احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکرده‌اند.





اصـلاحـات در وزارت خـارجه به کجـا رسیـد؟

گزارشگر:روح‌الله بهزاد - ۰۳ قوس ۱۳۹۸

اول عقرب، صلاح‌الدین ربانی وزیر امور خارجه از سمتش استعفا کرد. او در استعفانامه‌اش تلویحاً از محمداشرف غنی انتقاد و دلیل کناره‌گیری‌اش را برخورد «سلیقه‌یی در حکومت» و «مطلوب نبودن» شرایط کاری عنوان کرد. آقای ربانی گفته بود که «شبه‌ساختارهای موازی» ایجاد شده و وزارت امور خارجه زیر ادارۀ او به حاشیه کشانده شده بود. آقای ربانی در استعفانامه‌اش نوشته بود که با ساختارهای دولت مانند یک «انجوی شخصی» برخورد «سلیقه‌یی» صورت می‌گرفت و کلیت دولت آگاهانه و یا ناآگاهانه تخریب می‌شد. به دنبال آن، محمداشرف غنی استعفای mandegarصلاح‌الدین ربانی را پذیرفت و از آغاز کار برای «اصلاحات جدی» در وزارت خارجه خبر داد.
اما یک دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه به روزنامۀ ماندگار می‌گوید که اصلاحات مورد نظرِ ریاست حکومت وحدت ملی برای وزارت خارجه، منحصر به کم کردن کارمندان و مسلط بودن آنان به زبان انگلیسی است. این دیپلمات پیشین که نمی‌خواهد نامش در این گزارش ذکر شود، می‌افزاید که ارگ باید روی ظرفیت‌سازی دیپلمات‌ها کار کند و برای کارمندان فرصت دهد تا زبان انگلیسی را خوب‌تر بیاموزند و پس از آن از آنان امتحان گرفته شود.
این دیپلمات می‌گوید که پس از استعفای صلاح‌الدین ربانی، با برخی از کارمندان وزارت داخله «یک مقدار عقده‌مندانه» برخورد شده است. به گفتۀ او، برخی به‌خاطر تعلقات قومی، برخی به‌خاطر متعلق بودن به حزب خاص و برخی هم به دلایل نامعلوم ختم وظیفه شدند. این دیپلمات می‌گوید که ریاست حکومت وحدت ملی بیشتر به برکنار و تقرر افراد انگلسی فهم توجه می‌کند تا ظرفیت‌سازی و تخصصی‌سازی وزارت خارجه.
او می‌گوید که بست‌های وزارت خارجه باید برای کارمندان و دیپلمات‌های وزارت خارجه به رقابت گذاشته شود تا دیپلمات‌های نخبه بتوانند با رقابت آزاد و شایسته‌گی بست‌ها را اداره کنند. این دیپلمات می‌گوید که بست‌های مستشاری و مستشار وزیرمختاری سفارت‌خانه‌های افغانستان در بیرون نیز باید به رقابت گذشته شود تا «انسان‌های شایسته» از افغانستان نماینده‌گی کنند.
برخی از ریاست‌ها و اداره‌ها در وزارت خارجه موازی اند و کارهای مشابه انجام می‌دهند. این دیپلمات از مرکز مطالعات استراتژیک این وزارت، ریاست پالیسی و استراتژی و ریاست انستیتوت دیپلماسی یاد کرد و گفت که این ریاست‌ها کارهای مشابه انجام می‌دهند. این دیپلمات از ضرورت ادغام این سه ریاست سخن گفت و افزود که در سفارت‌خانه‌های افغانستان در کشورهای خارجی، کارهای دیپلمات‌ها تعریف شده نیست و نیز دیپلمات‌ها بیش از نیاز فرستاده شده اند.
به گفتۀ او، بست‌های دیپلماتیک به عنوان رشوۀ سیاسی به سیاست‌مداران پرداخته می‌شود و این کار سبب شده است تخصص و شایسته‌گی جایش را به پول و رشوه بدهد. او می‌گوید که حدود ۹۰ درصد از بست‌های وزارت خارجه به وکلای پارلمان و متنفذین قومی سپرده می‌شود. این دیپلمات پیشین، صلاح‌الدین ربانی را نیز متهم به گماشتن افراد نزدیک به خودش در وزارت خارجه می‌کند و می‌گوید که خود شاهد مقرری‌های قومی در این وزارت بوده است. او تقرری‌های غیرقانونی و سلیقه‌یی را تنها به آقای ربانی نسبت نمی‌دهد و می‌گوید که رهبران ارشد کنونی و پیشین حکومت در این تقرری‌های دست داشتند.
مطابق به قوانین دیپلماتیک، کنوانسیون‌های بین‌المللی دیپلماتیک و عرف رایج در جهان، یک دیپلمات باید از سکرتریک سوم کارش را آغاز کند. بربنیاد قوانین دیپلماتیک افغانستان، یک دیپلمات پس از سه‌سال کارِ رسمی در وزارت خارجه ظرفیت پیدا می‌کند تا به عنوان کارمند یا دیپلمات به سفارت‌خانه‌های خارجی فرستاده شود.
اما این دیپلمات پیشین از در نظر نگرفتن قدمه‌های دیپلماتیک از سوی اعضای ارشد وزارت خارجه ابراز نگرانی کرد و گفت که ریاست اول وزارت خارجه مربوط به حوزۀ جنوب آسیا می‌شود و کارمندانی در این ریاست جذب می‌شوند که در مورد کشورهای جنوب آسیا معلومات داشته باشند، اما کارمندان این ریاست پس از ختم مأموریت در کابل، به کشورهای امریکایی و اروپایی فرستاده می‌شوند؛ در حالی که این کشورها را درست نمی‌شناسند. او پیشنهاد می‌کند که کارمندان باید بر مبنای تخصص‌شان به بیرون از کشور فرستاده شوند تا از آن‌ها استفادۀ کاری صورت گیرد.
او اصلاح وزارت خارجه را می‌پذیرد و می‌گوید که دیپلماسی افغانستان با دیپلماسی دنیا منطبق و هنگام نیست. او اصلاحات در این وزارت در بخشِ شکلیات و ساختار را مهم می‌داند و می‌گوید که «ریاست همکاری‌های منطقه‌یی» در حالی در ساختار وزارت ساخته شد که به آن هیچ نیاز نبود. او مدعی است که این ریاست به خاطر امتیازدهی ساخته شد و هر کسی اگر می‌خواست به شخصی امتیاز بدهد، یک ریاست و یک اداره در این وزارت می‌ساخت.
این دیپلمات پیشین همچنان می‌گوید که برخی از نماینده‌گی‌های سیاسی، قنسولی و سفارت‌خانه‌های افغانستان در کشورهایی فعال است که افغانستان با این کشورهای روابط استراتژیک، همه‌جانبه و گسترده ندارد و تناسب بین هزینه و فایده هم وجود ندارد. او از کویت، عمان، اردن پولند و کویت یاد نمود و پیشنهاد کرد که برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها، می‌توان سفارت‌خانه‌های افغانستان در برخی از این کشورها را بست و از یک کشور به صورت غیرمقیم سایر کشورها را اداره کرد.
چند روز پیوسته تلاش کردیم تا دیدگاه رسمی مسوولان فعلی وزارت خارجه را راجع به اصلاحات اعمال شده به‌دست آوریم، اما موفق نشدیم.
این گفته‌ها در حالی مطرح می‌شوند که پس از استعفای صلاح‌الدین ربانی از سمت وزارت خارجه، ده‌ها کارمند این وزارت به یکباره‌گی برکنار و یا ختم وظیفه شدند. وزارت خارجه از سفر دیپلمات‌های جدید به خارج از کشور هم جلوگیری کرد. به دنبال آن، ارگ و سرپرست جدید این وزارت از سوی اعضای مجلس نماینده‌گان به «تصفیۀ قومی» وزارت خارجه متهم شدند. پس از آن، مجلس نماینده‌گان هیأتی را برای بررسی این اتهام به وزارت خارجه فرستاد، اما گزارش این هیأت قناعت اکثر اعضای مجلس را فرهم نکرد. عبدالولی نیازی، عضو مجلس در صفحۀ رسمی فیسبوکش از ایجاد یک هیأت دیگر برای بررسی این اتهام‌ها خبر داد و نوشت: «قرار است یک هیأت دیگر برای رسیده‌گی به این مهم تعیین گرد تا در روشنایی قوانین نافذۀ کشور اجراآت اخیر آقای زمان را بررسی نمایند».
همزمان بااین، دو روز پیش محمداشرف غنی، رییس حکومت وحدت ملی برای بار دوم با سرپرست و کارمندان ارشد وزارت خارجه در ارگ دیدار کرد. بربنیاد خبرنامۀ ارگ، محمداشرف غنی در این دیدار، اجراآت و کارکردهای این وزارت را مورد بررسی قرار داده است. در خبرنامه آمده است: اشتراک‌کننده‌گان نشست گفتند که باید روی معیارهای خدمت در وزارت امور خارجه و طرح و لایحۀ وظایف نماینده‌گی‌های افغانستان در بیرون از کشور، کار شود.
به نقل از خبرنامه، آقای غنی در این دیدار بر تطبیق یک «بستۀ واضح اصلاحات» در این وزارت تأکید کرده و گفته است که معیارهای اساسی انجام وظیفه در وزارت امور خارجه «شایسته‌گی و کفایت» است و باید کدرهای دیپلوماتیک موجب «شهرت منفی» افغانستان در بیرون از کشور نشوند. در خبرنامه گفته شده که محمداشرف غنی «فهم و دانش مسایل اقتصادی» برای کارمندان وزارت امور خارجه را مهم دانسته و گفته است که کارمندان این وزارت باید از «دیدگاه و پالیسی‌های دولت آگاهی داشته باشند و پنج حلقۀ سیاست خارجی» کشور را بشناسند.

اشتراک گذاري با دوستان :

Comments are closed.