بخش پنجاه‌وسوم/

هدف اساسی
یکی از بزرگان مسلکِ ژورنالیزم گفته است که مصاحبه جنگِ گلادیاتورها نیست، بلکه شنیدنِ پاسخ‎هاست و در حالت کُلی، کاوش برای یافتنِ اطلاعات می‎باشد. از طرف دیگر، هدف اساسی مصاحبه، جلب مخاطبان است که با کدام نوع مصاحبه و با طرح چه نوع سوالاتی این هدف برآورده می‎شود.
هدف اصلیِ هر مصاحبه‌یی باید مشخص شود و مصاحبه‎کنندۀ ماهر آن است که مصاحبه را به هدف برساند. در مسیر قرار دادنِ حرف‎های مصاحبه‎شونده، یک هنر است و مصاحبه‎کنندۀ ماهر از تاکتیک‎های مختلف استفاده می‎کند تا مصاحبه را به هدف برساند و طبعاً مصاحبۀ خوب آن است که در آخر به هدف رسیده باشد. البته در هر حالت، پالیسی نشراتیِ هر رسانه باید مدِ نظر قرار گیرد تا بر اساس آن، مصاحبه به هدفی که تهیه‎کننده یا مدیر مسؤول می‎خواهد دست یابد.

شناخت طرفِ مقابل
بزرگان فنِ مصاحبه گفته‎اند که بهتر است یک مصاحبه را از دست بدهید تا یک منبع را؛ چون با منبع بارها می‏توان مصاحبه کرد و این منابع اشخاصی ‌اند که مصاحبه‎کننده در طول مدتِ کارِ حرفه‌یی‌اش منظماً با آن‎ها سروکار می‎داشته باشد. بنابراین قبل از مصاحبه، شناختِ دقیق از مصاحبه‎شونده باید داشت تا کاری صورت نگیرد که وی آزرده شده و در آینده از مصاحبه با خبرنگار و یا رسانۀ وی خودداری کند.
هنگامی که به مصاحبه‎‌گر پیشنهاد می‎شود تا با شخصی که او معلوماتِ کافی درباره‌اش ندارد مصاحبه کند؛ باید از تهیه‎کننده دربارۀ مصاحبه‎شونده پرسید و اگر تهیه‎کننده معلوماتِ کافی نداشت، به آرشیف شخصی، صفحات اجتماعی، کتاب معلومات، مجلات و سایر منابع مراجعه شود. به همین ترتیب، از تسلط مصاحبه‎شونده بر موضوع باید آگاه بود و موقف رسمی و سیاسیِ او را باید به‌درستی دانست.
سابقۀ مصاحبه‎شونده با سـایــر رسانــه‎ها اهمیت دارد و دانستن وابسته‎گی‎هایِ او مهم است. از حساسیت‎های زبانی، قومی و سیاسیِ او باید آگاه بود. علاوتاً با شیوه پاسخ‌دهیِ او باید آشنایی حاصل کرد. اگر معلوماتِ بیشتر در اختیار نبود، به آرشیف‎های دیگران، همکاران و رسانه رجوع شود.
مصاحبه‎شونده‎گانِ مسلکی دوست دارند که مصاحبۀشان روی سوژۀ مورد نظر تمرکز داشته باشد و مصاحبه‎کننده از حاشیه‌روی خودداری کند. عده‎یی از مصاحبه‎شونده‎گان که کارشناسان یا مقاماتِ مسؤول‌ اند، در ضیقی وقت به‌سر می‎برند. بنابراین سعی می‎کنند که با پاسخ‎های کوتاه، مصاحبه را هرچه زودتر به اتمام برسانند. بنابراین مصاحبه‎کننده با شناختی که از مصاحبه‎شونده دارد، مستقیماً باید به طرح سوالِ روز یا خبرِ داغ بپردازد و اگر مصاحبه‎های کارنامه‌یی یا احساسی می‎نماید، اصولِ آن نوع مصاحبه را مد نظر گیرد.

خلاصـۀ فصل
ـ آماده‎گــی در چــهار اسـتقامت صــورت گــیرد: آماد‎ه‎گی معلومات، برنامۀ سوالات، هدف و شناخت مصاحبه‎کننده.
ـ معلومات بیشتر متضمنِ مصاحبۀ بهتر است.
ـ پرسش، انواع گوناگون دارد؛ مانند پرسش‎های باز، پرسش‎های بسته، سوالات تحقیقی، پرسش‎های انتقادی، پرسش‎های تفصیلی، پرسش‎های روشن‎کننده، چند پرسش در یک پرسش، پرسش‎های غافل‌گیر‎کننده، پــرسش‎های احـساسی و پرسـش‎های دو وجهی.
ـ مصاحبه‎کننده سعی کند تا مصاحبه را به هدفِ اساسی‌اش برساند.
ـ از مصاحبه‎شونده شناخت دقیق باید داشت.