وقتی یک آسیب رشد ‌می‌کند، مانند زنجیر بقیه آسیب‌ها رشد ‌می‌کنند. آسیب‌های اجتماعی واژه‌یی که بارها و بارها در این چند سال اخیر به گوش‌مان رسیده و هر کس به زعم خود آن را تحلیل کرده است؛ اما همۀ آنان در تعاریف‌شان عباراتی چون اعتیاد، بزه‌کاری، خشونت، روابط غیراخلاقی و واژه‌های مشمئزکننده‌یی را وجه اشتراک قرار ‌می‌دهند که بر پیکرۀ جامعه چمبره زده است.
جامعه مانند یک موجود زنده است که هر فرد، سلولی از آن خواهد بود. اجتماعی که هر یک از شهروندان بر آن اثر می‌گذارند و هم‌چون کالبدی برای رشد و نمو و یا سستی و رکود روح جامعه تاثیرگذار هستند.
صدای گوش خراش و شتابان آسیب‌های اجتماعی در جامعه به شکل قابل لمسی همه افراد اجتماع را تهدید ‌می‌کند؛ شاید باور برخی آسیب‌ها بسیار دشوار به نظر برسد، اما چهرۀ زشت خود را در میان اتفاق‌هایی که ‌می‌شنویم، نمایان ‌می‌کند.
آسیب‌های اجتماعی واژه‌یی که بارها و بارها در این چند سال اخیر به گوش‌مان رسیده و هر کس به زعم خود آن را تحلیل کرده است؛ اما همه آنان در تعاریف‌شان عباراتی چون اعتیاد، مجرمیت، خشونت، روابط غیراخلاقی و واژه‌های مشمئزکننده‌‌یی را وجه اشتراک قرار ‌می‌دهند که بر پیکرۀ جامعه چمبره زده است.

خطر آسیب‌های اجتماعی بیخ گوش جامعه
آسیب‌های اجتماعی به یک فرد و یا یک اجتماع کوچک قانع نمی‌شود و حکایت رشد سمارق‌گونۀ آن هشداری برای بحرانی‌شدن این آسیب‌ها خواهد بود؛ هشداری که هر لحظه در حال ریشه دواندن است و اگر درمان نیابد روح انسانی را به قعر دره سقوط خواهد داد.
یکی از شاخصه‌های سلامت جامعه اجراشدن قوانین و رعایت حقوق شهروندی است که وجود آسیب‌های اجتماعی زنگ خطری برای جامعۀ سالم خواهد بود. مهدی محمدی، دکترای جامعه شناسی در تعریف آسیب‌های اجتماعی اظهار می‌کند: رفتاری که متقابل با هنجارهای اجتماعی نباشد و به میزان واکنش منفی که دارد، هزینۀ رفتاری که به همراه خواهد داشت متفاوت است.
وی برچسب جامعه به واکنش رفتاری افراد را ملاک قرار داده، خاطرنشان می‌کند: خود رفتاری که اتفاق ‌می‌افتد مهم نیست، در رویکرد برچسب میزان واکنش اجتماعی رفتار مهم‌تر است؛ مثلا جامعه زمانی که به ارتباط نامشروع توجه ‌می‌کند میزان واکنش منفی برای زن بیشتر خواهد بود و این تبعیض نژادی و جنسیتی در نوع رفتاری که انجام ‌می‌گیرد مهم است.
این استاد دانشگاه با بیان سطح سواد در جامعه تصریح می‌کند: در جامعه‌‌یی که سطح سواد افزایش پیدا کند، آدم‌ها بیشتر عقل‌محور ‌می‌شوند و سنجیده‌تر عمل ‌می‌کنند؛ هرچه از اجتماع سُنتی به مدرن وارد ‌می‌شویم میزان خشونت در ابعاد مختلف کم‌تر بروز ‌می‌کند.

شکاف اقتصادی زمینه برای بروز ناهنجاری‌ها
بخش‌های جامعه با هم در ارتباط هستند، اگر بخواهیم اخلاق را در جامعه رواج دهیم نیاز به رفع مشکل اقتصادی داریم؛ در فرانسه تحقیقی در مدرسۀ شبانه‌روزی انجام گرفته که در آن به رابطۀ اخلاق و شرایط اقتصادی پرداخته شد.
در شرایط عادی دانش‌آموزان خصوصیاتی چون اخلاق خوب، نوع‌دوست و مهرورزی داشتند، شایعه‌یی بیان کردند که قرار است از خدمات این مدرسه از جمله غذا کم شود و ضمن رواج این شایعه چیزی از حجم و میزان خدمات کاسته نشد، اما عملاً با گذشت ۶ ماه در رفتار دانش‌آموزان شاهد تغییراتی چون خشونت، خودخواهی و… بودند.
وقتی یک آسیب رشد ‌می‌کند، مانند زنجیر بقیه آسیب‌ها رشد ‌می‌کنند؛ باید بپذیریم که اگر ‌می‌خواهیم میزان خشونت را در جامعه کاهش دهیم باید مسائل اقتصادی، عدالت اقتصادی، عدالت اجتماعی را در نظر بگیریم.
خشونت اسکان‌های غیر رسمی ‌و حاشیه‌نشین‌ها، مناطقی که زیر هنجارهای اجتماعی هستند، محیط‌های تاریک و مناطقی که امکانات فرهنگی کمتری به آن‌ها داده ‌می‌شود، میزان آسیب‌های اجتماعی بیشتر رخ ‌می‌دهد.
بودجه‌‌یی که برای این مناطق در نظر گرفته ‌می‌شود، نباید با دیگر مناطق یکسان باشد بلکه باید بیشتر شود تا برای رفع تبعیض‌های اجتماعی، امکانات به صورت یکسان وجود داشته باشد و شکاف‌ها میان مناطق کم‌تر شود.

آسیب‌های اجتماعی مانع رشد و تعالی جامعه می‌شوند
به هر نوع عمل فردی یا جمعی گفته ‌می‌شود که در راستای اصول اخلاقی و قواعد‌های عمل جمعی یا غیر رسمی، ‌جامعه محل زندگی قرار نمی‌گیرد و در نتیجه با منع قانونی و یا قبح اخلاقی و اجتماعی روبه‌رو ‌می‌شود.
هر عملی که از فرد سر ‌می‌زند متاثر از مجموعه‌یی از عوامل است که به طور معمول در طول زنده‌گی سر راه وی قرار دارد و وی را به انجام عملی خاص وادار ‌می‌کند، این عوامل در جوامع مختلف یکسان نیست و از نظر نوع جرم، شدت و ضعف، تعداد آن از عوامل متفاوتی سرچشمه ‌می‌گیرد.
شهرنشینی، گسترش حاشیه نشینی و فقر، اتلاف منابع و انرژی را به دنبال دارد، اختلاف فاحش طبقات اجتماع و عوامل محیطی چون فقر، بیکاری، تورم و شرایط بد اقتصادی بر همه آحاد جامعه، اقشار، گروه‌ها و نهادها ‌می‌تواند تاثیرگذار باشد.
تجدیدنظر به برخی از سیاست‌های و برنامه‌های اقتصادی ‌می‌تواند بخش مهمی ‌از آسیب‌های اجتماعی را کنترل و درمان کند، اقدام به راه حل‌های ریشه‌‌یی و توجه به علوم انسانی مانع بسیاری از انحرافات خواهد بود.

/شبکه اطلاع‌رسانی راه