هـلاک عقـل بـه وقت انـدیشیـدن

گزارشگر:هارون مجیدی - ۱۳ دلو ۱۳۹۸

mandegarیدالله رویایی از نام‌های آشنا در حوزۀ شعر و نقد ادبیات فارسی است، او که در جوانی به جریان چپ گرایش داشت، سال‌های درازی برای آرمان‌های چپی تلاش کرد و در کنار آن به سرودن و نوشتن نقد نیز ادامه داد. رویایی در کنار تأسیس و دبیری شماری از بهترین نشریه‌های ادبی یکی از موسسان شعر حجم در زبان فارسی است که بعدها تلاش کرد تا اسپاسمانتالیسم یا حجم‌گرایی در حوزه‌های دیگر از آن جمله، سینما نیز استفاده شود.
هلاک عقل به وقت اندیشیدن مجموعه‌یی از نقدها، یادداشت و گزارش‌های یدالله رویایی است که چهار دهه پیش در رسانه‌های ایران چاپ شده است. این مجموعه ما را به بخشی از باورها و نگاه رویایی به شعر معاصر زبان فارسی در حوزۀ ایران آشنا می‌سازد و از فیلم تا فلسفه و تفاوت میان صوفیسم و عرفان فارسی حرف دارد.
چاپ دوم این کتاب از نشانی موسسۀ انتشارات نگاه در ۱۳۹۴ چاپ شده است. این کتاب در ۵۰۰ نسخه ۲۶۴ برگ منتشر شده است. از ابتدای فکر، زبان شعر، اشاره‌یی بر زبان نیما، بیانیۀ شعر حجم(حجم‌گرایی)، در حاشیۀ بیانیۀ شعر حجم، گزیدۀ حرف‌های شاعران صدر نشین جنبش حجم، در سال‌های شبانه، عبور از شعر حجم، افسانۀ مسوولیت، تصویر، جایی در فرم، تصویر و حرکت در عبور از حجم‌های خیال، از غایت نگاه، زبان شعر، جان کلام، فرم و محتوا، سرعت، حیات تازۀ تصویر، منظومه در شعر امروز، زبان، استعاره، سبک، از بیانیۀ دوم شعر حجم، در شعر حجم، شاعر برای تمامی مردم دنیا می‌میرد، تکوین شعر، ریخت شعر، چند عامل زبانی، فروغ، دوام حیثیت آدمی‌ست، چه هراسی دارد ظلمت روح(سینمای حجم)، حضور مرثیه، حاشیه‌یی بر کتابِ اسلام ایرانی، فروغ آخرین روزها، دریچه‌یی بر شعر و کار ناظم حکمت، پل والری و اشاره‌یی بر پارک جوان، در تعاون عظیم مرگ، هوشنگ ایرانی، یک نوع بودن و ادبیات عرفانی و منجلاب صوفیسم عنوان‌های آمده در این مجموعه اند.
یدالله رویایی در سال ۱۷ ثور ۱۳۱۱ در دامغان به دنیا آمد. آموزش‌های دبستانی و دبیرستانی خود را ابتدا در زادگاهش و از آن پس در تهران در دانشسرای شبانه‌روزی تربیت معلم به پایان رساند. چندسالی به کار تدریس و سرپرستی امور اوقاف دامغان اشتغال داشت. نوجوانی و جوانی او به تمایلات مارکسیستی و مبارزه در حزب تودۀ ایران گذشت. رویایی اولین شعرهای خود را در ۲۲ سالگی نوشت و در مجلات آن زمان با نام مستعار «رؤیا» منتشر کرد، و هم‌زمان به تحصیلات خود در رشتۀ حقوق سیاسی در دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران تا اخذ درجۀ دکترای حقوق بین‌الملل عمومی ادامه داد.
کتابِ هلاک عقل به وقت اندیشیدن مجموعۀ‌ مقاله‌های این شاعر در سال‌های دهه‌ ۴۰ و ۵۰ خورشیدی است، سال‌هایی که این شاعر در پی تبیین بوطیقای شعری‌اش و تیوریزه کردن شعرحجم بود، به همین دلیل شمار زیادی از مقالات این مجموعه به بحث حجم‌گرایی پرداخته است.
هلاک عقل به وقت اندیشیدن در کنار این که تصویری از نخستین تلاش‌ها برای نوشتن نقد و آن هم نقد شعر و زنده‌گی شاعران معاصر زبان فارسی را ارایه می‌کند، برای جوینده‌گان ادبیات و به‌ویژه شعر اندوخته‌های فراوانی را فراهم می‌کند. از آن‌جایی که تمایی مطالب آمده در این مجموعه از مطبوعات گردآوری شده و رویایی این یادداشت‌ها را برای رسانه‌های چاپی نوشته بود، زبان روزنامه‌یی و ساده و متن‌های کوتاه از ویژه‌گی‌های آن به شمار می‌رود و باعث می‌شود تا خواننده در زمان کوتاه چندین یادداشت را بخواند و کسل نشود.

اشتراک گذاري با دوستان :

Comments are closed.