازمان‌دهی است که نخست به عوامل و پیشینۀ موضوع توجه می‎شود. چه عواملی در سابقه و پیشینۀ فرد وجود دارد که می‏تواند برای خبر مفید باشد. همچنان زمانی‌که یک مصاحبه مد نظر گرفته می‎شود، باید سنجید که آیا لوازم و امکاناتِ کافی برای انجامِ این مصاحبه در دسترس قرار دارد یا نه. اگر برای انجام یک مصاحبه به یک ولایت یا منطقۀ دوردست سفر صورت گیرد، باید این تدارکات قبلاً مد نظر گرفته شود. بسا از ژورنالیستان برای انجام مصاحبه به کشورهای جهان سفر می‎کنند و اگر چنین مصاحبه را مد نظر داشته باشند، باید قبل از تصمیم بر اجرای آن تمام مسایل مالی و فنی بررسی گردد.
علاوه بر چهار اصل که در روش گول از آن باید استفاده شود، یک مصاحبه‎کننده یا مجری برنامه زمانی که در نظر دارد مصاحبه‎یی را سازمان دهد، باید حتماً متوجه ضیقی زمان باشد تا آن مصاحبه را بر اساس وقتِ دست‌داشته ترتیب دهد؛ زیرا شمار زیادی از مصاحبه‎ها ایجاب می‎کند تا وقتِ بیشتر برای تهیۀ آن مصرف نمود و یا این‌که اگر مصاحبه‎شونده در یک ساحۀ دوردست باشد، باید وقتِ کافی برای سفر و تهیۀ آن داشت؛ در حالی که اگر فقط یک یا دو ساعت به نشر مصاحبه باقی مانده باشد، نمی‏توان مصاحبه را انجام و به دستِ نشر سپرد. از طرفی هم یک برنامۀ رادیویی یا تلویزیونی شاید برای نشر یک مصاحبه فقط دو یا سه دقیقه وقت را مد نظر داشته باشد و این ژورنالیست است که ضیقی وقت را مد نظر گـرفته و مــصاحبه را بر اساس همان وقتِ معین به هدف می‎رساند. بنابراین ضیقی وقت برای یک ژورنالیست فوق‎العاده مهم است و این‌‎که گفته می‎شود «ژورنالیست زیر استبداد زمان قرار دارد»، کاملا ًیک جملۀ به‌جا و حساب شده است.
زمانی که مصاحبه مد نظر گرفته می‎شود، گرداننده، مجری و یا مصاحبه‎کننده مسالۀ دسترسی به مصاحبه‎شونده را حتماً مد نظر داشته باشد و دســترسی به مصاحبه‎شــوندۀ مـجرب و کارآگاه، یکی از چالش‎های فراراه رسانه‌ها و مجریان می‎باشد.
زمانی‎که مجری یا گرداننده تصمیم به یک مصاحبه می‎گیرد، مسالۀ ضرورتِ رسانه به مصاحبه را مد نظر می‎‎داشته و از مدیر مسوول یا متصدی می‎پرسد که تا چه حد به یک مصاحبه در برنامه ضرورت احساس می‎شود و بر اساس همان ضرورت مصاحبه را تنظیم می‎نماید.
البته این تصمیم زمانی اتخاذ می‎شود که تهیه‌کننده به مصاحبه نظر مثبت داشته باشد؛ چون این تهیه‌کننده است که پالیسی نشراتی و امکانات مصاحبه را سنجش می‎نماید. بنابراین نظر تهیه‌کننده و در کُل متصدی رسـانه دیدگاه‎های متـفاوت دربارۀ مصـاحبه‎کـننده‎گان و طرز دید آن‎ها و محتوای مصاحبه دارند که باید از طرف تهیه‌کننده و یا هم مجری برنامه مد نظر گرفته شود.
زمانی که متصدی یک برنامه یا مجری آن به انجام مصاحبه موافقه نشان دهد، مسالۀ دیگری که موضوع بحث قرار می‎گیرد عبارت از شیوۀ مصاحبه است و متصدی به این نظر می‎باشد که مصاحبه با کدام شیوه صورت گیرد. آیا به مصاحبۀ تلیفونی مبادرت ورزیده شود یا مصاحبه رو در رو و یا هم انترنتی؟… به همین ترتیب متصدی وقتی مصاحبه را ترتیب می‎دهد، به موضوع لوژستیک یا وسایل و امکانات می‌اندیشد و بعد از این‌که از وسایل و امکانات دست داشته‌اش متیقن شد، به شیوۀ مصاحبه و نحوۀ آن مراجعه می‎نماید.
تهیه‌کننده‎گان و یا مجریانِ برنامه‎ها می‎کوشند تا هم‎زمان با این‌که در برنامه‎ها تنوع ایجاد کردند، به اهمیت برنامه‎های‌شان نیز متوجه باشند و این مصاحبه است که برنامه را نه‌تنها تنوع می‎بخشد بلکه در ازدیاد اهمیتِ آن مثمر واقع می‎گردد.

ویژه‎گی‎های مصاحبۀ خوب
گفته‎اند که مصاحبه کردن هنر و فن است و پیش از این‌که آن را به صورتِ هنر تکامل بخشید، باید فنِ آن را یاد بگیرید. بنابراین مصاحبۀ خوب باید ترتیب داد و یک مصاحبه زمانی خوب گفته می‎شود که ویژه‏گی‎های خاصِ خودش را داشته باشد.
اولین اصلی که یک مصاحبه را دارای ویژه‏گیِ خوب می‎سازد، عبارت از موضوع آن می‎باشد. موضوع هر قدر جالب‌تر باشد، به همان اندازه مصاحبه قوی‌تر و بهتر نمودار می‎شود. بنابراین مدیرانِ برنامه‎ها در صدد باشند تا برای جلب توجه مخاطبان، مصاحبه‎های دارای موضوعاتِ مهم را انتخاب نمایند.
در دنیا بیش‌ترین مخاطبانِ رسانه‎ها را کسانی تشکیل می‎دهند که به اخبار داغِ روز دلبسته‌گی دارند و از طریق رسانه‎ها رویداد‎های جهان را تعقیب می‎کنند. بنابراین مصاحبه‎هایی که ارزش خبری دارند، جالب‎تر می‎باشند و یکی دیگر از ویژه‏گی‎های مصاحبۀ خوب آن است که ارزش خبری داشته باشد.
مصاحبه‎ها باید دارای معلوماتِ اساسی باشد و چنان معلوماتی که نیاز‎مندی‎های مخاطبان را مرفوع سازد را در خود داشته باشد. یک مصاحبۀ خوب آن است که دارای معلوماتِ اساسی بوده و معلوماتی را احتوا کند که برای مخاطبان دل‎چسپ می‎نماید.
ذی‌دخل بودنِ اشخاص مشهور، مصاحبه را ویژه‏گی می‎بخشد و هرقدر اشخاصِ محبوب یا مشهور در یک مصاحبه حضور یابند، به همان اندازه مصاحبه دل‎چسپ و معتبر می‎شود. یک مصاحبه زمانی برجسته‎تر است که موضوع مورد بحث مشخص باشد. اگر ژورنالیست در یک مصاحبه از گوشه خبری یا موضوعی را بپرسد و مسایل گوناگون را مطرح سازد، به همان اندازه از ویژه‏گی‎های مصاحبۀ خوب کاسته می‎شود.
مردم رسانه‎هایی را دوست دارند که موضوعات مرتبط به زنده‎گی‌شان را بازتاب دهند. مصاحبه زمانی بهتر می‎باشد که در رابطه با زنده‎گی و مشکلاتِ مردم حرف‌ها و پیشنــهادهایی را در خــود داشته باشد.
زبان مناسب و کاربرد کلمات و جملاتِ عام‌فهم در یک مصاحبه بسیار مهم است. مصاحبه‎کننده یا مصاحبه‎شوندۀ خوب همواره باید مد نظر داشته‌ باشد که مخاطبان دارای چه سویه و فــرهنگی می‎باشند، یعنی شناختِ دقیق از مخاطبان نزد ژورنالیست موجود باشد. در زبانِ مصاحبه باید آن جملاتی را استفاده کند که عام‌فهم باشد. بنابراین زبان مناسب، یکی از ویژه‏گی‎های مصاحبۀ خوب است. به همین ترتیب، ادبیاتِ مناسب مصاحبه را زیباتر و جذاب‎تر می‎سازد که باید مد نظر گرفته شود.
یکی از مهم‎ترین ویژه‏گی‎های مصاحبۀ خوب، داشتن مهمانِ مناسب است که در بخش بعدی مفصلاً در این‌باره صحبت خواهد شد.
اگر یک مصاحبۀ تلویزیونی با یک پس‌منظر مرتبط به موضوع توام باشد، آن مصاحبه جالب‎تر و دیدنی‎تر خواهد بود. بنابراین گردانندۀ برنامه، مجری یا تهیه‌کننده سعی نماید تا پس‎منظرِ مناسب با رنگ‌ها و طرح‎های جالب را مد نظر گیرد.
مصاحبه‎های رادیویی زمانی بهتر می‎باشد که هم مصاحبه‎کننده و هم مصاحبه‎شونده هر دو دارای صدای شفاف و موزون باشند. اگر یکی از طرفینِ مصاحبه صدای مناسب نداشته باشد، از اهمیتِ مصاحبه و در کُل از اهمیت موضوع کاسته می‎شود.