دو شنبه ۱۱ جوزا ۱۳۹۴

به نظر می‌رسد که ادامۀ ناامنی‌های اخیر و حضور بیشترِ نیروهای داعش و القاعده در شمال سبب شده است که این بخش کشور از کنترل کاملِ دولت خارج شود.
در نشستی که دیروز به منظور هماهنگیِ عملیات‌های نظامی برای مبارزه در برابرِ مخالفانِ مسلح در پایگاه مارمل مقرِ نیروهای آیساف در شمال کشور برگزار شده بود، روی موضوعاتِ امنیتی و راه‌های مبارزه با ناامنی‌های اخیرِ شمال بحث صورت گرفت. در این نشست تأکید شد که نیروهای خارجی یک بارِ دیگر در عملیات‌های نظامی وارد می‌شوند و جبهات جنگی‌ که به اشتراکِ نیروهای داخلی و خارجی پیش از این در جنوب و شرقِ کشور وجود داشت، حالا در شمال کشور باز می‌شود.
اگرچه در نشستِ دیروز مطرح شد که اوضاع امنیتیِ شمال نگران‌کننده نیست؛ اما شواهد و رویدادهای زیادی وجود دارند که نشان می‌دهد این بخش از کشور به‌شدت ناامن و خطرناک شده است. حملۀ دیروزِ طالبان بر پایگاه پولیس در سمنگان نشان می‌دهد که نیروهای داعش و القاعده سعی می‌کنند که با قوتِ تمام شمال را ناامن سازند.
ربودنِ ده‌ها کودک و نوجوان توسط داعش از ولایت بدخشان و نیز خیزش نیروهای مسلحِ بومی در برابر طالبان در چندین ولایت کشور نشان می‌دهد که وضعیت برخلاف آن‌چه گفته می‌شود، بدتر شده است. ناامن شدنِ شمال کشور در راستای سیاست انتقالِ جنگ و ناامن کردن آسیای میانه، نشان از ناامن شدنِ بیشتر این منطقه دارد. بنابراین ایجاد زمینۀ همکاری و هماهنگیِ صادقانه میان نیروهای خارجی و داخلی، یکی از نیازهایی‌ست که می‌تواند که باعث بازگشتِ امنیت به شمال کشور شود.
البته یکی از نکاتِ مثبت در شمال این است که خیزش‌های مردمی، باعث بلند رفتنِ روحیۀ نیروهای امنیتی گردیده و هراس عجیبی را در میان مخالفان ایجاد کرده است. چنین اتفاقی در جنوب کشور رخ نداده است. مسلماً وقتی نیروهای امنیتی کشور مطمین ‌می‌شوند که مردم از آنان حمایت می‌کنند، توان‌شان دوچندان می‌گردد و در برابر نیروهای دشمن مصمم‌تر می‌جنگند.
اگرچه حالا مقام‌ها در شمال کشور از اتخاذ تدابیر تازه در برابر تهدیدهای امنیتی خبر داده‌اند و نیز دیروز در یک عملیات تصفیه‌یی که زیر نظر والی بلخ صورت گرفت، تروریستان در چندین ولسوالیِ این ولایت شکست‌هایی متحمل شدند؛ اما به نظر می‌رسد که شمال در روزهای آینده وضعیت شدیدِ ناامنی را شاهد خواهد بود. بنابراین تلاش شود که نیروهای ارتش و پولیس کشور در ولایت‌های شمالی به گونۀ درست تجهیز و تمویل شوند تا هیچ هراسی از نیروهای مخالفِ دولت در شمال وجود نداشته باشد. البته اگر این نیروهای مسلح حمایت و اداره نشوند، در کوتاه‌مدت در برابرِ طالبان مفید ارزیابی می‌شوند، ولی در درازمدت می‌توانند خود خطرساز باشند. بنابراین باید مسوولان در شمال به‌خصوص آنانی که قوت و اقتدار و نفوذ مردمی دارند، این مسأله را به گونۀ جدی مورد توجه قرار دهند. در کنار این‌که می‌دانیم تا زمانی که مردم افغانستان خود در برابر طالبان ایستاده‌گی نکنند، پاکستان به هیچ عنوان عزمی برای قطع حملات بهاری طالبان ندارد.
این را هم باید گفت که شاید طالبان نتوانند شمال کشور را با سقوط کامل مواجه کنند، اما می‌توانند این ولایت‌ها را به ولایت‌های ناامن تبدیل سازند؛ ناامنی‌یی که تأثیراتش را بر زنده‌گی مردم به شکلِ عمیقی می‌گذارد. ولی اگر دولت اراده کند و تصمیمی برای ایجاد ثبات در شمال داشته باشد و عزمی برای ناامن کردنِ شمال نیز در دستور کار حلقاتی در داخل نظام وجود نداشته باشد؛ امن شدنِ شمال کاری یک‌ماهه است، زیرا هنوز فرصت‌هایی برای سامان دادن به اوضاع باقی مانده است.
شمال به هیچ عنوان بستر مناسبی برای حضور طالبان یا داعشیان نیست و از گذشته تا اکنون به عنوان نقطه‌یی برای زمین‌گیر کردنِ طالبان محسوب شده است.