بخش سوم/

روزه و کنترل شهوات
رسول اکرم(ص) در ارتباط با مهار شهوت می‌فرماید: «کسی که تمکّنِ مادی دارد ازدواج کند، وگرنه با روزه گرفتن طغیان برخی از غرایز را مهار نماید.»
علی بن موسی الرضا (۱۴۸–۲۰۳ ه‍ـ ق) نیز فرموده: روزه گرفتن عامل شکسته شدنِ شهوت است و روزه انواع شهوات (لعب، لهو، زینت، تفاخر و تکاثر) را تعدیل می‌کند.
لازم به ذکر است که پُرخوری و بدخوری از مهم‌ترین عوامل غلیانِ شهوت جنسی به شمار می‌آیند و بهترین راه جلوگیری از تحریک قوۀ شهوت و مبارزه با انحرافات جنسی، روزه است.

اثرات بهداشتی و درمانی روزه
روزه ابعاد گوناگونی دارد و از نظر مادی و معنوی آثار فراوانی در وجود انسان می‌گذارد. علاوه بر آثار معنوی و اخلاقی‌یی که در انسان دارد و جزوِ مهم‌ترین فلسفۀ تربیتی آن محسوب می‌شود، آثار جسمی و بهداشتی زیادی نیز به همراه دارد.
روزه علاوه بر تلطیف روح و تقویت اراده و تعدیل غرایز، آثار جسمی زیادی دارد که نمی‌توان نقش روزه را در تأمین سلامتی و راز طول عمر نادیده گرفت.
در طب قدیم و جدید اثر معجزه‌آسایِ امساک در درمان انواع بیماری‌ها یک امر قطعی و مسلم است. در کتاب‌های طبی و توصیه‌های پزشکان این مسأله اهمیتِ خاصی دارد؛ زیرا عامل بسیاری از بیماری‌ها پُرخوری و زیاده‌روی در خوردن غذاهای مختلف است. پُرخوری باعث می‌شود که مواد اضافی جذب بدن نشود و به صورت چربی‌های مزاحم در نقاط مختلف بدن یا چربی و قند اضافی در خون باقی بماند. این مواد اضافی در لابه‌لای عضلات بدن در واقع لجنزارهای متعفنی برای پرورش انواع میکروب‌هاست و در این حال بهترین راه برای مبارزه با این بیماری‌ها نابود کردن آن از طریق امساک و روزه می‌باشد.
روزه زباله‌ها و مواد اضافی و جذب نشدۀ بدن را می‌سوزاند و در واقع بدن را خانه‌تکانی می‌کند.
به علاوه یک نوع استراحت قابل ملاحظه برای دستگاه‌های گوارشی و عامل مؤثری برای سرویس کردن آن‌هاست و با توجه به این‌که این دستگاه از حساس‌ترین دستگاه‌های بدن است و در تمام سال به طور دایم مشغول کار است، این استراحت برای آن‌ها بسیار لازم و مفید است.
بدیهی است شخصِ روزه‌دار طبق دستور اسلام به هنگام افطار و سحر نباید در غذا افراط و زیاده‌روی کند تا از این اثر بهداشتی نتیجۀ مفید و مؤثر بگیرد و در غیر این صورت ممکن است نتیجه برعکس شود.
هرچند روزه در سلامت جسم و صحت روح سهیم است، لیکن روزه سهم اعدادی و نصیب امدادی در سلامتی روزه‌گیر دارد و سهم ایجادی و اعطایی از آن مبدای فاعلی یعنی خداوند است.

روزه از نگاه دانشمندان
کم‌اهمیت‌ترین جنبۀ روزه همانا جهتِ مادی یا صحی آن است که مورد بحث ما قرار می‌گیرد. قدر مسلم آن است که روزه در حالات زیادی مفید است و در پاره‌یی حالات، علاج منحصر می‌باشد. در مواقع دیگر می‌بینیم که اگر طریق منحصر هم نباشد، بهترین راه علاج است. به همین منظور، اطباء و متخصصینِ تغذیه نیز از این امر غفلت نکرده و به تحقیق و پژوهش در باب روزه پرداخته‌اند. در این راستا به نظرات برخی از آنان اشاره می‌کنیم.
الکسی سوفورین دانشمند روسی می‌نویسد: درمان از طریق روزه فایدۀ ویژه‌یی برای درمان کم‌خونی، ضعف روده‌ها، التهاب بسیط و مزمن، دمل‌های خارجی و داخلی، سل، اسکلیروز، روماتیسم، نقرس، استقساء، نوراستنی، عرق‌النساء، خراز (ریخته‌گی پوست)، بیماری‌های چشم، مرض قند، بیماری‌های جلدی، بیماری‌های گُرده، کبد و بیماری‌های دیگر دارد. معالجه از طریق امساک اختصاص به بیماری های فوق ندارد، بلکه بیماری‌هایی که مربوط به اصول جسم انسان است و با سلول‌های جسم آمیخته شده همانند سرطان، سفلیس، سل و طاعون را نیز شفا می‌بخشد.