نقش زنان در اسلام دقیقاً ثابت بوده و از اهمیت ویژه‌یی برخوردار است. یک ترکیبی ارتباطات در بین زنان و اسلام شرح داده شده که در متون اسلامی، تاریخ و فرهنگ جهان اسلام به رشته تحریر درآمده اند.
تعامل اسلامی با خانم‌ها از مجاری وسیع و گسترده با آفریدگارشان تأمین می‌گردد؛ یعنی که خداوند و زمام‌دارشان با آنان به صفت یک بخشی از بشریت و با مردی که شریک زنده‌گی یا همسر واقعی‌شان در خانواده است. باید خاطر نشان شود که در ارایه این بحث حقوقی همان ارزشی که به‌نام زن و جایگاه او اختصاص داده شده است در سایر ادیان مشاهده نمی‌گردد.

نقش زنان پیش از اسلام
۱٫ در درازنای تاریخ، دسته‌های از مردم غیرقابل علاج بودند و به دنیا آمدن طفل دختر را ننگ می‌پنداشتند.
۲٫ در یونان، زنان اجازه فراگیری آموزش و پرورش را نداشتند.
۳٫ زنان از حقوق میراث مستفید نمی‌گردیدند.
۴٫ پیش از اسلام، به زنان و حقوق بشری آنان اهمیت داده نمی‌شد و همچنان به کرامت انسانی آنها عطف توجه به عمل نمی‌آمد.
۵٫ در چین زنان فروخته می‌شدند و به مانند کالا در میان مردم تبادله می‌گردیدند.
۶٫ در جغرافیای کشورهای عربی، به مجردی که زنان چشم به جهان می‌گشودند، زنده به گور می‌شدند.
۷٫ در هندوستان، خانم‌ها اجازه عروسی بعد از فوت شوهرشان را نداشتند.
۸٫ در ۴۰۰ پیش از میلاد، زنان به همسران‌شان جایگاه خدایی داده بودند.
حقوق عمومی زنان در اسلام
۱٫ زنان حقوق همسان زنده‌گی را دارند.
۲٫ زنان باید حُرمت شوند.
۳٫ زنان مستحق میراث می‌باشند.
۴٫ زنان باید تحصیل و تدریس را فرا گیرند.
۵٫ زنان حقوق مهر دارند.
۶٫ بعد از طلاق یا جدایی از همسر، زنان حق آماده سازی نفقه را به فرزندان خود دارند.
۷٫ همسران مسوول ایجاد سهولت‌های زنده‌گی برای خانم‌های‌شان هستند. به طور مثال ـ مسکن، غذا، پوشاک و غیره.
۸٫ زن حق کار و دریافت تنخواه و امتیازات را دارد. به طور مثال ـ بازرگانی و تدریس کردن.
۹٫ زنان حق دارند که عضو فعال جامعه اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و سازمان‌های دیگر باشند.
ازدواج، روش و رفتار
از دید تاریخی، بسیاری از دانشمندان یاد آور می‌شوند که زنان در جوامع اسلامی از حقوق مالکیت مستفید می‌باشند.
حقوق زنان در قرآن‌کریم به اساس عقد مبتنی می‌باشد. یک خانم مطابق سنن اسلامی مجبور به گرفتن ملکیت و دارایی از شوهر قبلی‌اش نیست و به دست آوردن مهر در صلاحیت خانم می‌باشد و بس.
علاوه بر این ـ هر گونه درآمد که یک خانم از بابت شغل و یا بازرگانی دریافت می‌دارد آنرا می‌تواند در مسکن، مسوولیت مالی، مواد غذایی و سایر هزینه‌های خانواده‌گی به مصرف رساند در غیر آن شیرازۀ زنده‌گی مشترک زنا شویی از هم فرو می‌پاشد.
در مباحث حقوقی و سنت اسلامی، زن موظف به پرداخت نفقه و مقروضیت نمی‌باشد. او فقط و فقط مسوول تنظیم امور منزل در خانواده تلقی می‌شود.
حقوق‌دانان اسلامی به طور سنتی باور دارند که ممکن است زنان مسلمان تنها به ازدواج با مردان مسلمان عروسی برگزار کنند و از سویی دیگر، قرآن اجازه می‌دهد تا مردان مسلمان با زنان یهودی و مسیحی مشروط بر اینکه پاک‌دامن و اعتقاد به یگانه‌گی خداوند (ج) داشته باشند، عقد ببندند.
دین مقدس اسلام ـ خشونت ، تهدید و هشدار را علیه زنان به شدت منع قرار داده است. چنانچه پیامبر (ص) هیچگاه هیچ یک از خانم‌ها و کنیزان را مورد تعذیب قرار نداده است. از بی.بی عایشه (رض) به عنوان همسرش روایت می‌شود یک سنت معتبر (صحیح بخاری # ۲۳۲۸) بازگو می‌دارد که زنان به طور کلی ضعیف تر از مردان در استقامت، پایداری و شکیبایی هستند.
نقش‌های جنسیتی
قرآن دربارۀ نقش زن دو دیدگاه اصلی پیشکش می‌کند. آن هر دو بر برابری زنان و مردان در برابر خدا (ج) از نظر وظایف دینی باهم هم‌سو هستند. اعتقاد به خدا (ج) و پیامبر او، دعا، روزه، پرداخت زکات و حج و این همه را تحت مراقبت مردان قرار دهید. قرآن‌کریم بازگو می‌کند که مردان و زنان در خلقت ـ آفرینش و در زنده‌گی پس از مرگ مساوی اما یک‌سان نیستند. یک زن برای شکل‌دهی طرف مقابل پیدا نشده و آنان هر دو اعم از زنان و مردان برای منافع متقابل برای یکدیگر خلق شده اند و می‌شود گفت زن و مرد لازم و ملزوم یکدیگر اند.
زنان در زنده‌گانی دینی ـ مذهبی
در اسلام هیچ تفاوتی بین مردان و زنان و ارتباط آنها در عبادات با خدا (ج) وجود ندارد. دریافت پاداش یک‌سان و مجازات اعمال‌شان تعیین کننده می‌باشد.
با توجه به یک ضرب‌المثل منسوب به حضرت محمد (ص)، زنان اجازه رفتن به مسجد را دارند و این هم نشانه‌یی از گسترش و اشاعه دین مقدس اسلام در سرزمین‌های مفتوحه بود. گرچه به جا آوردن عبادات در اماکن مقدسه، غیر معمول تصور می‌گردد با آنهم، مساجد محل عبادت برای خانم‌ها پنداشته می‌شود نه مکانی برای ترس و هراس.
حقوق زنان برای تبدیل شدن به امامان و اجازه امامت جماعت امکان ناپذیر نیست و این منجر به نماز مختلط می‌شود و اما می‌تواند امام نماز زنان تنها زن باشند و بس. با این حال برخی استدلال می‌کنند که نماز مختلط در مسجد می‌تواند انجام بگیرید با در نظر داشت محلات جداگانه زنانه و مردانه در عین ساختمان.

آموزش و پرورش زنان
تعلیم و تربیه زنان در جهان اسلام توسط زنان حضرت محمد (ص) الهام گرفته شده است. خدیجه، یک تاجر موفق و عایشه، راوی احادیث مشهور و رهبر نظامی بود. ایشان آموزش و پرورش را مجاز می‌دانستند. با توجه به یک حدیث منسوب به پیامبر حضرت محمد (ص) به‌خاطر تمایل زنان مدینه برای معرفت دینی ـ از آنان سپاسگزاری و قدردانی به عمل می‌آوردند با وجود آنکه پُر زرق و برق به مشاهده می‌رسیدند. آنان منسوب به هر یک از قبایل بودند و فراگیری مسایل دینی را از اولویت‌های مبرم می‌خواندند؛ بنابراین به هر زن مسلمان بسیار مهم است برای به دست آوردن دانش در حوزه‌های مختلف متوجه فراگیری توأم با علوم مروجه، مراقب حجاب نیز باشند.

زنان به عنوان مادران
خدای یکتا و بی‌همتا ـ بارها و بارها از حق پدر و مادر به شکل از اشکال سخن گفته است و تاکید بیشتر بر مادر می‌ورزد. فرزندان رسالت دارند تا از والدین‌شان اطاعت کرده – پدر و مادر، مطابق با تعالیم و اصول اسلامی، به اطاعت و احترام و توصیه اسلامی، فرزندان خود را از نافرمانی خالق ممانعت نمایند. انتظار می‌رود فرزندان به خانواده‌های‌شان در روشنایی آنچه ارزش‌های اسلامی را فرا گرفته اند، مصدر خدمت شوند. کمک به آنها در امور دنیوی ـ خود به نجات آنان در آخرت می‌انجامد و این مصادف به زمانی است که نیازمندی ملموس باشد. مادر سه برابر حقوق که از یک پدر به دلیل درد و رنج او در مراحل مختلف زنده‌گی فرزند خود را تجربه می‌کند ـ دارد که عبارت اند از: دوران بارداری، زایمان، پرستاری و رشد و بالا بردن استعداد کودکان.

به کارگیری و یا اشتغال زنان
زن مجوز کار را در اسلام دارا می‌باشد، منوط و مشروط به شرایط ویژه. اگر زن برای مرفوع ساختن عاید مالی، طلب کار می‌کند در این راه مانع موجود نمی‌باشد و نقش او نشانۀ غفلت ایشان پنداشته نمی‌شود نه به صفت یک مادر و یا هم به عنوان یک همسر. نقل قول شده که مسوولیت جامعه اسلامی همانا سازماندهی و فراهم سازی زمینه های کار برای زنان می‌باشد؛ به طوریکه زن بتواند در یک فضای فرهنگی مملو از ضوابط اسلامی با تلاش و پیکار پیوسته، موفق به حصول حقوق حقه خود گردد.
ایمنی کار یکی از الزاماتی است که زنان و مردان را به آن فرا می خواند و آگاهی قبلی آنان را می طلبد. کار نباید مخالف قانون اسلامی برای مرد و یا زن تعمیل گرد.
نظر به دلایل متعدد اگر نیاز باشد تا زن، خانه اش را ترک کند. او باید فروتنی خود را فقط به عنوان یک مسوول در خارج از منزل ـ حفظ و دور از هرگونه هرج و مرج، پاسداری و حراست نماید.
با توجه به باورهای دینی و فرهنگی ـ در برخی موارد زمانیکه زنان حق کار داشته و تحصیل دیده هم باشند در این راستای می شود گفت که فرصت های شغلی زنان در عمل نا برابر به اشتغال مردان است و مستلزم کاوش و پژوهش های همه جانبه علمی می باشد. به عنوان مثال در کشور مصر – زنان فرصت های محدود به کار در بخش خصوصی را دارا می باشند و انتظار و تصور زنان بر این است که زنان برای وانمود ساختن نقش شان، اول تر از همه به حمایت جدی و درازمدت خانواده و مردان نگاه می دارند.
شاخصه نگرش قرآن مجید به زنان در محل کار را می توان در نقل قول در مورد زنان شاغل (وظیفه دار) دریافت. این نمونه از دو چوپان زن در قرآن شریف است و خدیجه (همسر پیامبر اسلام) که یک تاجر برجسته بود. از نام خدیجه به عنوان الگو برای زن در قرآن شریف اشاره رفته است.