احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
- ۲۲ دلو ۱۳۹۱
مقامات پاکستانی خبر دادهاند که بنا بر توافقات قبلی، تصمیم دارند تا در خصوص آزادی زندانیان طالبان با شورای عالی صلح مشوره کنند. قرار گزارشها، این مشوره شامل فرستادنِ فهرست زندانیان آزادشده و اینکه پاکستان چه کسانی را آزاد کند، میشود.
به نظر میرسد که سپردن نقش رسمی به شورای عالی صلح در امر رهایی طالبان پس از آن در نظر گرفته شده است که قبل بر این، آزادی شماری از زندانیان طالبان سروصداهایی را در افغانستان برانگیخت و حکومت نیز موضع تندی اتخاذ کرد. مقامات حکومت افغانستان گفته بودند که پاکستان باید در خصوص اینکه چه کسی باید رها گردد، با جانب افغانستان مشوره کند.
اکنون فهمیده میشود که پاکستان درخواست افغانستان را پذیرفته و این پذیرش در حالی صورت میگیرد که شمار زیادی از سران طالبان قبلاً رها شدهاند و تا هنوز روشن نیست که طالبان آزادشده کجا رفتهاند.
این اقدام پاکستان نشان میدهد که پاکستان از این حرکت خود، اهداف خاصی را دنبال میکند. یکی اینکه آزادی حدود ۲۶ طالب که اکثر آنان مقامات بلندپایۀ آن گروه بودند، قبل بر این صورت گرفته است و خیلی مهم نخواهد بود اگر پس از این، در رهایی زندانیان طالبان با شورای عالی صلح مشوره صورت بگیرد. چون آنانی که باید رها میشدند، رها شدهاند. اما هدف دیگرِ پاکستان همانا نشان دادن حسن نیتِ خویش در امر صلح به جامعۀ جهانی است که با این حرکت، گره چنین هدفی را محکمتر از پیش میسازد. پاکستان از یک طرف به جامعۀ جهانی نشان میدهد که با هر نوع برنامهیی که از سوی افغانستان پیشنهاد گردد، هماهنگ است و از سوی دیگر، میخواهد آزادی طالبان را یک برنامۀ کاملاً افغانستانی نشان دهد تا اگر در آینده مشکلی از این ناحیه پیش آمد، خودش مسوول نباشد.
به رغم اینهمه، هنوز پرسشهای اساسی پیرامون رهاییِ زندانیان طالبان باقی است و نه تنها که در این اقدامِ پاکستان پاسخی نیافته، که هیچ اشارهیی هم به آن نشده است.
پرسش نخست همان نفس این پروژه است که رهایی زندانیان طالبان در بدل چه چیزی؟ و چه تضمینی وجود دارد که آن گروه در برابر رهایی همرزمانشان، به گفتوگوهای صلح لبیک گویند درحالیکه بارها دست رد به سینۀ این گفتوگوها زده و حکومت افغانستان را دستنشانده خواندهاند؟
همین اکنون که آن گروه بخشی از طالبان رها شده از زندان را با خود دارد، هیچ تمکینی مبنی بر موافقت با گفتوگوهای صلح از خود نشان نداده است؛ بنابرین چه تضمینی وجود دارد که طالبان پس از رهایی کامل زندانیان، بازهم به مخالفتِ خود ادامه ندهند؟
پرسش دیگر، مسالۀ نبود ضمانتی است که پیرامون فعالیت طالبان رها شده مطرح میگردد. به این معنا که هیچ مکانیزم بازدارنده و دقیقی وجود ندارد که نشان دهد طالبانی که از زندانها رها میشوند، به همرزمانِ خود نمیپیوندند. قرار گزارشها، تا کنون برنامه طوری بوده که هر زندانی پس از رهایی، دوباره به صفوف طالبان پیوسته است و حتا نمونههایی هم وجود دارد که زندانیان رها شده بار دیگر به انجامِ حملات انتحاری رو آوردهاند.
اقدامی که اکنون پاکستان روی دست دارد، به هیچوجه نمیتواند عاملی بازدارنده و یا نشانۀ تضمین برای جلوگیری از این امر شمرده گردد. هرچند ممکن است که مشوره با شورای عالی صلح، از رهایی موجوار طالبان جلوگیری کند ـ آنهم اگر حکومت افغانستان نیت سوء از این برنامه نداشته باشد ـ، اما گمان نمیرود که این طرز کار، مکانیسمی برای اخذ ضمانت مبنی بر عدم بازگشت زندانیان آزادشده به صفوف طالبان باشد.
از اینرو، باصلاحیت دانستن شورای عالی صلح در امر رهاییِ زندانیان طالب از زندانهای پاکستان، هیچ معنای دیگری نمیتواند داشته باشد جز اینکه پاکستان در آینده میخواهد برف بام خودش را بر سرِ افغانستان بریزد.
Comments are closed.