فضل اول

عوامل رشد

رشد همه جانبه‌ی این رشته در سال‌های اخیر برخلاف قدامت هزارساله افکار عامه در سطح جهان به چند عامل بسته‌گی دارد که به‌طور خلاصه به شرح زیر است:

روش‌ها و تیوری‌های جدید

روش‌ها، شیوه‌ها و تاکتیک‎های بررسی افکار عامه روز به روز دقیق‌تر می‌شود و به موازات آن پدیده‌ی افکار عامه رشد می‌یابد. این تاکتیک‎ها مردم را آگاه می‌سازد، به افکار مردم واقعیت و وسعت می‌بخشد و گاهی آن را کنترول می‌کند. در این‌جا ملاحظه می‌شود که روش‌شناسی در خدمت شناخت افکار عامه قرار می‌گیرد و مدیران افکار عامه از روش‌های جدید و تاکتیک‌های گوناگون برای رشد این پدیده اجتماعی استفاده می‌نمایند. وسایل جدید نظر سنجی‌ها و نرم افزارها در عرصه‌ی احصاییه روز به روز افزون‌تر می‌شود و این وسایل و شیوه‌های جدید کار تحلیل داده‌ها و نتایج را آسان‌تر ساخته و یافته‌های افکار عامه سریع‌تر و دقیق‌تر در اختیار مدیران قرار می‌گیرد.

توجه عامه

در هیچ زمانی به اندازه حال بر افکار عامه توجه صورت نگرفته است. تحولات سیاسی، درگیری‌های جناحی، انتقادهای رسانه‌ای، همایش‌ها، میزگردهای تلویزیونی و رادیویی، مسایل محیط زیست، مشکلات حمل و نقل، دشواری‌های حیات اجتماعی، بحران‌های اقتصادی و ده‎ها موضوع دیگر بر افکار عامه تاثیر داشته و با توجه به توسعه رسانه‌ها، به‌طور خسته‌گی ناپذیر مورد استقبال و علاقه مردم قرار می‌گیرند. مردم بی‌اختیار یا خود آگاه به محیط ماحول خویش وابسته شده حوادث و جریانات را بی‌صبرانه تعقیب می‌نمایند. حتی می‌توان گفت که مردم در پی‌گیری اوضاع و جریانات سیاسی، ‌اجتماعی، ‌فرهنگی،‌ ورزشی و اقتصادی به نحوه‌ی معتاد شده‌اند.

ضرورت به دانستن افکار عامه

به دلایل متعدد از جمله رقابت‌های سیاسی، تجاری و برخی ضرورت‌های اجتناب ناپذیر زنده‌گی اجتماعی در جوامع معاصر، واکنش‌ها و داوری‌های مردم مورد توجه روز افزون قرار دارد. سیاسیون برای به‌دست آوردن اکثریت آرای مردم به‌صورت پی‌گر به نظرات مردم عامه توجه می‌کنند و بازرگانان برای دانستن نفس بازار و ضروریات مردم به سنجش افکار عامه رو آورده‌اند. متشبثین مجبورند تا برای رونق کسب و کارشان خواسته‌ها و احتیاج مردم به کالاها را درک دقیق‌تر نمایند و برای واردات، صادرات و فروش اجناس در بازارهای داخلی و خارجی، ‌یک تحلیل دقیق از وضعیت اقتصادی و بازار داشته باشند.

مسایل بین‌المللی

در موضوع اقتصاد، سیاست، اجتما ع، فرهنگ و روابط بین‌الملل کسی موفق است که به افکار عامه و در کنار آن به سیاست‌ها بین‌المللی توجه کند. چون در جوامعی زنده‌گی می‌کنیم که بسیاری از رفتارهای ما وابسته به تصمیمات بین‌المللی و حتی دیگر کشورها است. مانند حفاظت محیط زیست، گرمای کره‌ی زمین، حقوق بشر، توسعه انرژی هستوی، مبارزه علیه تروریزم، تقابل قدرت‎های اتومی، ‌شیوع امراض و . .  بنابر این مردم به مسایل بین‌المللی توجه بیش‌تر نموده، به اساس رفتارهای جمعی زنده‎گی فردی و اجتماعی‌شان را مدیریت می‌کنند. حتی نرخ تبادله اسعار در کشورها وابسته به همین رفتارها، کنش‌ها و واکنش‌های بین‌المللی است و دیده می‌شود که سهام، قیمت اجناس و کالاها در بازارهای جهانی در مواقع بحرانی به‌شدت در حال نوسان می‌باشند.

روابط اجتماعی

افکار عامه در روابط اجتماعی تغییر ایجاد می‌کند. روابط اجتماعی در پرتوی شکل گیری‎ها و تحولات افکار عامه پیوسته و روز به روز غنی‌تر و مستحکم‌تر شده و ضرورت محکم‌تر شدن این روابط اجتناب ناپذیر گردیده است. امروزه به نحوه‌ی سرنوشت مردم در سراسر گیتی با هم گره خورده، ملت‌ها با تحولات،‌ مصیبت‌ها، ناآرامی‌های یک‌دیگر بیش‌تر آشنا شده و از طریق رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی قادرند نوعی هم‌کاری، هم‌دردی و هم‌سانی را درکشور خود یا جای دیگر از جهان ایجاد کنند. اگر حوادث طبیعی یا آفات جنگ یک کشور یا مردم یک جغرافیا را خساره‌مند می‌سازد، به زودترین فرصت در گوشه‌ی دیگر از جهان صندوق‌های اعانه باز شده مردان و زنان،‌ جوانان و سال‌خورده‌گان برای کمک و هم‌دلی دست به دست هم می‌دهند. تظاهرات به‎خاطر همبسته‌گی با مردم مظلوم یک جغرافیا در سراسر گیتی مشاهده می‌شود و به این ترتیب روابط اجتماعی نزدیک گردیده و این نزدیکی در رشد افکار عامه موثریت دارد.

گسترش دموکراسی

گسترش دموکراسی، مراجعه به آرای عمومی، برگزاری انتخابات و نظر سنجی‌های قبل از انتخابات دولت‌مردان را مجبور ساخته تا به افکار عامه توجه کنند. در تمام انتخابات‌های جهان به‌ویژه در کشورهای پیش‌رفته‌ای مانند ایالات متحده امریکا، بریتانیا، آلمان، فرانسه، سویس نظر سنجی‌های گسترده در رابطه با افکار عمومی صورت می‌گیرد و برنامه‌های انتخاباتی در راستا و با استفاده از یافته‌های نظر سنجی‌ها ریخته می‌شوند.

گسترش نهادهای آموزشی

توسعه نهادهای آموزشی، رشد افکار عامه را به‌دنبال دارد. امروزه در جهان هزاران دانش‌گاه، نهادهای تحقیقاتی،‌ مراکز نظر دهی،‌ اندیشه‌کده‌ها،‌ دفاتر مطالعاتی و آموزشگاه‌هایی عرض اندام نموده و هر کدام در رشته‌های خاص کارشناسان ارشد را به خدمت گرفته و در پرتوی تکنالوژی‌ها و تاکتیک‌های پیش‌رفته به تولید علم و دانش می‌پردازند. بنابر این مدیران افکار عامه با استفاده از این نهادها و مراکز به مدیریت افکار عامه توجه جدی نموده از تولید فکر و دانش این اندیشه‌کده‌ها در تکامل تیوری‌های افکار عامه استفاده می‌نمایند.

گسترش رسانه‌‌ها و ارتباطات

عصر ما دوران رشد و حاکمیت رسانه‌ها تلقی می‌گردد. تنوع و تعدد رسانه‌ها ابزار پیش‌رفته شناخت افکار عامه است به ویژه اگر در یک فضای آزاد عینی به‌کار خود ادامه دهند. افکار عامه موجب تنوع و تعدد تمام انواع رسانه‌ها شده طوری‌که ده‎ها برنامه حتی رسانه‌های خاص برای پی‌بردن به افکار عامه یا مدیریت آن فعالیت دارند. از طرفی شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها منعکس کننده نظریات جامعه‌اند و بسا از مدیران افکار عامه به این نوع رسانه‌ها شدیداً علاقه‌منداند. در خیزش‌ها و قیام‌های مردمی، جلوگیری از سرنگونی حکومت‌ها و نظام‌ها، ‌انتخابات‌های محلی یا کشوری از شبکه‌های اجتماعی کارگرفته می‌شود و این استفاده دو طرفه به اهمیت رسانه‌ها و افکار عامه افزوده است.

شرایط اقتصادی

رقابت در عرصه‌های اقتصادی عاملی است که توجه به افکار عامه را می‌طلبد. وقتی رقابت در عرصه اقتصادی و سیاسی وجود داشته باشد نیازمند توجه بیش‌تر است. از طرفی هم با به‌تر شدن و بالا رفتن سطح اقتصاد مردم، دست‌رسی عام به وسایل ارتباط جمعی زیادتر می‌شود. خدمات انترنتی‌ یا اشتراک در کانال تلویزیون‌های مشهور جهانی، استفاده از کمپوترهای امروزی، نرم افزارهای موثر،‌ تلیفون‌های هوش‌مند،‌ سایت‎ها رایگان و پولی همه بسته‌گی به وضعیت اقتصادی مردم دارد. زمانی‌که مخاطبان در وضع به‌تر مالی قرار داشته باشند می‌توانند با استفاده از وسایل و امکانات در مسایل داخلی و خارجی و در برابر حوادث و روی‌دادها موضع‌گیری‌ها و نظرات خویش را با دیگران شریک نمایند.

ادامه دارد…